Podlascy Żydzi

Przy realizacji obozu pod nazwą "Podlascy Żydzi - trudna pamięć" studenci współpracują z Zespołem Szkół z Dodatkowym Nauczaniem Języka Białoruskiego w Hajnówce, Muzeum i Ośrodkiem Kultury Białoruskiej oraz działającym tam kołem "ETNO".

Ten niezwykły projekt badawczy realizowany był w Grabowcu koło Hajnówki w dniach 4-13 sierpnia. W tym czasie w kilku miejscowościach (Orla, Narewka, Kleszczele) licealna młodzież białoruska prowadziła badania etnograficzne pod okiem opiekunów - etnografów, historyków, filologów, socjologów. Po raz pierwszy podobne warsztaty odbyły się w ubiegłym roku w Narewce i z roku na rok cieszą się co raz większym zainteresowaniem młodzieży.

- Zawsze interesowała mnie historia ziemi podlaskiej, mojej ziemi. Wiąże się ona nierozłącznie z dziejami zamieszkałej tu licznie do roku 1941 ludności żydowskiej - mówi Norbert Wasiluk, uczestnik warsztatów.

Poznać wspólne dziedzictwo

Realizacja projektu możliwa była dzięki finansowemu wsparciu Fundacji Batorego, która dotuje m.in. inicjatywy edukacyjne i kulturalne, podejmowane, by przypominać i odkrywać wielonarodową przeszłość Polski. Tego typu projekty pozwalają poznać historię polsko-żydowską, chronić wspólne dziedzictwo, "rozbrajać" uprzedzenia i stereotypy na temat innych narodowości i religii. "Wyjście w teren" i rozmowy z okoliczną ludnością poprzedzone są trzydniowymi warsztatami wprowadzającymi młodzież w tematykę żydowską, zwłaszcza w historię Żydów na wschodniej Białostocczyźnie.

Uczestnicy większość czasu poświęcają na odnajdywanie ludzi, którzy chcą opowiedzieć o stosunkach między mieszkańcami naszych terenów a ludnością żydowską dawniej tutaj zamieszkałą. Rozmówcy to przede wszystkim ludzie starsi, którzy pamiętają czasy II wojny światowej. Opowiadają o swoim stosunku do kwestii żydowskiej, przywołują wspomnienia z minionych lat. Wieczory poświęcone są na dyskusje oraz spotkania z zaproszonymi gośćmi - dziennikarzami, działaczami społecznymi, przedstawicielami mniejszości żydowskiej, artystami. Uczestniczą w nich także mieszkańcy.

Powstanie książka

Na warsztatach wystąpił zespół klezmerski z Białegostoku oraz zespół Żemerwa pod kierunkiem Anny Fionik, wykonujący tradycyjne pieśni techniką śpiewu białego. Nigdy wcześniej podobny projekt nie był na naszych terenach realizowany.

- Zebrany w trakcie warsztatów materiał posłuży do opracowania książki, ukazującej relacje mieszkańców wschodniego Podlasia o korzeniach białoruskich i ludności żydowskiej. Będzie to jedna z pierwszych publikacji tego typu - mówi Wojciech Siegień, jeden z organizatorów i uczestnik projektu. - Niech ta publikacja stanie się okazją do poznania fragmentu historii naszego regionu, który na szczęście nie został zapomniany.