Debata urbanistów i architektów (wideo)

Kurier Poranny: Sporo kontrowersji wzbudziły ostatnio plany wyburzenia budynków przy Branickiego. Dlaczego?

Mirosław Siemionow: Wciskanie w newralgicznej części miasta, jaką jest ulica Branickiego, ratusza zaskoczyło mnie.

Jerzy Tokajuk: Tam rzeczywiście trudno dojechać. Ale już od paru lat mówiono o tym, by umieścić tam jakieś wydziały urzędu. Bo on się po prostu nie mieści, trzeba stworzyć godziwe warunki interesantom i pracownikom.

Dr Adam Turecki: Chyba pięć lat temu rzuciliśmy pomysł, który powstał już w międzywojniu, tzw. dzielnicy rządowej. Na Mickiewicza, gdzie jest urząd wojewódzki, ciągle jeszcze mamy dwa i pół hektara ziemi na zapleczu. I tam można ulokować ratusz. Połączony z urzędem wojewódzkim utworzyłby administracyjne centrum miasta.

Mirosław Siemionow: Zabrakło dyskusji, bo pewnie w jej trakcie by wyszło, że skoro magistrat tak bardzo się dusi i nie potrafi obsłużyć białostoczan, to trzeba coś zbudować.

Jerzy Tokajuk: Wyjaśnijmy jedną rzecz: nikt w tej chwili nie mówi o budowie ratusza. Na Branickiego 3/5 wcale nie ma powstać ratusz. Ratusz, przynajmniej w tej kadencji, nie będzie budowany.

Panią, jako konserwatora zabytków, nie boli serce, że trzeba będzie wyburzyć te budynki?

Zofia Cybulko: Boli. Ale ten budynek nie był w wojewódzkiej ewidencji zabytków. Dlatego konserwator musiał wydać decyzję o wyburzeniu. Żeby wpisać jakiś budynek do rejestru, potrzebne są pewne przesłanki.

Janusz Kaczyński: Wydaje mi się, że w Białymstoku taką przesłanką jest zagrożenie każdego budynku, który ma więcej niż sto lat. A zostało ich może z piętnaście. U nas te budynki nie są postrzegane jako istotne. Patrzymy głównie na kościoły, na obiekty sakralne, na pałacowe. Ale na zwykłe kamienice już nie.

Zofia Cybulko: Mieliśmy ekspertyzę o ich złym stanie technicznym. Konserwator nie ma uprawnień do podważania ekspertyz.

Janusz Kaczyński: Ale przecież te kamienice tworzą jeden z zachowanych ciągów XIX-wiecznych pierzei w Białymstoku.

Jerzy Tokajuk: One będą zachowane. Mało tego. Co prawda przetarg na rozbiórkę i zaprojektowanie nowych budynków przy Branickiego był ogłoszony, wpłynęły oferty, ale o ile mi wiadomo, będzie unieważniony. Bo miasto przeznaczyło na tę dokumentację mniej pieniędzy niż chcą firmy. A jeśli chodzi o ratusz, to były i inne plany, np. przejęcia budynków opuszczonych przez uniwersytet przy placu Uniwersyteckim. To wydaje się idealna lokalizacja.

Adam Turecki: Tam nie macie nawet pół hektara z tyłu działki. A tu jest dwa i pół hektara.

Donat Kuczyński: Od dawna jest pomysł rozbudowania obecnego magistratu przy Słonimskiej, tam, gdzie mamy parking. To działka gminna, nie trzeba pozyskiwać terenów, a można postawić łącznik między dwoma obiektami.

Mirosław Siemionow: Tego typu budynek, jak ratusz, powinien przemawiać do ludzi przestrzenią. To ma być jakiś symbol miasta, że obywatele są ważni. Nie można ludzi, w tym niepełnosprawnych, wpuszczać bocznym wjazdem na jakieś podwórko.
Mirosław Kosicki: Cały czas szukam w głowie przykładu miasta, gdzie urzędnicy miejscy siedzą w jednej siedzibie. Ja takiego nie znam. To byłby potężny moloch. Skupienie wszystkich funkcji w jednym budynku jest raczej niemożliwe.

Porozmawialiśmy o tym, co jest na "nie" w mieście, ale są działania pozytywne, np. Bojary ocalały.

Janusz Kaczyński: Przepraszam bardzo, Bojary to jeszcze za poprzedniej ekipy. Będę o tym mówił głośno, bo sam krytykowałem Tura.

Adam Turecki: Doprecyzowałbym: końcówka prac to za obecnej ekipy. To ona zamykała i zatwierdzała plan ochrony Bojar.

