70-lecie Zespołu Pieśni i Tańca Kurpie Zielone. To jedna z najstarszych tego typu grup w Polsce

Zespół Pieśni i Tańca Kurpie Zielone działa przy Podlaskim Instytucie Kultury i w tym roku 70-lecie działalności. Jakie są te Kurpie Zielone dzisiaj?

Anastazja Popławska, menadżer zespołu: To ogromny zespół, wielopokoleniowy, obecnie liczy ponad 200 członków. Składa się z trzech grup dziecięcych, sekcji młodzieżowej oraz dwóch grup dorosłych: studenckiej i złożonej z osób dojrzałych. Ponadto mamy też grupę wokalną oraz profesjonalną kapelę.

Agnieszka Ondruch -Sikora, instruktorka, choreograf: Kurpie Zielone to swoisty fenomen. Zespół powstał w 1953 r. z inicjatywy prof. Stefana Sobierajskiego – kompozytora, nauczyciela śpiewu i muzyki. Przez lata rozwijał się i zmieniał, ewoluował pod okiem wielu instruktorów i kierowników artystycznych, jednak niezmienny pozostał cel jego działalności – pielęgnowanie tradycji ludowych Podlasia i Kurpiowszczyzny, popularyzowanie najpiękniejszych pieśni i tańców polskich oraz ich prezentacja w formie scenicznych opracowań. Na przestrzeni 70 lat zespół wypracował sobie renomę nie tylko wśród mieszkańców Podlasia, ale również w całym kraju. To jedna z najstarszych tego typu grup w Polsce. Zespół ciągle się rozwija, szuka inspiracji i przyciąga nowych ludzi.

Repertuar zespołu jest szeroki - od gór po morze. Czy tak to właśnie jest, że zespoły pieśni i tańca prezentują utwory nie tylko ze swego regionu?

Patryk Jabłoński, kierownik artystyczny zespołu: Zespoły pieśni i tańca zwykle zaczynają od opracowania tańców swojego regionu. Jest to podyktowane bliskością źródeł, do których chętnie się sięga. Z czasem jednak rozszerzają swoją działalność o opracowania folkloru innych regionów. Kurpie Zielona też przeszły taką drogę. Repertuar zespołu od samego początku opierał się przede wszystkim na tradycjach sąsiadujących ze sobą regionów: Podlasia, Kurpi Zielonych i Kurpi Białych, ale nieustannie wzbogacany był i jest o nowe kompozycje. Obecnie grupa prezentuje nie tylko folklor z terenu województwa podlaskiego, ale też ziem górskich: Spisza, Orawy, Żywiecczyzny, Ziemi Sądeckiej, Beskidu Niskiego. Co ważne – w każdym opracowaniu jest pierwiastek naszej „kurpiowskiej” indywidualności, przez co nasze choreografie są niepowtarzalne i jedyne w swoim rodzaju.

Co jest największą siłą Kurpi Zielonych?

A.P.: Ludzie. Najbardziej zdumiewające, a jednocześnie fascynujące w tym zespole jest to, że kilkadziesiąt indywidualności potrafi zgrać się i wspólnie pokazać na scenie jedność, wyrazić emocje. Publiczność to widzi, czuje i odbiera, dlatego Kurpie Zielone zawsze występują dla pełnej sali. Tak, Kurpie Zielone to przede wszystkim ludzie z pasją, z zamiłowaniem do tańca, śpiewu, tradycji.

P. J.: Te emocje, które pokazujemy na scenie, są prawdziwe. Zespół w każdy występ wkłada mnóstwo serca i pracy, a publiczność potrafi to docenić. To dla zespołu ogromna motywacja.

Na scenie oglądamy zespół we wspaniałych widowiskach, a jak wygląda codzienność tancerzy, jak często, jak długo muszą ćwiczyć, jak wygląda taka idealna próba ?

A.O-S.: Idealna próba nie istnieje. Instruktorzy pieczołowicie przygotowują się do zajęć, ale i tak w trakcie muszą na bieżąco reagować na to, jak ćwiczenia odbierają uczestnicy. Czasami trzeba dłużej skupić się na pewnym elemencie, czasami coś dodać, pominąć, przyśpieszyć… Praca na sali jest pracą na żywym organizmie. Długość zajęć zależy od grupy wiekowej. Dzieci w wieku 6-7 lat ćwiczą 45 minut w tygodniu, 8-10 latki mają jedną godzinę tańca w tygodniu i 30 minut śpiewu, a 11-13 latki 2,5 godziny tańca i 30 minut śpiewu na tydzień. W grupie młodzieżowej tych zajęć jest więcej i odbywają się 2 razy w tygodniu po 2 godziny. Grupa studencka ćwiczy taniec przez 6 godzin i ma jedną godzinę śpiewu. Wreszcie grupa 40+ ma zajęcia 2 razy w tygodniu po 2 godziny tańca i 1godzinę śpiewu na tydzień. Grupa wokalna ćwiczy 5 godzin w tygodniu, a do tego ma jeszcze nieco zajęć z ruchu scenicznego. Dodatkowo, w zależności od potrzeb organizujemy próby przed koncertami, kilkudniowe zgrupowania kondycyjne, przygotowujemy pary do tańców turniejowych. Generalnie to ciężka praca, ale dla ludzi z pasją to również ogromna przyjemność.

