Białystok. 80. rocznica spalenia przez Niemców Wielkiej Synagogi. Niezwykły gest Jarosława Kaczyńskiego w 2016 roku

O czerwcowej rocznicy było głośno w 2016 roku, gdy przed pomnikiem upamiętniającym ofiary składał wieniec Jarosław Kaczyński. Szkoda, że nie zdecydował się wtedy uczestniczyć w oficjalnych uroczystościach z władzami miasta. Ale być może dzięki jego wizycie świat mógł szerzej usłyszeć o dozorcy Józefie Bartoszce. Polaku, który narażając życie otworzył okienko w tylnej ścianie płonącej synagogi. Uratowało się dzięki temu 19 Żydów.

Czytaj też:O dozorcy z Białegostoku, który zrobił dla Żydów więcej niż król Danii

- Holocaust jako zaplanowana operacja, nie był wtedy jeszcze zatwierdzony, ale tę zbrodnię można traktować jako pierwszy krok tej monstrualnej, niebywałej, ludobójczej zbrodni. Dlatego musimy o tym fakcie pamiętać. Musimy także pamiętać, żeby właściwie adresować to wszystko co wiąże się z winą i odpowiedzialnością. To była wina narodu niemieckiego i państwa niemieckiego - mówił Jarosław Kaczyński.

Podkreślił, że wina jest jednoznaczna i nie można jej przesłaniać "operacjami, jakie były zorganizowane wokół Jedwabnego, gdzie przedstawiono zbrodnię, której się tam rzeczywiście dopuszczono w sposób nie mający nic wspólnego z faktami". Podczas wizyty prezes PiS zwrócił się osobiście do Lucy Lisowskiej, prezes Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska Izrael i przedstawicielki Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie na Białystok i województwo podlaskie.

W niedzielę 27 czerwca 2021 roku, kolejna, 80. rocznica ludobójstwa przy ul. Bożniczej (dziś Suraska). Jak co roku Białystok oddaje hołd ofiarom „Czarnego piątku”. W tym roku, oprócz oficjalnych uroczystości, które odbędą się w niedzielę 27 czerwca o godz. 12.00 pod pomnikiem-kopułą Wielkiej Synagogi przy ul. Suraskiej, nie zabraknie – przy okazji Dni Miasta – wydarzeń kulturalnych, upamiętniających rocznicę tej tragedii.

W sobotę, 26 czerwca, o godz. 17. w sali kina Forum koncert zespołu KROKE, co w języku jidysz oznacza Kraków. Zespół, początkowo kojarzony głównie z twórczością klezmerską, oscyluje obecnie wokół różnych gatunków muzycznych..

Z kolei w poniedziałek, 28 czerwca, o godz. 18 w kawiarni Fama przy ul. Legionowej wystąpi natomiast Katarzyna Breczko, stypendystka Prezydenta Miasta Białegostoku. Jej koncert „Muzyczny dar serca” poświęcony będzie pamięci Józefa Bartoszko – bohaterskiego Polaka, który wraz ze swoją żoną 80 lat temu uratował z płonącej Wielkiej Synagogi kilkunastu Żydów.

Powstała na początku XX wieku przy ul. Bożniczej (obecnie Suraskiej) Wielka Synagoga była w okresie międzywojennym najokazalszą synagogą białostocką.