Największe wrażenie z dawnego zespołu - którego niestety tylko część przetrwała do naszych czasów - robi budynek z wieżyczką i nadwieszonym łącznikiem przy ul. św. Rocha 25 A. Przed II wojną światową mieściło się tu, wzniesiono w latach 1933-35, ambulatorium Misji Barbikańskiej. Pod tą nazwą krył się ośrodek nawracania Żydów na chrześcijaństwo.
Jak w jednej ze swych publikacji pisze historyk sztuki Małgorzata Dolistowska, Misja Barbikańska była jedną z kilku organizacji wywodzących się z kościoła anglikańskiego. Najdłuższą historię miało Towarzystwo Londyńskie, którego wysłannicy pojawili się na ziemiach polskich już w 1821 roku. Natomiast założona w Londynie w 1898 roku Misja Barbikańska najbardziej aktywnie działała w międzywojniu, i to właśnie w województwach wschodnich - na Wileńszczyźnie, Polesiu, Wołyniu. W Białymstoku powstała centrala misji na całą Polskę. Otwarto ją uroczyście 15 listopada 1925 roku. Źródła mówią, że w tymże roku wzniesiono tu dom Misji Barbikańskiej (adres to ul. św. Rocha 25), w którym mieszkał kierujący nią pastor Piotr Gorodiszcz. I to właśnie tym budynkiem zainteresował się ostatnio Dariusz Stankiewicz, miejski konserwator zabytków.
- O ile dawne ambulatorium jest w ewidencji zabytków, to domu nie ma. Napisałem wniosek do konserwatora wojewódzkiego, aby objąć go ochroną. Czekam na rozpatrzenie - mówi.
W skład zespołu budynków Misji Barbikańskiej wchodziła też, wzniesiona w latach 1924-33, kaplica. Zaprojektował ją słynny architekt Rudolf Macura. Po II wojnie światowej budynek przeznaczono na salę widowiskową. W 1956 roku zburzono wieżę kościelną, a w budynku zaczęło działać kino „Syrena”.
- Pierwotny charakter budynku został jednak tak przerobiony, że nie ma potrzeby, aby tę część zespołu obejmować ochroną - podkreśla konserwator.
W dawnym kinie już od siedmiu lat nie można oglądać filmów. Były wprawdzie pomysły na ożywienie tego miejsca, poprzez np. organizację koncertów, ale spełzły na niczym. Przez pewien czas mieścił się tu teatr dla dzieci Arkadia.
Na początku 2014 roku sala kinowa zaczęła znów pełnić funkcje religijne, bo odbywały się tu nabożeństwa zboru baptystów „Ku Zbawieniu”. Teraz działa tu kawiarnia „W starym kinie”. Prowadzi ją Stowarzyszenie Ku Dobrej Nadziei. O ile dawnemu kinu nic na razie nie grozi, to dwa pozostałe budynki są w opłakanym stanie. Szczególnie dawne ambulatorium, które ma częściowo zniszczony dach.
- A pamiętajmy, że są one materialnym świadectwem działalności nie tylko w Białymstoku, ale w całej przedwojennej Polsce, organizacji krzewiącej chrześcijaństwo wśród Żydów - podkreśla Dariusz Stankiewicz.
Działalność misji stale się rozwijała. Świadczy o tym fakt, że od 1925 roku przybywało budynków. Obok kaplicy postawiono drewniane: stróżówkę, dom katechumenów i drukarnię. Na posesji był także garaż, piwnica, sadzawka oraz ogród. Misja prowadziła bibliotekę i czytelnię. Efekt jej działalności był jednak znikomy. - Znalazłem gdzieś nawet informację, że w Białymstoku nie zdołali przekonać do chrześcijaństwa ani jednego przedstawiciela wyznania mojżeszowego. Jednak, jako że misja prowadziła działalność charytatywną, żydowska biedota chętnie korzystała z rozdawanych przy ul. św. Rocha leków i jedzenia - opowiada konserwator.
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
