Zginęli za Polskę. Należy im się nasza pamięć

Pamięć o ich bohaterskiej postawie przetrwała wśród białostoczan i okolicznych mieszkańców do dzisiaj.

Symboliczna mogiła powstańców znajduje się na Górze św. Jana koło Królowego Mostu. I tu 11 listopada, w 90. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, została poświęcona i odsłonięta tablica przypominająca tamte zdarzenia.

W 1863 roku, w czasie styczniowego zrywu, w Puszczy Knyszyńskiej w okolicach Królowego Mostu miały miejsce dwie duże potyczki z Moskalami. W jednej z nich rannych i pojmanych zostało kilkunastu młodych mężczyzn. Przywieziono ich na Górę św. Jana i powieszono. W kolejnej nierównej walce z carskimi żołnierzami zginęło 20 osób. Jak się szacuje, w lasach Puszczy Knyszyńskiej śmierć poniosło 90 powstańców.

Tablica na świętej sośnie

Wspomnienia o dzielnych młodych ludziach w okolicznych wsiach Kołodno i Królowy Most przekazywano w opowieściach rodzinnych. Miejsce to odkryli także białostoczanie, którzy wędrowali tędy szlakami po puszczy. Już w latach 70. przyjeżdżali tutaj członkowie Klubu Inteligencji Katolickiej z ks. Czesławem Gładczukiem, by obchodzić kolejne rocznice odzyskania przez Polskę niepodległości. Śpiewano patriotyczne pieśni, palono znicze.

Tegoroczne niepodległościowe spotkanie było wyjątkowe. Dzięki leśnikom z Puszczy Knyszyńskiej oraz mieszkańcom Kołodna i Królowego Mostu odrestaurowano symboliczną mogiłę.

- Uporządkowaliśmy teren, zrobiliśmy ogrodzenie. Pracowaliśmy razem, bo to miejsce pamięci narodowej. Naszej wspólnej historii. I powinien tu być należny temu miejscu porządek - mówi Józef Nowak, wiceprzewodniczący Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Represjonowanych, inicjator całego przedsięwzięcia.

Fundatorem pamiątkowej tablicy jest Mirosław Sienkiewicz, nadleśniczy z Żedni, natomiast materiał na ogrodzenie dał Roman Sienkiewicz, właściciel tartaku z pobliskiego Kołodna. Wiele pomogli też członkowie Stowarzyszenia Przyjaciół Puszczy Knyszyńskiej, dyrekcja Parku oraz mieszkańcy wsi.

- To nasz obowiązek. O historii trzeba pamiętać - mówi Anatol Martonik, stolarz z Królowego Mostu. - Splantowaliśmy ziemię, zrobiliśmy płot.

Dębową tablicę, z umieszczonym na niej cytatem z Ewangelii: "Błogosławieni, którzy cierpią prześladowania dla sprawiedliwości i dedykacją: "Powstańcom styczniowym 1863 w 90. rocznicę odzyskania niepodległości 1918 - 2008 znajduje się na tzw. świętej sośnie. To odwieczny zwyczaj mieszkańców miejscowości położonych w sąsiedztwie Puszczy Knyszyńskiej. Sosna, na której zawieszona zostanie kapliczka, pasyjka bądź krzyż, nie może być ścięta.

Ciągnie tu jak do swoich

Uczestnicy uroczystości na Górze św. Jana podkreślali, że to miejsce jest dla nich bardzo bliskie.

- Przychodzę tu po kilka razy w roku - mówi Teresa Nowak z Białegostoku, która w Królowym Moście ma dom i spędza tam czas od wiosny do późnej jesieni.

- Ciągnie jak do grobów z najbliższej rodziny. Odwiedzi ktoś nas z Polski, to zaraz pokazujemy, opowiadamy. Córka z Włoch przyjechała i mówi: Mamo, no to co, idziemy na mogiły? Chwila zadumy, modlitwa za tych, co tu polegli, zapalamy znicze i wracamy. Tak trzeba - dodaje pani Teresa.

- Mama opowiadała, że przed wojną ludzie kamienie nosili, kopiec wznosili na tym wzgórzu. A głaz w tym miejscu jest od powstania styczniowego - mówi leśnik Jan Czaban.