Nowy mural w Białymstoku. W Bibliotece Uniwersyteckiej UwB odsłonięto podobiznę Jerzego Giedroycia

Mural z podobizną wydawcy i publicysty Jerzego Giedroycia znajduje się na ścianie holu głównego nowej siedziby Biblioteki Uniwersyteckiej, w kampusie przy ul. Ciołkowskiego. Autorem projektu oraz jego wykonawcą jest Łukasz Panasewicz, student filologii angielskiej Uniwersytetu w Białymstoku. Jak mówił, zaczęło się od wystawy prezentowanej w BU wiosną.

- Jedna z moich prowadzących zajęcia organizowała wystawę prac studentów. Brałem w niej udział i moje prace spodobały się kierownictwu biblioteki – wspominał. To wtedy otrzymał propozycję stworzenia muralu. – Byłem wdzięczny za szansę i chętnie podjąłem się wyzwania.

Prace nad muralem z wizerunkiem patrona biblioteki trwały około dwóch tygodni. W tworzeniu malowidła autora projektu wspierała Karolina Drozd, artystka i studentka Wydziału Filologicznego.

Jerzy Giedroyc wspierał Uniwersytet w Białymstoku w usamodzielnieniu i w rozwoju. Był pierwszą osobą uhonorowaną przez uczelnię tytułem doctor honoris causa – dyplom odebrał w 1998 roku.

- To osoba bardzo ważna dla uniwersytetu i naszej biblioteki. To osoba, która w dniu wręczenia doktoratu honoris causa sformułowana w swojej mowie pewną ideę uniwersytetu pogranicza, jakim niewątpliwie jesteśmy – mówił otwierając spotkanie dr hab. Piotr Chomik prof. UwB, dyrektor BU.

Przypomniał też, że w znacznej mierze dzięki staraniom red. Giedroycia uniwersytet zdobył z budżetu państwa środki finansowe na budowę pierwszej siedziby biblioteki. Na wniosek prof. Adama Jamroza, ówczesnego rektora Uniwersytetu w Białymstoku, Senat uczelni nadał Bibliotece Uniwersyteckiej imię Jerzego Giedroycia.

Pracownicy uniwersyteckiej biblioteki czynią starania, by wizerunek Jerzego Giedroycia znalazł się na turystycznym szlaku białostockich murali.

Jerzy Giedroyc urodził się 27 lipca 1906 roku w Mińsku Litewskim. Uczył się w szkołach w Mińsku, Moskwie i w Warszawie. W latach 1924-1929 studiował prawo, a w latach 1930-1931 historię na Uniwersytecie Warszawskim. W roku 1928 podjął pracę w Biurze Prasowym Rady Ministrów, w latach 1930-1935 był sekretarzem ministra rolnictwa, a od roku 1939 – ministra przemysłu i handlu.

We wrześniu 1939 roku Jerzy Giedroyc ewakuował się wraz z rządem do Rumunii, gdzie w latach 1939-1940 pełnił funkcję osobistego sekretarza ambasadora RP w Bukareszcie, Rogera Raczyńskiego. Po likwidacji Ambasady RP w Rumunii kierował Biurem Poselskim w Ambasadzie Chilijskiej. W kwietniu 1941 roku został wywieziony przez poselstwo angielskie do Stambułu, a następnie wyjechał do Palestyny i wstąpił do Brygady Karpackiej. Wziął udział w kampanii libijskiej i w obronie Tobruku, a po przeniesieniu Dywizji do Iraku w końcu 1942 roku przeszedł do kierowanego przez Józefa Czapskiego Wydziału Kultury, Prasy i Propagandy II Korpusu, w którym objął kierownictwo prasy wojskowej i wydawnictw.

W 1946 roku Jerzy Giedroyc założył w Rzymie Instytut Literacki. W 1947 roku ukazał się tam pierwszy numer kwartalnika literackiego „Kultura”. W tym samym roku przeniósł Instytut do Paryża, ale musiał ograniczyć jego działalność do wydawania „Kultury”, z której w krótkim czasie uczynił najważniejsze pismo polskiej emigracji i jeden z najlepszych miesięczników intelektualnych na świecie. Wydawanie książek wznowił dopiero w roku 1953; ukazywały się one w ramach „Biblioteki Kultury” – do maja 1997 roku ukazało się 500 tomów, w tym 120 numerów „Zeszytów Historycznych”.

Zawsze interesował się problemami Europy Wschodniej. Jerzy Giedroyc starał się utrzymywać jak najściślejszą więź z ojczyzną, w jak największym stopniu oddziaływać na kraj. Po październiku 1956 roku zachęcał do powołania w kraju zorganizowanej opozycji demokratycznej. Podkreślał konieczność nawiązania przez inteligencję kontaktu i współpracy z robotnikami. Gdy w połowie lat 70. powstała zorganizowana opozycja, Giedroyc inspirował jej program i udzielał poparcia materialnego. W 1981 roku przekazał Niezależnej Oficynie Wydawniczej w Warszawie prawa wydawnicze i autorskie Instytutu Literackiego, przyczyniając się w ten sposób do rozwoju ruchu wydawniczego poza cenzurą. Był inicjatorem i członkiem Funduszu Pomocy Niezależnej Literaturze i Nauce Polskiej.

Zobacz też: