Kresy i Bezkresy, czyli ciekawy festiwal w Tykocinie startuje już w piątek. Nie zabraknie kina, teatru i muzyki. I to za darmo!

Najbliższa edycja festiwalu Kresy i Bezkresy poświęcona jest Wileńszczyźnie. Organizatorzy będą pytać o kształt wspólnej polsko-litewskiej historii i o kulturę, tworzoną na pograniczu polsko-litewskim. Program tej edycji ma charakter chronologiczny i przebiega od ciemnej prahistorii plemiennej, poprzez Unię w Krewie i rządy Jagiellonów aż po Wilno II RP, okupacji oraz Wilno współczesne. To, z jednej strony, spotkanie z dziedzictwem polskiej kultury, powstającej na Wileńszczyźnie. Nie może zabraknąć więc nazwisk artystów takich, jak: Adam Mickiewicz, Józef Mackiewicz, Czesław Miłosz czy Tadeusz Konwicki. Z drugiej strony to także Wileńszczyzna, gdzie dokonywało się spotkanie Polaków z Litwinami i innymi nacjami, zamieszkującymi ziemie dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego.

- Festiwal Kresy i Bezkresy rozpocznie się 30 czerwca i będzie trwał do 9 lipca w Tykocinie w różnych lokalizacjach: Kino Hetman, Alumnat, Synagoga, dziedziniec Alumnatu - zapewnia Adam Radziszewski, dyrektor naczelny festiwalu i kurator części filmowej. - Będzie to festiwal, który łączy różne dziedziny sztuki, czyli film, teatr, literaturę, muzykę. Odwiedzą nas znane postaci ze świata kina polskiego, takie jak Janusz Majewski, którego na pewno większość zna z filmu "C.K. Dezerterzy". Pojawi się też pan Jerzy Hoffman, którego oczywiście wszyscy znają z filmowej adaptacji Trylogii. Będzie i Piotr Cyrwus, który w tym razem pokaże się od strony teatralnej. I aktorki - Maja Komorowska - wybitna aktorka kina polskiego oraz Marta Lipińska, którą czytelnicy znają na pewno choćby z serialu "Ranczo".

Nie zabraknie też koncertów. Pojawi się m.in. Karolina Cicha, która przybliży muzykę Karaimów.

- Tych wydarzeń w Tykocinie będzie bardzo dużo - zapewnia Adam Radziszewski. - Warto się wybrać na nasze wydarzenia każdego dnia, albo nawet w tym czasie pomieszkać w Tykocinie, żeby nic nie umknęło. Wydarzenia rozpoczynają się zazwyczaj o godzinie 11 i trwają czasem do północy, bo mamy Kino Nocne, gdzie będą pokazywane takie filmy jak "Lokis...", jak "Potop Redivivus", czy świetny "Mam na imię Sara".

Poprzez obecność wspomnianych już sztuk jak film czy teatr oraz praktyk kulturowych, organizatorzy chcą przywołać ducha dziedzictwa oraz zapytać o jego dzisiejsze znaczenie. Twierdzą, że pielęgnowanie pamięci o dawnej kulturze pogranicza oraz ożywianie rozmowy ze współczesnymi kulturami: litewską, białoruską, ukraińską, żydowską, tatarską i innymi, tworzącymi niegdyś Rzeczpospolitą, są dziś niezwykle potrzebne - także z powodu cienia rosyjskiego imperializmu, padającego wciąż na naszą część Europy.

Zamiarem organizatorów było nie tylko upamiętnienie historii, ale też zaproszenie artystów żyjących, nawiązujących w swoich pracach do historycznej tożsamości regionu.

- Myślę, że ten festiwal to spore wydarzenie, no i sporo wyzwanie - podsumowuje Radziszewski. - Cieszy mnie, że przyjadą uczestnicy z klubów filmowych z całego kraju. Ale też oczywiście zapraszam bardzo serdecznie białostoczan i osoby z regionu, które chciałby chciałyby uczestniczyć w naszym festiwalu. Do Tykocina jest nie tak daleko. Można wybrać się autobusem, samochodem, a nawet rowerem! Bardzo gorąco i serdecznie zapraszam.