P. J.: Zgadzam się, że nie ma czegoś takiego, jak próba idealna. Co więcej, niektóre z prób są monotonne, czasem do znudzenia powtarzamy jakiś układ lub figurę. Ale to jest nie do uniknięcia, ćwiczenie czyni mistrza. Nasze grupy to wiedzą, nie ma tu miejsca na zniechęcenie. Może to właśnie jest dążenie do ideału? W tej powtarzalności jest przecież cel: jak najlepszy występ. Ten wysiłek to wyraz naszego szacunku dla publiczności.

Co przyciąga młodych ludzi do tańców i muzyki ludowej? Ten nurt nie wydaje się bliski młodym ludziom, a tymczasem do zespołu wciąż zgłaszają się kolejne osoby? Jak wytłumaczyć ten fenomen?

A.P.: Wydaje mi się, że zarówno wtedy kiedy zespół powstawał, jak i w kolejnych dekadach bycie tancerzem w Kurpiach Zielonych, podobnie jak w innych dużych zespołach ludowych, było bardzo prestiżowe. Wiązało się to przecież z koncertami, wyjazdami za granicę. Potem przez jakiś czas moda na taniec ludowy trochę zanikła, aż do roku 2014. Wtedy pojawił się teledysk Cleo i Donatana „My Słowianie”. I to był ten moment kiedy folk znów stał się modny – w tańcu, śpiewie, w motywach ludowych na ubraniach. Obecnie bycie w zespole nie wynika chyba z mody, a jest bardziej świadome - młodzi ludzie coraz częściej sięgają do swoich korzeni, mają poczucie tożsamości narodowej, regionalnej i czują potrzebę wyrażania tego.

A. O-S.: Staramy się na różne sposoby zachęcać młodych ludzi do pracy w naszym zespole. Czasem wystarczy jeden koncert, żeby zgłosili się chętni, co zawsze ogromnie nas cieszy. W moim przypadku taniec w Kurpiach to tradycja rodzinna, mogę śmiało powiedzieć, że atmosferą Kurpi Zielonych nasiąkałam od dzieciństwa. Ja i moje dzieci jesteśmy kolejnymi pokoleniami związanymi z tym zespołem.

Czy młodzi ludzie, którzy tańczą, śpiewają w Kurpiach są ze sobą zżyci? Kiedyś, jakieś 20-30 lat temu mówiło się, że Kurpie to jedna wielka rodzina, czy te relacje nadal są takie bliskie czy też czasy się zmieniły i razem z nimi relacje w zespole ?

P. J.: Nadal tak jest. Kurpie Zielone to wielopokoleniowy zespół. Zdarzają się przypadki, że dziadkowie tańczą z wnukami na jednej scenie. Naturalnym procesem jest powstawania par, a potem małżeństw, sporo ich powstało przez te 70 lat. Ludzie są bardzo zżyci ze sobą. Oprócz prób, koncertów, zgrupowań i festiwali chętnie spotykają się prywatnie, wspólnie „wychodzą na miasto”.

A. O-S.: Taka atmosfera wzajemnej sympatii bardzo pomaga na próbach. Im lepiej się znamy, tym łatwiej opanować nam stres i nerwy przed koncertami, które, niezależnie od tego jak dobrze jesteśmy przygotowani do występu, zawsze są. Wiemy, że możemy na siebie liczyć, pomagamy sobie kiedy trzeba szybko się przebrać, zawiązać wstążkę czy poprawić makijaż. W tak zgranej ekipie wszystko jest prostsze, czasami rozumiemy się bez słów.

Kiedy kadra kierująca zespołem czuje największą satysfakcję, dumę ?

P.J.: Kiedy widać rozwój członków zespołu. Nic tak nie wzbudza satysfakcji jak widok zmęczonych, spoconych, ale szczęśliwych twarzy.

A. O-S.: Kiedy kolejne układy choreograficzne zaczynają nabierać wymarzonego kształtu, kiedy kolejne figury, nad którymi ciężko pracujemy stają się na scenie fantastycznym widowiskiem.

A.P.: Kiedy nasz kalendarz pęka w szwach, kiedy mnożą się zaproszenia na koncerty i festiwale, a Kurpie Zielone, biorąc w nich udział, zyskują kolejnych fanów!

Podobno dobrze jest planować przyszłość na najbliższe pięć lat. Jakie mają być Kurpie Zielone w 2028 roku?

Większe i lepsze.