Aula Magna. Anna Moniuszko: Pasja według św. Jana w Pałacu Branickich zabrzmi z kontrafagotem barokowym

W najbliższą niedzielę zaprasza Pani białostoczan do posłuchania w Auli Magna „Pasji według św. Jana” Jana Sebastiana Bacha, to chyba idealna propozycja przed Wielkanocą?

Anna Moniuszko, dyrygentka: Ten utwór stanowił oprawę liturgii, był wykonywany w Wielki Piątek. To dzieło wyjątkowe. Ze wszystkich znanych mi pasji najgłębiej dociera do samej istoty tego wydarzenia. Sama Ewangelia według św. Jana opisuje je w sposób bardzo dramatyczny, akcja dzieje się bardzo szybko, a Bach dodatkowo uwypukla ową dramatyczność poprzez swoją muzykę.

W jakim języku będzie wykonywana ta pasja?

Napisana jest po niemiecku i tak będzie przez nas wykonana. Specjalnie zaprosiłam do partii Ewangelisty tenora z kręgu kultury niemieckojęzycznej. Na koncercie wykona ją tenor Gernot Heinrich z Austrii.

Nowi słuchacze nie mają się czego obawiać, bo na koncertach z cyklu „Muzyka mistrzów baroku”, jak w operze, wyświetlacie tłumaczenia tekstów płynących ze sceny.

Chcemy, żeby słuchacze mogli dobrze śledzić to, co się dzieje, bo muzyka komponowana była do tekstu. Na tym polega cała epoka baroku. Tam tekst miał absolutny priorytet, wszystko co powstawało w warstwie muzycznej miało tylko podkreślić tę treść i przekaz.

To naprawdę będzie polska prapremiera wykonania z wykorzystaniem kontrafagotu barokowego?

Ta pasja Bacha była oczywiście wykonywana w Polsce, ale po raz pierwszy w jej wykonaniu będzie użyty ten instrument. W Polsce go nie ma, z Lipska przywiezie go i zagra na koncercie niemiecka fagocistka Heide Panzier. Bardzo mi zależało, żeby ten instrument zabrzmiał w naszym wykonaniu, bo wydaje bardzo niskie dźwięki, a przez to stwarza wyjątkową przestrzeń muzyczną. Mimo, że to tylko jeden instrument, ale tak poszerza brzmienie, że powstaje zupełnie nowa jakość.

Czyli niedzielny koncert połączy wyjątkowe przeżycia duchowe z artystycznymi?

W tej pasji Jan Sebastian Bach daje świadectwo swojej głębokiej wiary. Dzieje się tak choćby przez samą konstrukcję tego utworu. Bach skomponował go niczym grecki dramat. Chór uczestniczy w akcji, ale też jest elementem komentarza, refleksji. Właśnie w chorałach, które Bach dokłada do ewangelicznego tekstu można znaleźć jego osobiste refleksje nad losem Chrystusa, który umiłował świat tak, że poświęcił swoje życie. Świat, który był wobec niego okrutny. Bach ukazuje tu swą wielką pokorę, ale nieraz i zaskakuje. Słowa, które pojawiają się już po śmierci Chrystusa, ubrane są w durową, czyli jakby wesołą, tonację, ale to też jest jego jakby deklaracja wiary. Bo on wierzy, że ta śmierć przynosi nam zbawienie, a więc coś radosnego. To zaskakujący moment, ale bardzo uzasadniony od strony osoby wierzącej, jaką był Jan Sebastian Bach.

Koncerty z cyklu Muzyka mistrzów baroku od samego początku są niebiletowane – jak to się udaje?

Staramy się pozyskiwać fundusze na nasze koncerty, a że to wyjątkowe dzieła, chcemy żeby dostęp do niej był jak najszerszy i najłatwiejszy. Dlatego ubiegamy się o dofinansowania z urzędu miejskiego, z urzędu marszałkowskiego, czekamy również na ogłoszenie wyników w Ministerstwie Kultury. Ten koncert finansowany jest głównie przez nasz magistrat.

W tej chwili trwają prace nad Programem Polityki Kulturalnej Miasta Białystok na lata 2018-2022 plus – czy to szansa na uwzględnienie faktu, że muzyka baroku rozbrzmiewała w mieście już w XVIII wieku?

Mam taką wielką nadzieję. Myślę, że zapominanie o świadectwie naszej tradycji muzycznej byłoby wielkim błędem. W XVIII wieku Białystok był bardzo ważnym ośrodkiem na mapie kulturalnej kraju. O kapeli Branickiego pisały niemieckie periodyki muzyczne, czego nie doświadczył żaden inny z polskich zespołów w tamtym czasie. Branicki miał też olbrzymie ambicje w dziedzinie kultury. Niestety, nie zachował się Opernhaus, który pobudował specjalnie do wystawiania oper, czy baletów. Żal byłoby, gdybyśmy o tych tradycjach zapominali i ich nie promowali. Wierzę, ze Białystok będzie pamiętał o swojej barokowej historii.

A pani będzie się starała o następne wyjątkowe koncerty?

Zawsze staramy się przygotowywać ciekawą literaturę, nie grywaną w naszym mieście, rzadko też goszczącą na polskich scenach muzycznych. Kompozycje, które zostały już wykonane w Polsce staramy się przedstawiać w innym ujęciu, tak jak w „Pasji wg świętego Jana” - z kontrafagotem barokowym. Tu ubiegamy Wrocław, który też ma w swoich planach takie wykonanie. Staramy się, żeby nasza oferta miała jak najwyższą jakość artystyczną i była jak najciekawsza.

Arcydzieło muzyki oratoryjnej - "Pasja według św. Jana" Johanna Sebastiana Bacha zabrzmi w Pałacu Branickich w Auli Magna w niedzielę, 25 marca, o godz. 18. Wstęp wolny.

Pałac Branickich. Aula Magna. Koncertowe wykonanie opery Georga Friedricha Händla „Acis i Galatea”, chór i orkiestra Zespołu Muzyki Dawnej „DILETTO” pod kierownictwem Anny Moniuszko.