Harmonogram:

Piątek (30 czerwca):

Uroczyste otwarcie festiwalu

• godz. 16 - Alumnat - wystawa "Duchy Wilna" – wernisaż wystawy wileńskich fotografii Jana Bułhaka, której towarzyszy specjalnie stworzona przestrzeń muzyczna autorstwa Bartłomieja Zajkowskiego. Wernisaż połączony będzie z pokazem filmu "Malarz Kresów" o Janie Bułhaku.

Litwa Dawnych Wierzeń

• godz. 17.30 - Kino Hetman - film "Ostatni poganie Europy" reż. Lauris i Raitis Abele. Po filmie rozmowa z producentką Kristele Pudane; prowadzi dr Mikołaj Mirowski.
• godz. 20.30 - Synagoga - Koncert "Korzenie. Starodawne pieśni słowiańskie i litewskie". Wykonawcy: Weronika Grozdew – Kołacińska (śpiew), Rafał Grozdew (śpiew), Marta Maślanka (cymbały, śpiew), Karolina Matuszkiewicz (kemanche, suka biłgorajska, śpiew), Bart Pałyga (instrumenty strunowe, instrumenty dente i śpiew alikwotowy), Bartłomiej Zajkowski (pianino, instrumenty elektroniczne), Hubert Zemler (perkusja).
• godz. 22.15 - Dziedziniec Alumnat - Kino Nocne - "Lokis. Pamiętnik profesora Wittembacha" reż. Janusz Majewski. Przed filmem rozmowa z reżyserem Januszem Majewskim; prowadzi dr Mikołaj Mirowski.

Sobota (1 lipca):

Litwa Jagiellonów

• godz. 11 - Alumnat - dyskusja "Życie po życiu dawnej Rzeczpospolitej? Debata o żywotności dziedzictwa unii polsko-litewskiej". Goście: Richard Butterwick – Pawlikowski, Alvydas Nikžentaitis, prof. Michał Kopczyński, prowadzenie: Jakub Moroz.
• godz. 13 - Alumnat - Film "Królowa Bona" reż. Janusz Majewski, odc. 1 i 2. Przed filmem prelekcja Grzegorza Rogowskiego, po filmie rozmowa z Januszem Majewskim.
• godz. 15.30 - Kino Hetman - Film "1410. Znany, nieznany Grunwald" reż. Aleksandr Matonis.
• godz. 15.30 - Kino Hetman - Dyskusja - Debata o bitwie pod Grunwaldem. Goście: prof. Marek Janicki, dr Dangiras Mačiunis; prowadzi dr Mikołaj Mirowski.
• godz. 18.30 - Kościół Św. Trójcy - Koncert - Muzyka czasów unii polsko-litewskiej: Bogurodzica i pieśni maryjne. Usłyszymy późnośredniowieczne pieśni maryjne w niepowtarzalnym brzmieniu zespołu Jerycho.
• godz. 21 - Alumnat - Międzypokoleniowa potańcówka z Dj'em.

Niedziela (2 lipca):

Litwa Dawnej Rzeczpospolitej

godz. 13 - Alumnat - Spotkanie wokół twórczości Janusza Majewskiego połączone z prezentacją najnowszego numeru pisma Filmoteki Narodowej "Pleograf", poświęconego sylwetce artystycznej reżysera; prowadzi dr Mikołaj Mirowski.
godz. 15 - Alumnat - Film „Królowa Bona” reż. Janusz Majewski. Przed filmem prelekcja Grzegorza Rogowskiego, po filmie rozmowa z Januszem Majewskim.
godz. 19 - Kościół Św. Trójcy - Koncert - Cyprian Bazylik z Sieradza i korzenie hymnodii ewangelickiej. Nowa odsłona instrumentalnego polsko–litewski projektu trzech zespołów z 2021 roku. Artyści wykonają niemal wszystkie zachowane utwory Cypriana Bazylika, zaliczanego do najwybitniejszych kompozytorów polskiego renesansu.
godz. 21 - Dziedziniec Alumnatu - Kino Nocne - "Potop Redivivus" reż. Jerzy Hoffman. Przed filmem rozmowa z Jerzym Hoffmanem.

