Praca sezonowa: żądaj umowy

Najłatwiej jest oszukać młodych ludzi, którzy nie mają doświadczenia w kontaktach z pracodawcami. Dobrze jest więc korzystać z pośredników, którzy mają renomę i funkcjonują na rynku od dłuższego czasu - np. Ochotniczych Hufców Pracy czy biur karier działających przy wyższych uczelniach.

- Oferty, które do nas trafiają, zawsze sprawdzamy, aby nikt nie został oszukany - zapewnia Anna Zaremba z Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży w Białymstoku. - Radzimy też, aby żądać podpisania umowy od razu, a nie poprzestać na słownych deklaracjach, że będzie ona później.

Czytaj też: Biurokracja. Kontrole w firmach irytują przedsiębiorców

CEiPM posiada oferty dla osób w wieku 16-25 lat. Jak przyznaje Anna Zaremba, tych dotyczących pracy dorywczej - choćby na popołudnia, wpływa coraz więcej. Najczęściej młodzież może liczyć na umowy zlecenia i o dzieło. Dotyczą one m.in. pracy przy wykładaniu towarów w hipermarketach, roznoszeniu lotek w blokach i na ulicach, pracy na produkcji, poszukiwani są też ankieterzy, kasjerzy, hostessy, telemarketerzy. Na przełomie czerwca i lipca dojdą z pewnością propozycje zbiorów owoców.

Zapłacisz za zatrudnianie na czarno

Okres wiosenno-letni sprzyja zatrudnianiu na czarno. Inspekcja pracy przestrzega przed takimi praktykami i konsekwencjami, które za to grożą. Inspektorzy nie zamierzają odpuścić kontroli u nieuczciwych pracodawców. 

Tyle że PIP praktycznie może pomóc jedynie w przypadku umów o pracę. Jeśli chodzi o spory przy umowach cywilnoprawnych, oszukanemu pozostaje tylko droga sądowa.

- Służymy jednak doradztwem i pomocą przy przygotowaniu niezbędnych pism procesowych - zapewnia Krzysztof Rezanow, rzecznik prasowy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Białymstoku. I radzi: - Każda forma zatrudnienia wymaga pisemnej umowy, z której jasno musi wynikać charakter podejmowanych zajęć, czas ich wykonywania oraz - przede wszystkim - wysokość wynagrodzenia za taką pracę. W razie sporu znacznie łatwiej jest wtedy dochodzić swoich roszczeń na drodze prawnej.

Co grozi pracodawcy?

Jeżeli inspektor PIP stwierdzi brak umowy o pracę na piśmie, czyli niepotwierdzenie pracownikowi takiej umowy w formie pisemnej najpóźniej w dniu rozpoczęcia przez niego pracy, nakłada na odpowiedzialną za to osobę mandat karny. Wynosi on od 1000 do 2000 zł. Wyjątkowo, w razie tzw. recydywy, jego wysokość może sięgnąć 5000 zł.

Inspektor ma też prawo, zamiast stosowania postępowania mandatowego, skierować wniosek o ukaranie do sądu, który orzeka grzywnę do 30.000 zł.

Czytaj też: Firmy nie płacą wynagrodzeń. Ale sytuacja się poprawia.

Co istotne, brak zgłoszenia osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową (np. zleceniobiorcy) do ubezpieczenia społecznego nie jest wykroczeniem, którym zajmuje się Państwowa Inspekcja Pracy. W takiej sytuacji inspektor powiadamia jednak Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ten z kolei wszczyna odpowiednią procedurę. Kara grzywny wynosi tutaj do 5000 zł. Orzeka o niej sąd.

Bezrobotny musi uważać

O ile pracownikowi - który jest nielegalnie zatrudniony - nic nie grozi, to będzie miał problemy, jeśli jest zarejestrowany jako bezrobotny. Rozpoczynając pracę musi bowiem powiadomić Powiatowy Urząd Pracy. Jeśli tego nie zrobi, inspektor pracy ukarze go mandatem od 500 do 2000 zł. To jednak nie koniec, bo poinformuje o tym starostę powiatowego. On pozbawi daną osobę statusu bezrobotnego. W efekcie straci ona prawo do zasiłku i ubezpieczenie zdrowotne.