Tak się kiedyś budowało drogi...

Pewnie się nie dowiemy, kogo w tak dynamicznej pozie utrwalił fotograf białostocki W. Kossakowski. Co gorsze, wbrew zwyczajom przedwojennym, maestro nie postawił na odwrocie (rewersie) fotografii pieczątki z datą. Proszę więc o pomoc w ustaleniu miesiąca i roku, w którym taka scenka była możliwa. Osobiście opowiadam się za latem 1949 lub 1950 roku.

Mniej już ważną kwestią jest ustalenie państwowego właściciela wozów i koni. Na pewno nie było przetargu i robót nie prowadziła "obca" firma, ale któreś z demokratyczno-ludowych przedsiębiorstw białostockich. O swojskości pojazdów świadczą i dugi, czyli pałąki nad szyjami koni, używanych na wschodnim Podlasiu zamiast krakowskich chomąt. W głębi widać jakąś traktoropodobną machinę. Co tam robiła? Bardzo dużo tych pytań, bo na budowie dróg znam się za przeproszeniem tyle, co ordynans pana rotmistrza na grach sztabowych.

Nie gubiąc się w dalszych szczegółach natury technicznej, zapraszam do przyjrzenia się zabudowie widocznej na zdjęciu. Prawie wszystko nowe jak spod igły, uwagę zwraca wysoki dach (wystaje nad plecami robotnika), a obok niego narożnik trzypiętrowego, zgrabnie zaprojektowanego budynku.

Tak, to obecna "Astoria" i pierwszy po wojnie dom towarowy, obecnie wywyższony ponad przyzwoitość.

Dawna austeria z czasów Branickich zdążyła już odzyskać historyczny dach, który straciła w końcu II wojny światowej. Zbudowano również na miejscu przedwojennego Podoficerskiego Kasyna Garnizonowego (bywszej Resursy Obywatelskiej), siedzibę popularnego MKPiK, tudzież szczególnie w Białymstoku hołubionego Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Stoją i dwa bloki mieszkalne po "nieparzystej" stronie ulicy Sienkiewicza. Ten pierwszy kojarzy się nam ze "Słoneczkiem", drugi ze sklepami na parterze, tuż przy przystanku autobusowym.

Coś mi się wydaje, że nadal nie jesteście Państwo przekonani o doniosłości chwili uwiecznionej na fotografii. Przypominam więc, że ulica Sienkiewicza (wcześniej Mikołajewska i Wasilkowska) kończyła się na Rynku (Kościuszki). Dopiero kompletne niemal zniszczenie południowej pierzei rynkowej umożliwiło przedłużenie tego bardzo ważnego ciągu komunikacyjnego. Tak powstał krótki dojazd do ulicy Feliksa Dzierżyńskiego (Legionowa), ta zaś miała przeciąć aleję Pochodów (ul. M. Skłodowskie-Curie).

Jeszcze kilka ruchów pracownika drogowego w służbowym uniformie, potem przyjedzie kocioł z asfaltem, fachowcy wykonując plan współzawodnictwa, ułożą chodniki, może w czynie społecznym ktoś zasieje trawkę i trasa północ-południe stanie się faktem. Czyż nie było to wielkie wydarzenie?!

Notabene w tym miejscu znów trwają roboty uliczne, sceneria jednak zmieniła się diametralnie.

Skoro jeszcze mam trochę miejsca, to przypomnę, że aleja Pochodów zapowiadała nad Białką nową, wspanialszą rzeczywistość. Towarzysze w różowych okularach postrzegali ją jako białostocką Marszałkowską. Dla podwyższenia rangi na początku alei usytuowano Dom Partii, dalej stanęły gmaszyska urzędowe, zaś na końcu miejsce przedwojennych rozległych koszar zajął zespół szpitalny.

Oporny lud białostocki wnet odczytał po swojemu przesłanie socjalistycznej arterii: rządzą (KW PZPR)- sądzą (kompleks sądowo-prokuratorski) - nic nie dają (siedziba związków zawodowych) i na drugi świat wyprawiają (wspomniane szpitale).

Dziś dodać trzeba byłoby: edukują, wszak w byłym KW znajduje się obecnie uniwersytet.

PS Bardzo proszę o powojenne zdjęcia, bo więcej mamy teraz fotografii sprzed 1939 roku niż po lipcu 1944 roku!