Poniedziałek (3 lipca):

Litwa Czasów Napoleona

• godz. 11 - Kino Hetman - Kino - "Popioły" reż. Andrzej Wajda.
• godz. 15.30 - Alumnat - Film - "Królowa Bona" reż. Janusz Majewski. Po filmie spotkanie z reżyserem Januszem Majewskim; prowadzi dr Mikołaj Mirowski.
• godz. 16 - Alumnat - Literatura, rozmowa - "Litwa. Napoleon. Warunek" - spotkanie o Litwie epoki napoleońskiej. Goście: Eustachy Rylski, Dariusz Nawrot
• godz. 18 - Dom Talmudyczny - Koncert "Pijmy zdrowie Mickiewicza" czyli kresowy piosennik romantyczny. Wykonawcy: Jacek Kowalski (śpiew, gitara, słowo), Wojciech Winiarski (gitara, gitarolutnia).
• godz. 21 - Dziedziniec Alumnatu - Kino Nocne - "Pan Tadeusz" reż. Andrzej Wajda.

Wtorek (4 lipca):

Wilno Adama Mickiewicza

• godz. 11 - Kino Hetman - Film - "Litwo, ojczyzno moja", reż. Tadeusz Bystram, miniserial.
• godz. 12.30 - Kino Hetman - Film - "Świteź" reż. Kamil Polak oraz "Świtezianka" reż. Julia Bui Ngoc, Mai Bui Ngoc. Przed filmami prelekcja Jakuba Moroza.
• godz. 14 - Kino Hetman - Film "Adama... tajemnice" reż. Krzysztof Magowski. Po filmie dyskusja o specyfice i aktualności romantyzmu na Litwie, prowadzenie Jakub Moroz.
• godz. 15 - Alumnat - Film "Królowa Bona" reż. Janusz Majewski.
• godz. 16 - OSP - Koncert, literatura - Mickiewicz Story Map - wydarzenie słowno-muzyczne dla młodzieży 12+ przybliżające postać Adama Mickiewicza. Wykonawcy: Bart Pałyga, Karolina Cicha, Karolina Matuszkiewicz, Maciej Wyczański, Mateusz Szemraj, Bartłomiej Zajkowski.
• godz. 18 - Kino Hetman - Film - "Lawa" reż. Tadeusz Konwicki.
• godz. 21 - OSP - Teatr - "Ballady i romanse" - spektakl Teatru Wierszalin. Reżyseria: Piotr Tomaszuk. Obsada: Rafał Gąsowski, Dariusz Matys, Grzegorz Zaręba, Katarzyna Wolak-Gąsowska, Magdalena Dąbrowska, Mateusz Stasiukiewicz , Monika Kwiatkowska.

Środa (5 lipca):

Wilno XX-lecia Międzywojennego

• godz. 11 - Alumnat - Spotkanie - W poszukiwaniu śladów II RP na pograniczu polsko-litewskim. Goście: Anna Smółka, Ireneusz Staroń, Paulina Subocz-Białek
• godz. 13 - Kino Hetman - Film - "Jedynie prawda jest ciekawa" reż. Robert Kaczmarek. Po filmie dyskusja o krajowcach z udziałem gości: Robert Kaczmarek, dr. Paweł Libera.
• godz. 16 - Alumnat - Film - "Królowa Bona" reż. Janusz Majewski.
• godz. 19 - Synagoga - Koncert - Karaimska mapa muzyczna - Karolina Cicha i spółka.
• godz. 21 - Dziedziniec Alumnat - Kino Nocne - "Kronika wypadków miłosnych" reż. Andrzej Wajda z prelekcją prof. S. Nicieji.

Czwartek (6 lipca):

Wilno Lat II Wojny Światowej

• godz. 11 - Kino Hetman - Film - "Gwiazdy Sergiusza Piaseckiego" reż. Marian Kubera oraz "Powrót pisarzy" reż. Artur Biedrzycki. Przed filmami prelekcja dr Pawła Libery.
• godz. 13 - Kino Hetman - Spotkanie z Thomasem Venclovą.
• godz. 15 - Alumnat - Film - "Królowa Bona" reż. Janusz Majewski. Po filmie spotkanie z Jerzym Zelnikiem.
• godz. 18 - Kino Hetman - Film - "Jak daleko stąd, jak blisko" reż. Tadeusz Konwicki. Po filmie spotkanie z Mają Komorowska, prowadzenie Jakub Moroz.
• godz. 21 - Dziedziniec Alumnatu - Kino Nocne - "Mam na imię Sara".

