Gdy pies ma pomóc

Dogoterapia, wbrew nazwie, nie jest terapią. Jest formą wspierania innych terapii.
Pies pojawia się w trakcie zajęć, aby uatrakcyjnić często żmudną terapię, zmotywować do pracy osobę, która potrzebuje pomocy.

Osoby zainteresowane skorzystaniem z tej metody nie wiedzą, czego mają oczekiwać oraz czego mogą wymagać. Dlatego też, przy okazji organizowanych ostatnio przez Fundację Psi Uśmiech, warsztatów "Dogoterapia we wspomaganiu nauki czytania", białostockie dogoterapeutki: Anna Dojlida-Jurczak, Gabriela Drwięga, Maria Ostrowiecka, Małgorzata Pietraszewska i Zofia Pietruczuk, postanowiły zebrać i usystematyzować podstawowe informacje dotyczące organizowania i prowadzenia zajęć z zakresu dogoterapii.

Dogoterapia, czyli terapia z udziałem psa, zakłada, że na zajęciach znajdować powinni się terapeuta, jego "klient", czyli osoba potrzebująca pomocy, odpowiednio wyszkolony pies oraz jego przewodnik. To właśnie te cztery elementy stanowią podstawy do tworzenia standardów dogoterapii.

Osoba, korzystająca z dogoterapii

Dogoterapia wykorzystywana jest przy wspomaganiu terapii wielu niepełnosprawności i dysfunkcji, np. w przypadku mózgowego porażenia dziecięcego, ADHD, autyzmu, zespołu Downa, niedowładu kończyn różnego pochodzenia, nerwic, zaburzeń lękowych oraz zaburzeń emocjonalnych (fobii szkolnych) czy szczególnych potrzeb edukacyjnych.

Dogoterapię z powodzeniem można też wykorzystywać we wspomaganiu nauki czytania i pisania, a także w nauce języków obcych.

Żaden rodzaj niepełnosprawności nie wyklucza z tego typu zajęć. Przeszkodą może być jedynie alergia na ślinę czy sierść psa.

Pies

Zwierzę, które uczestniczy w zajęciach dogoterapii, musi być dobrze zsocjalizowane, czyli obyte w kontaktach z ludźmi i innymi zwierzętami w zróżnicowanych warunkach. Trzeba też pamiętać, że nie ma psów uniwersalnych i nie każdy nadaje się do każdej niepełnosprawności. Choć dogoterapia często kojarzy się z labradorami, okazuje się, że nie ma jednej rasy, którą można wykorzystywać do pracy z niepełnosprawnymi. Psa predysponują cechy charakteru, a nie rasa.
Decydując się na dogoterapię, zwróćmy uwagę, czy zwierzę jest zaszczepione, odrobaczone, zdrowe i czyste.

Ważne jest też, by pies czuł się komfortowo na zajęciach. Dlatego należy stworzyć mu odpowiednie warunki, przygotować legowisko, miskę z wodą oraz kącik, w którym będzie mógł odpocząć. Zwierzę musi mieć prawo i możliwość wycofania się z zajęć.

Należy pamiętać, że odpowiedzialnym za prowadzenie zajęć i terapii jest człowiek. Pies jest motywatorem, a nie narzędziem, nie leczy, nie jest terapeutą. Dlatego nie możemy wymagać od zwierzęcia, by było aktywne przez cały czas. Pies nie może być zmuszany przez terapeutę do wykonywania niekomfortowych dla niego zadań. Terapeuta na pewno nie pozwoli uczestnikowi zajęć leżeć na psie, ciągnąć go za ogon czy łapy, siadać na nim albo próbować jeździć jak na koniu.
Aby dogoterapia przynosiła oczekiwane rezultaty, pies musi być atrakcją. Pies przebywający na stałe w domu osoby niepełnosprawnej, nie jest psem dogoterapeutycznym. Aby pies spełniał rolę terapeutyczną, musi być prowadzony przez osobę kompetentną, świadomą celowości swoich działań. Powinien być stale szkolony, aby nabywał nowe umiejętności, przydatne do pracy.

uplili.

Terapeuta - przewodnik psa

Idealne połączenie, to dwóch specjalistów w jednej osobie: czyli terapeuta i szkoleniowiec psa. Dobry dogoterapeuta to ktoś, kto zna się zarówno na ludzkiej, jak i psiej psychice. Poza wiedzą z zakresu ludzkiej psychiki, powinien mieć kompetencje i doświadczenie w pracy z osobami niepełnosprawnymi. W tej profesji niezwykle ważna jest też kultura osobista i empatia. Profesjonalny dogoterapeuta powinien podnosić swoje kwalifikacje, uczestnicząc w różnych formach kształcenia.

Niezwykle ważna jest też umiejętność współpracy: zarówno z rodzicami uczestnika zajęć, jak i z innymi specjalistami, sprawującymi opiekę nad dzieckiem lub dorosłym objętym dogoterapią. Przed rozpoczęciem cyklu spotkań, dogoterapeuta powinien poznać dokumentację specjalistyczną klienta oraz uzyskać zgodę od rodziców lub opiekunów osoby potrzebującej terapii na uczestnictwo w zajęciach z udziałem psa. Ważne jest też, by zdobyć informacje na temat ewentualnych traumatycznych przeżyć, lęków lub alergii.

Najistotniejsze jest, aby program terapii zawierał realne do osiągnięcia cele, by bazował na wzmacnianiu mocnych stron uczestnika zajęć. Dlatego też zajęcia powinny być za każdym razem dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości uczestnika zajęć.

Nie należy oczekiwać szybkich efektów. Dogoterapia jest metodą małych kroków, nie oczekujmy cudownych rezultatów. Dogoterapia z założenia ma być pracą systematyczną, nie można więc zakładać sobie celów niemożliwych do osiągnięcia.

Niedługo odbędzie się w Białymstoku kolejna konferencja z zakresu dogoterapii, skierowana do pedagogów i rodziców. Jej celem będzie przybliżenie wiedzy z zakresu profesjonalnego prowadzenia zajęć z udziałem psa. Konferencja będzie bezpłatna. Szczegóły podamy w kolejnych numerach Pupili.