Magistrat odnowi ważny pomnik w centrum Białegostoku. Przypomina o tragedii społeczności żydowskiej miasta

Pomnik schowany jest między blokami i budynkami w kwartale między ulicami Suraską, Legionową i Aleją Bluesa. Przed wojną było to centrum dzielnicy zamieszkałej przez społeczność żydowską, z Wielką Synagogą jako centralnym punktem. 27 czerwca 1941 roku wojska niemieckie spaliły synagogę, a w niej białostockich Żydów.

Przypomina o tym Pomnik Spalonej Synagogi. Teraz miasto zamierza odnowić monument. W planach jest:

• demontaż płyt granitowych, kostki granitowej oraz tablic z monumentu,

• wyrównanie i naprawę powierzchni betonowych wraz z nałożeniem powłok ochronnych,

• wykonanie nowej okładziny z płyt granitowych i kostki granitowej,

• montaż tablic,

• dodatkowo umieszczona zostanie tablica mosiężną informująca o autorach pomnika,

• oczyszczenie, zabezpieczenie i odmalowanie symbolicznej konstrukcji zniszczonej kopuły Synagogi Wielkiej umieszczonej na monumentalnej, ułożonej z kostki granitowej Gwieździe Dawida.

Termin składania ofert mija 6 czerwca. Wykonawca prace remontowe ma wykonać w ciągu dwóch miesięcy od podpisania umowy.

Monument odsłonięto 16 sierpnia 1995 roku.

-Pomnik ufundowany został przez diasporę Żydów i władze Białegostoku. Inicjatorami jego budowy byli Sam Solasz z Bialystoker Center w Nowym Jorku i Michał Flikier ze Związku Białostoczan w Izraelu. Fundusze na pomnik przekazywali Żydzi z całego świata – czytamy w publikacji „Katalog białostockich pomników, tablic pamiątkowych i miejsc pamięci narodowej”.

Budowę wspierało miasto i jego prezydenci: Lech Rutkowski, Andrzej Lussa i Krzysztof Jurgiel.

Pomnik upamiętnia ofiary tzw. „czarnego piątku”. Do synagogi, którą następnie podpalono, Niemcy spędzili około 700-800 osób. Łącznie tego dnia zabitych zostało około dwóch tysięcy białostockich Żydów. Ta mroczna historia miała też swojego bohatera. To Józef Bartoszko, który otworzył jedno z wejść do bożnicy, ratując kilkadziesiąt osób.

Jedna z tablic na pomniku pokazuje jak wyglądała synagoga. Pomnik znajduje się na Szlaku Dziedzictwa Żydowskiego opracowanym przez Fundację Uniwersytetu w Białymstoku.

Czarny piątek w Białymstoku

Rocznica spalenia białostockiej sygagogi