Klaster to recepta na rozwój. Słabo stosowana na Podlasiu.

Państwo pewnie nie wiecie, że długo przed tym, jak świat zaczął mówić o Dolinie Krzemowej, prawie sto lat temu, już w Białymstoku był klaster: Związek Białostockiego Przemysłu – mówił profesor Bogusław Plawgo. Wziął on udział w konferencji przedstawiającej „całą prawdę” o funkcjonowaniu klastrów w naszym województwie. Niestety, optymizm badaczy skończył się na nawiązaniu do chlubnej historii.

Dystans do Europy trzeba pokonać biegiem

Nasi ekonomiści wzięli się za klastry, bo uznali, że problemem naszego województwa jest dystans, jaki dzieli nas od Europy. Trzeba go szybko pokonać. Jednym ze sposobów jest skupianie się firm konkurujących ze sobą w określonej branzy, a jednocześnie współpracujących np. w zakresie reklamy, sieci dostawców czy powiązań z uczelniami.

I tu przykrość: z analiz dokonanych przez zespół BFKK wynika, że nasi przedsiębiorcy w większości nie są skorzy do współpracy. Bliższa jest im idea wyniszczania konkurencji. Idei klasteringu za bardzo nie znają.

Liderem jest klaster bielizny

– Dużo szkody zrobiły także odgórnie stymulowane działania zachęcające firmy do wiązania się w klastry dla unijnej kasy – wyjaśniał profesor Plawgo. – W wyniku tych działań przedsiębiorcy dochodzili do wniosku, że oferowane im pieniądze są za małe na rozwój, a do współpracy i tak nikt się nie kwapił.

Zobacz: Podlaski Klaster Bielizny. Razem można więcej

Z drugiej strony patrząc, mamy jednak kilka przykładów inicjatyw klastrowych dobrze się rozwijających. Rolę bezsprzecznego lidera naukowcy przyznali Podlaskiemu Klastrowi Bielizny.

Turystyka? Dobra, ale nie wszędzie 

Przyglądając się możliwościom rozwoju klastrów w poszczególnych powiatach wojewodztwa, badacze BFKK stworzyli jego mapke branżową (gdzie, jakie firmy mają najmocniejszą pozycję). Jaki z tego wniosek?

- Choćby taki - mówił profesor Plawgo -że turystyka wcale nie jest dobrym pomysłem na cale wojewodztwo, tylko na niektóre powiaty. W innych uczynienie z niej priorytetu może być po prostu niewypałem.

Jak pomóc klastrom?

Zgodnie z raportem

• siłą rozwojową inicjatyw klastrowych może okazać się utworzenie silnej jednostki B+R (badawczo-rozwojowej), która zapewniałaby firmom z regionu bezpośredni dostęp do nowoczesnych technologii.
• Korzystna sytuacja zaistniałaby w sytuacji większego zaangażowania instytucji otoczenia biznesu w regionie w zakresie konsolidacji firm wokół idei klastreringu.
• W warunkach województwa podlaskiego potrzebni są obdarzeni autorytetem liderzy zachęcający do współpracy. Tymi liderami powinny być samorządy.

Czas na pracowników wiedzy

Burzę dyskusji wśród zgromadzonych na sali przedsiębiorców, samorządowców i urzędników wywołała jedna z tez raportu, że klaster owszem prowadzi do przewagi technologicznej jednych firm nad innymi, ale nie musi za sobą nieść wzrostu zatrudnienia.

– A czy jest zależność między rozwojem struktur klastrowych a powstawaniem lepszych jakościowo miejsc pracy? – dociekał dr Adam Tomanek z Uniwersytetu w Białymstoku.

– Klastry mają zwiększyć konkurencyjność firm na rynku. I dopiero ekspansja rynkowa firm zrzeszonych w klastrze może zaprocentować zwiększaniem zatrudnienia. I to raczej o tzw. „pracowników wiedzy”, a nie osoby do wykonywania prostych prac – wyjaśniał prof. Plawgo.

– Ja potrzebuję młodych ludzi, którzy potrafią po prostu perfekcyjnie szyć bieliznę – mówił Andrzej Kuźmicki, szef firmy Gaia, należącej do Podlaskiego Klastra Bielizny. – Takich, którzy przy zwykłych krawcach są jak zegarmistrz przy mechaniku. Nie muszą mieć wyższego wykształcenia. A obecny system kształcenia zawodowego nie daje mi na to szansy.

Przy okazji dostało się urzędowi marszałkowskiemu, że z powodu drobiazgów formalnych odrzuca projekty mające ułatwić życie przedsiębiorcom.

– Już teraz, między innymi z prof. Plawgo, rozmawiamy, jak podzielić dotacje na rok 2014-2020, żeby rozwiązać te nasze problemy – zaręczał Daniel Górski, dyrektor Departamentu Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego.

Inicjatywy klastrowe na Podlasiu Klaster Spożywczy „Naturalnie z Podlasia!”
Podlaski Klaster Piekarniczy – Stowarzyszenie
Podlaski Klaster Bielizny
Klaster Obróbki Metali
Polski Wschodni Klaster Medyczny
Klaster Zielonych Technologii
Północno-Wschodni Innowacyjny Klaster Drzewny (Meblarski)