Zofia Cybulko: A główni obrońcy Bojar przychodzą teraz do konserwatora i mówią, że plan zagospodarowania jest dobry. Ale czy dla ich prywatnego interesu konserwator by nie odstąpił i nie wydał decyzji niezgodnej z planem? Np. projektu podziału działki, bo zagorzały obrońca Bojar potrzebuje podzielić ją i sprzedać. Tłumaczy, że nie ma z czego żyć.

Adam Turecki: Czyli plan działa.

A co Państwo sądzicie o zmianach w centrum miasta?

Adam Turecki: Ucieszyło mnie to, że w końcu plac przed kościołem farnym przestanie być po prostu złą krzyżówką komunikacyjną. Ale można mieć zastrzeżenia do formy placu miejskiego. Jest zbyt sztywny, pompatyczny, jednak myślę, że wkrótce pięknie zagra i będziemy się tam z przyjemnością spotykać.

Zofia Cybulko: Są zalecenia konserwatorskie w sprawie zagospodarowania tej przestrzeni rynku i placu przykościelnego. Między innymi konserwator zaleca ograniczyć reklamy do minimum, właściwie do tzw. szyldów instytucji mieszczących się tam. Drugie zalecenie, by reklamy nie przysłaniały elewacji, fasad budynków.

Rozmawiałam z plastykiem miejskim. W tej sprawie miasto przygotowuje już uchwałę.

Janusz Kaczyński: Tak? To on się wreszcie ruszył? Świetnie!

Adam Turecki: On się rusza już od sześciu lat.

A jako architektom, podoba się wam układ placu miejskiego?

Janusz Kaczyński: Wolałbym, aby nie było tych schodów. A mamy taką sztywną "płoszczadź"...
Adam Turecki: ...typowo socrealistyczną.

Janusz Kaczyński: Ale teraz nie warto tego wyglądu krytykować.
Zofia Cybulko: W zaleceniach konserwatorskich było, żeby spróbować zamknąć ten rynek ulicą Sienkiewicza, zastawić...

Janusz Kaczyński: Jakąś bramą?

Zofia Cybulko: No niekoniecznie bramą, ale zrobić pierzeję w tym punkcie.
Janusz Kaczyński: Przecież szefowie wydziału dróg i transportu dostaną zawału serca, że ktoś śmie podnieść rękę na pas drogowy ulicy Lipowej. Ja nie widzę tej możliwości.

Mirosław Siemionow: Uważam, że miasto zrobiło milowy krok dzięki stworzeniu placu przed Ratuszem. Bo tyle poprzednich ekip wykazywało się taką słabością, że jedna starsza pani z parasolką mogła zablokować wycinkę drzew. Ta ekipa robi znakomicie, że wzięła się za to. Krytyka też jest potrzebna, ale generalnie to jest wielka rzecz.

Adam Turecki: Okolice Ratusza i kościoła chyba pójdą w dobrą stronę. Natomiast jest to zespół powiązany też z dawnym Rynkiem Siennym. I tam dzieje się trochę niepokojących rzeczy. Wydaje mi się, że usunięcie stamtąd drobnych budyneczków to błąd. Te drewniane pewnie są już próchnem. Ale można postawić tam coś nowego i nie upierałbym się tu nawet przy drewnie. Mogłyby być rodzajem wejść do większego obiektu.

Mirosław Siemionow: Tam już jest wrzask w przestrzeni, tyle różnych form, a jak dojdą jeszcze nowe, no to ręczę wam, że będziemy tam po prostu wyli.
Zofia Cybulko: To, o czym mówi pan Adam, to byłby znowu Disneyland, drugi po Bojarach.

Adam Turecki: Mam tu tekst profesora Dobrońskiego "Grzechy białostockich architektów". I muszę przyznać, że nagrzeszyliśmy trochę od czasów powojennych.
Mirosław Kosicki: Trzeba jedną rzecz też wziąć pod uwagę: ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym daje takie możliwości, że można praktycznie co się chce postawić i gdzie się chce. To działa i na naszą korzyść, i niekorzyść. Naprawdę bardzo trudno jest odmówić warunków zabudowy.

Zofia Cybulko: Podlaski wojewódzki konserwator zabytków, widząc potrzebę nawiązania kontaktu z architektami, zorganizuje jesienią spotkanie architektów i służb konserwatorskich. I mamy nadzieję, że będą to spotkania cykliczne. Takie forum dyskusyjne.

Janusz Kaczyński: Superpomysł. Rewelacja!

Mirosław Siemionow: Jesteśmy za. Coś może z tego jednak wyniknie.