Szałwia. Nie tylko na ból zęba

Jest rośliną wieloletnią, mocno rozgałęzionym półkrzewem dochodzącym od 30 do 70 cm wysokości. Szałwia kwitnie na niebiesko, biało lub różowo. Jest miododajna i niezwykle dekoracyjna.

Liście są ogonkowe, podłużnie owalne lub lancetowate, szaro- lub srebrzystozielone, o brzegu lekko karbowanym, a z wierzchu pomarszczone. Cała roślina jest lekko owłosiona.

Z nasionka

Szałwię lekarską rozmnażamy z nasion. Kiełkują dobrze zarówno w ciemności, jak i na świetle, w temperaturze około 20 stopni.

– Roślinę można wysiać wprost do ogrodu lub z rozsady – mówi Jerzy Gwoździej, ogrodnik. – W pierwszym przypadku nasiona wysiewa się na początku kwietnia w rzędach, z 40-cm odstępem.

Rozsadę można też przygotować w doniczkach, sadząc nasiona na przełomie marca i kwietnia. Wzrost trwa od 8 do 10 tygodni, aż roślina ma ok. 10 cm wysokości. Siewki lub sadzonki sadzi się do doniczek o średnicy kilkunastu centymetrów. W przypadku sadzonek usuwa się pędy wierzchołków roślin, dzięki czemu ta ładnie się rozkrzewi.

– Szałwia jest rośliną ciepłolubną, do uprawy wymaga miejsc ciepłych i słonecznych, osłoniętych od wiatrów – mówi ogrodnik. – Lubi gleby żyzne, przepuszczalne, ciepłe, zasobne w wapń. Aby roślina rosła pięknie wymaga częstego odchwaszczania, spulchniania ziemi, nawożenia i nawadniania.

Jesienią, po ostatnim zbiorze, należy ją przykryć słomiastym obornikiem, aby zabezpieczyć przed wymarzaniem

– A na wiosnę rośliny należy przyciąć na wysokości 8-10 cm – dodaje specjalista.

Czas na plony

Surowcem leczniczym jest ziele lub liście. Zawierają te same związki czynne, ale w różnych ilościach. Mają charakterystyczny zapach i korzenny, lekko palący smak. Najważniejszym składnikiem czynnym jest olejek eteryczny.

Zbiór należy przeprowadzać w dni pogodne, w momencie gdy rośliny osiągną pełnię wzrostu liści, ale przed kwitnieniem.

W pierwszym roku uprawy szałwię zbieramy raz – zazwyczaj około połowy sierpnia. W drugim i w kolejnych latach uprawy, szałwię zbieramy dwukrotnie: pierwszy raz w drugiej połowie maja lub na początku czerwca, a drugi w sierpniu.

Liście szałwii działają antyseptycznie, przeciwzapalnie, przeciw skurczowo, ściągająco i przeciwpotne. Zewnętrznie używa się szałwii w stanach zapalnych jamy ustnej, dziąseł, gardła. Także przy chorobach skóry i przy pielęgnacji włosów.

Napar z 1 łyżki liści i 1 szklanki wrzątku pije się dwa do czterech razy dziennie po pół szklanki.

Gorzkawo-cierpki smak, do mięsa – doskonały

Suszona szałwia ma mocniejszy korzenny aromat niż świeża, dlatego zaleca się używanie jej z umiarem. Świeże liście szałwii można przez kilka dni przechowywać w torebkach plastykowych w lodówce. Suszone i mielone liście przechowuje się w pojemnikach, w ciemnym miejscu.

Szałwia jest wspaniałą przyprawą, zwłaszcza w połączeniu z tłustymi mięsami i pasztetami. Doskonale nadaje się do aromatyzowania pieczeni cielęcej, baraniej, jagnięcej i dziczyzny, a także potraw z gęsi, kaczki i indyka. Jest wspaniałą przyprawą do węgorza smażonego i marynowanego.

Kilka listków dodanych do gulaszu wołowego na 10 minut przed końcem gotowania, wspaniale poprawia jego smak.