Aż dwie wystawy jednego dnia. W piątek warto odwiedzić białostocki ratusz i zatopić się w obrazach

Pierwsza z wystaw - „Spotkanie ze Zmartwychwstałym” to przedstawienie dzieł powstałych w trakcie XIV Międzynarodowego Pleneru Ikonograficznego zorganizowanego przez Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy w 2022 roku w parafii pw. Opatrzności Bożej w Warszawie-Wesołej.

Z kolei „Obraz a nowa ikona” to skrzyżowanie prac powstałych podczas Międzynarodowych Plenerów Ikonograficznych w latach 2013–2021, organizowanych przez Stowarzyszenie Przyjaciół Nowicy z obrazami pochodzącymi ze zbiorów Galerii Sztuki Współczesnej gromadzonych przez Muzeum Podlaskie od lat 80. XX wieku.

Prezentowane prace pochodzą z kolekcji Muzeum KUL, Stowarzyszenia Przyjaciół Nowicy, Działu Sztuki Muzeum Podlaskiego w Białymstoku i Muzeum Ikon w Supraślu.

Prezentacja wystawy "Spotkanie ze Zmartwychwstałym" przypada w trakcie obchodów Roku Jerzego Nowosielskiego. Ekspozycja została zatem wzbogacona o dzieła artysty, któremu Ukraina z racji była bardzo bliska – jego ojciec był Łemkiem, a sam artysta w czasie II wojny światowej przebywał na posłuszaniu w Lawrze św. Jana Chrzciciela we Lwowie. W tym okresie we Lwowskim muzeum doznał olśnienia dawną ikoną.

Ważnym aspektem pozostaje sposób rozumienia i malowania ikon, jakim Nowosielski otworzył nową perspektywę w sztuce ikony. Stała się ona fundamentem dla wielu współczesnych malarzy pracujących nad poszukiwaniem własnej ścieżki w wielowiekowej drodze, jaką jest sztuka ikonografii. Wystawę wzbogacają dzieła artysty ze zbiorów Muzeum KUL z przedstawieniami Oranty, Chrystusa Pantokratora i św. Pawła, a także Przemienienie na górze Tabor.

Z kolei "Obraz a nowa ikona" prezentuje bogactwo kolorów, geometrycznych kształtów, struktur, fascynacja linearnością, malarska śmiałość, ale także echa sztuki bizantyjskiej ikony to wydawałoby się na pierwszy rzut oka dość przypadkowe połączenie. Jednak twórcza recepcja ikony w dwudziestowiecznej sztuce Zachodu miała swoje pierwsze przejawy już w malarstwie fowistów. Wielu z europejskich artystów zetknęło się z ikonami prawdopodobnie w 1906 roku, kiedy to zostały zaprezentowane przez Sergieja Diagilewa na Salonie Jesiennym w Paryżu. Z kolei kilka lat później, w 1911 roku podczas Salonu Niezależnych prezentowano obrazy artystów rosyjskich w stylu neobizantyjskim.

Od kiedy Malewicz zaprezentował na wystawie sztuki w Petersburgu w 1915 roku pierwsze dzieło uznane za „nieprzedstawiające” – czarny kwadrat na białym tle – umieszczone wzorem ikon w „świętym kącie” sali wystawowej, sztuka sakralna i sztuka współczesna nie mogły przejść nad tym faktem do dawnego porządku. Czarny kwadrat, będący sumą wszystkich kolorów, był jak obecność pełni, jak alfa i omega.

Wystawa "Obraz a nowa ikona" przedstawia dzieła, których nie da się rozróżnić na obiekty stricte świeckie i sakralne. Twórca bowiem czerpiąc z malarskiego „podlinnika” środków wyrazów i znaków, stara się niejednokrotnie przekazać odbiorcy trudną do uchwycenia istotę transcendentnych treści.

A co jeszcze kryje się w tych obrazach i w samej wystawie? Warto odwiedzić w piątek ratusz i sprawdzić.