Piękne i magiczne

Jako drzewo niepokonane przez burze i żar słoneczny, palma głosi nadzieję zwycięstwa. Gałązki palmy daktylowej trzymane w rękach osób radośnie witających Jezusa były znakami uwielbienia Pana. W Biblii palma jest symbolem wszystkiego, co wzniosłe i szlachetne. Podczas prześladowań umieszczano symbol palmy w katakumbach na kamieniach nagrobnych męczenników. W czasach pokoju palma była dla chrześcijanina symbolem zwycięstwa i nagrody otrzymywanej po śmierci

Kłosy na wierzbie

Wielkanocne palmy - kwietno-zbożowe - miały w tradycji ludowej najkorzystniejsze działanie kiedy wykonane były z gałązek młodej wierzby, ustrojonych kwiatami, ziołami, kłosami. Wierzbę nazywano rośliną "miłująca życie". Jej żywotność i siła napawały optymizmem, więc w symboliczny sposób starano się przekazać jej energię ludziom i zwierzętom.
Po poświęceniu palmy w kościele ludzie wracali z nią uroczyście do domu, a tam uderzali lub dotykali się palmą, by przekazać sobie nawzajem jej moc. Dziewczętom palmowe smagnięcia miały dodawać urody, chłopcom - dzielności i siły. Gospodarz uderzał palmą trzy razy w każdy węgieł domu - miało go to uchronić od biedy. Aby uchronić się przed bólami gardła, połykano bazie; chroniło to też od uroku i wzmacniało ciało. Poświęconą palmę zatykano za święty obraz, gdzie czuwała nad domem aż do następnej Wielkanocy. Chroniła gospodarstwo od pioruna i pożaru, osłaniała zasiewy przed złą pogodą, a ludzi i zwierzęta przed chorobami. Ustawiona w czasie burzy przy kominie zagradzała błyskawicom drogę do domu. Swój doczesny żywot kończyła w ogniu - ginęła na stosie, a powstałym z niej popiołem posypywano głowy w środę popielcową.

Sztuka wileńskiego wyplatania

Do wyplatania palmy trzeba nie lada umiejętności. Po pierwsze trzeba ją dobrze zaprojektować - zarówno pod kątem jej środka ciężkości, jak i jej grubości. Palmy robi się małe, duże i wielkie. Te maleńkie są obecnie bardzo popularne - zazwyczaj wykonane są przez kwiaciarki ze słomianek (nieśmiertelników) i z suszonych barwionych traw.
Nie brakuje też misternie skomponowanych palm z jasnych kłosów zboża, jak i tych z rozwiniętymi już baziami, powiązanymi w bukiet.
Najbardziej znane są u nas dwie szkoły palmiarskie - wileńska i podlaska - rodem z Wąsosza. Do palm wileńskich trafiały łąkowe żółciaki, ogrodowe suchotki. Poza tym zioła: krwawnik, wrotycz, lisie ogonki, tymotka, kłosy zbóż. Niektóre barwione.
Palmiarki ukręcały to wszystko od góry do dołu nićmi na leszczynowym wałku. Wierzchołkowy pióropusz robiło się z mietliczki znad jeziora, z lasu czy łąki. Roślinny ornament powstaje z drobnych kwiatów suchotki.
Koronę robi się ze złocistych kłosków żyta. Zbiera się je, gdy nie mają jeszcze ziarenek.

Wierzbowe palemki z Wąsosza

- W moich wierzbowych palmach można znaleźć parę elementów wileńskich. Dobór ziół to jednak własna inwencja - mówi Jadwiga Solińska z Wąsosza, która od ponad trzydziestu lat robi piękne palmy wielkanocne. - Od wiosny do jesieni wędruję przez pola i łąki. Zbieram trawy, suszę na strychu. Kiedyś trawy farbowałam, teraz nie fałszuję przyrody. Ludzie wolą kolory naturalne.
Pani Jadwiga ma w jednym palcu sztukę łączenia stokłosy z kocim ogonem (włośnicą), zatrwianu tatarskiego z kostrzewą, dmuszka i krwawnika, suchotników ze złociszkiem oskrzydlonym,
Szkieletem dla wąsoskich palemek jest patyk wierzbowy lub z bzu. Na jego szczycie robi się tradycyjne kropidło - wiecheć z owsicy lub miotły łąkowej. Niżej "dywanik" z wielobarwnych kwiatów i ziół. Różne wzory. - Dawniej w Wąsoszu nikt wierzby tak okazale nie dekorował - opowiada pani Jadwiga. - Babka przygotowywała na Kwietną Niedzielę palemkę z porzeczki. Z ogrodu przynosiła gałązkę i wstawiała na dwa tygodnie do wody. Gdy z pąków wyrastały listki, przystrajała je wstążeczkami. Mama robiła palmy z gałązek barwinka albo borówki.
.