Piątek (7 lipca):

Wilno Miłosza

• godz. 11 - Kino Hetman - Film - "Wilno Miłosza" oraz „Przyśnił mi się sen powrotu” reż. Andrzej Miłosz.
• godz. 13 - Kino Hetman - Film - "Dolina Issy" reż. Tadeusz Konwicki.
• godz. 15.30 - Kino Hetman - Film - "Czarodziejska góra. Amerykański portret Czesława Miłosza" reż. Maria Zmarz – Koczanowicz.
• godz. 21 - Dziedziniec Alumnatu - Kino Nocne - "Pan Tadeusz" reż. Ryszard Ordyński. Pokaz filmu z muzyka na żywo w wykonaniu Orkiestry Ludwika Starskiego – kolektywu artystycznego założonego przez dwóch multiinstrumentalistów – kompozytorów: Damiana Szymczaka oraz Piotra Tomalę. Przed filmem prelekcja Grzegorza Rogowskiego.

Sobota (8 lipca):

Wilno Konwickiego

• godz. 11 - Kino Hetman - Film - "Przechodzień" reż. Andrzej Titkow. Przed filmem prelekcja Grzegorza Rogowskiego.
• godz. 12 - Kino Hetman - Film - "Zaduszki" reż. Tadeusz Konwicki.
• godz. 14.30 - Kino Hetman - Film - "Salto" reż. Tadeusz Konwicki.
• godz. 17 - Alumnat - Film - "Summa" w reż. Andrej Kuciła. Film o wybitnym malarzu Andrzeju Strumille z prelekcją Krzysztofa Czyżewskiego pt.: "Miłosz - Konwicki - Strumiłło. Ludzie pogranicza".
• godz. 19 - Dom Talmudyczny - Spotkanie, Poezja, Muzyka - Stary Tykocin, nowa opowieść. Podróże dźwiękiem i słowem. Wieczór poezji powstałej z inspiracji życiem znanych mieszkańców Tykocina do muzyki wykonywanej na żywo. Poeci: Justyna Bargielska, Joanna Żabnicka, Tadeusz Dąbrowski, Jakub Pszoniak, Adrian Sinkowski. Muzycy: Miłosz Pękala, Bartłomiej Zajkowski. Prowadzenie: Katarzyna Wójcik
• godz. 20.30 - Kino Hetman - Teatr - "Zapiski Oficera Armii Czerwonej" S. Piaseckiego – monodram Piotra Cyrwusa w reż. Tomasza Obary.
• godz. 22.15 - Dziedziniec Alumnat - Kino Nocne - "Wróżby kumaka" reż. Robert Gliński. Po filmie spotkanie z reżyserem Robertem Glińskim.

Niedziela (9 lipca):

Epilog. Wilno Powojenne i Współczesne

• godz. 11 - Alumnat - Spotkanie Literackie - „Obrazki litewskie” – spotkanie z litewskim pisarzem i dramaturgiem Herkusem Kunčiusem.
• godz. 13 - Kino Hetman - Film - "Wir" reż. Gytis Lukšas.
• godz. 17 - Kino Hetman - Film - "Las bogów" reż. Algimantas Puipa.
• godz. 20 - OSP - Performance - Arturas Bumšteinas "Navigations". Performance artystów z Litwy z użyciem zamontowanych na kole barokowych maszyn do tworzenia szumu pogodowego, oscylatorów oraz wyposażonych w potężny system dźwiękowy.
• godz. 22 - Dziedziniec Alumnatu - Kino Nocne - "Obietnica poranka" reż. Eric Barbier.

Festiwalowi towarzyszy wystawa Muzeum Historii Polski pn. „Powstali 1863-64” poświęcona Powstaniu Styczniowemu.
Wystawa dostępna będzie na Placu Czarnieckiego w Tykocinie przez cały czas trwania Festiwalu.