Kapitan Marjański zginie na placu NZS. Bo Bitwa Białostocka to wydarzenie historyczne (zdjęcia, wideo)

Trudno byłoby zrobić prawdziwą rekonstrukcję bitwy miejskiej, dlatego idziemy w stronę przybliżania całej epoki, mundurów, pojazdów, jakie brały udział w bitwach tego okresu - tłumaczył dzisiaj Jerzy Hungendorfer z Muzeum Wojska decyzję o zmianie miejsca na przypomnienie Bitwy Białostockiej 1920 roku. - Dlatego miejsce śmierci kpt. Marjańskiego przenieśliśmy na plac NZS.

Bo właśnie w tym punkcie Białegostoku, 19 sierpnia, o godz. 12.30 rozpocznie się wydarzenie historyczne mające utrwalać w pamięci białostoczan i całej Polski bitwę, która rozegrała się na obszarze Białegostoku 22 sierpnia 1920 roku. Wtedy przez cały dzień walki trwały zarówno na przedmieściach, jak i w centrum miasta. Co chwila Polacy musieli się wycofywać pod naporem bolszewickiego ognia. A strzelano nie tylko z karabinów, ale i z armat. Zgodnie z przekazem historycznym, Marjański poległ w walkach ulicznych od kul mieszkańców sprzyjających bolszewikom. Zginął na skrzyżowaniu ulicy Warszawskiej z Pałacową. Miał tylko 28 lat.

Miasto przez dwa lata urządzało taką rekonstrukcję na skrzyżowaniu ulic Pałacowej i Warszawskiej. Mimo zainstalowanych telebimów wiele osób narzekało, że nie widziały zbyt wiele, ze względu na montowane ładunki pirotechniczne to miejsce przez większą część niedzieli musiało być wyłączone z ruchu kołowego. W tym roku rekonstruktorzy będą mogli popisać się efektownymi wybuchami dysponując przestrzenią pacu NZS.

Mieszkańcy będą mogli obserwować przebieg bitwy ze wzgórza na którym stoi pomnik Bohaterów Białostocczyzny, innym znakomitym punktem widokowym będą schody dawnego Domu Partii. Mieszkańcy okolicznych bloków muszą liczyć się z utrudnieniami. Przejazd wokół placu NZS będzie niemożliwy od wczesnych godzin rannych do czasu zakończenia rekonstrukcji.

W tym roku pojawią się w Białymstoku inne wozy pancerne, niż widzieliśmy wcześniej. - Aż z Sankt Petersburga przyjedzie oryginalny Russo-Balt, rosyjski samochód pancerny skonstruowany i produkowany przez zakłady o tej samej nazwie - ekscytuje się Wojciech Hernik, szef Stowarzyszenia Czemu By Nie, które dba o praktyczne aspekty rekonstrukcji. Będą też przerobione na cele militarne Ford T i Peugeot. Osoby, które chcą zabrać na widowisko małe dzieci, powinny zaopatrzyć je w słuchawki chroniące słuch. Hernik zapowiada pokaz artyleryjskiego ostrzału, możliwe, że spłonie też atrapa domu.

- Wszyscy pamiętają Cud nad Wisłą, a bez Bitwy Białostockiej nie byłoby kampanii i zwycięskiej Bitwy Niemeńskiej - podkreślał Hungendorfer. Miasto wyda na rekonstrukcję 90 tys. zł.

Po zakończeniu inscenizacji rekonstruktorzy i pojazdy biorące udział w widowisku udadzą się pod Muzeum Wojska w Białymstoku (ul. Kilińskiego 7), gdzie będzie okazja do rozmowy, zrobienia wspólnych zdjęć oraz spróbowania wojskowej grochówki. Tego dnia wstęp do Muzeum jest bezpłatny.

22 sierpnia 1920 roku w Białymstoku doszło do walk pomiędzy 1 Pułkiem Piechoty Legionów i wycofującymi się spod Warszawy resztkami 16 Armii RFSRR oraz towarzyszącymi im oddziałami 3 Armii RFSRR. Kilkugodzinna akcja militarna prowadzona na ulicach miasta zakończyła się rozbiciem sił bolszewickich i wyzwoleniem Białegostoku. Strona polska miała 34 zabitych i ponad 200 rannych, bolszewicy – ok. 800 zabitych i rannych, a ponad 8000 żołnierzy agresora dostało się do niewoli. Wojska polskie zdobyły trzy pociągi, samolot, 22 działa i 147 karabinów maszynowych.