Projekt "Przewróćmy pamięć", czyli przy chanukowym świeczniku

Co to za święto?

Co to za święto?

Chanuka jest jednym z siedmiu najważniejszych świąt żydowskich. Obchodzone jest na pamiątkę niezwykłego cudu, który wydarzył się w trakcie powstania żydowskiego w czasach antycznych. Żydzi odzyskując zbezczeszczoną przez Greków świątynię jerozolimską znaleźli w niej tylko jedno naczynie z oliwą do podtrzymywania ognia. Miało jej starczyć jedynie na jeden dzień, ale kiedy rozpalono ogień zdarzył się cud. Świecznik palił się przez osiem dni. Dla upamiętnienia tego cudu zapalany jest ośmioramienny świecznik. Dziewiąta świeca jest pomocnikiem. Dla Żydów święto to jest symbolem życia w wolności i świadectwem obecności Boga. Dlatego też chanuka jest świętem radosnym, czasem rodzinnych spotkań, ugaszczania smakowitymi przysmakami. Centralnym obrzędem święta jest zapalanie świec przez najstarszego mężczyznę w obecności domowników. Pierwotnie używano do tego glinianych lub metalowych lamp oliwnych z ośmioma miejscami na knoty. Przed i po zapaleniu świec odmawia się specjalne modlitwy i błogosławieństwa. Świece powinny palić się co najmniej 30 minut po zmroku.

Projekt edukacyjny "Przywróćmy pamięć" już od czterech lat prowadzony jest przez Fundacje Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Zespół Szkół im. A. Mickiewicza do realizacji projektu włączył się trzy lata temu.

- Ogólnym założeniem projektu jest po prostu promowanie kultury żydowskiej - mówi Anna Niegierewicz, nauczycielka historii.

Inicjatywy poprzedzają szkolenia

W ramach projektu uczniowie sprawują opiekę nad zaniedbanym już miejscowym cmentarzem żydowskim, sprzątają go, prowadzą dokumentację fotograficzną i ogólnie rzecz biorąc, zbierają informację o kulturze żydowskiej w ten sposób promując ją. Efektem ich pracy jest kilka folderów, w których można znaleźć podstawowe informacje dotyczące historii Żydów z Bielska Podlaskiego i okolic oraz archiwalne fotografie. Uczniowie wydali również wielokulturowy kalendarz, w którym można znaleźć święta katolickie, prawosławne i judaistyczne.

- Wszelkie nasze inicjatywy poprzedzone są odpowiednimi szkoleniami, na których poznajemy kulturę i religie Żydów - dodaje historyk Niegierewicz. - Szkolenia prowadza animatorzy kultury żydowskiej lub kustosz Muzeum Kultury Żydowskiej w Tykocinie.

Na pamiątkę cudu

By dokładniej poznać kulturę żydowską uczniowie przygotowują różnego rodzaju spotkania, na których prezentowane są święta żydowskie.

- Pokazaliśmy juz kalendarz świąt żydowski, organizując spotkanie "Przy szabasowych świecach" - wymienia Anna Niegierewicz. - W tym roku chcieliśmy dokładniej pokazać jedno z tych świąt, a mianowicie Chanukę.

Większość żydowskich świąt to święta smutne. Chanuka jest świętem wesołym i obchodzone jest na pamiątkę cudu w świątyni jerozolimskiej. Głównym atrybutem tego święta jest świecznik, który w odróżnieniu od tradycyjnej menory posiada nie siedem a dziewięć ramion. Przez kolejnych osiem dni przez gospodarza domu zapalana jest jedna świeca. Dziewiąta świeca jest tzw. pomocnikiem i to od niej właśnie zapala się pozostałe świece. Zapalane są po zachodzie słońca, czyli według kultury żydowskiej na początku dnia. Podczas prezentacji tego obrzędu uczniowie prezentowali modlitwy i śpiewali piosenki w języku hebrajskim.