BTL. Alfabet teatru dla najmłodszych i najstarszych

Antrakt, emploi, foyer, inspicjent, jaskółka czy proscenium to tylko niektóre z pojęć znajdujących się w książce „Alfabet Teatru”. Wydał ją Białostocki Teatr Lalek, żeby umożliwić dzieciom poznanie podstawowych pojęć z zakresu teatru.

- Pomysł wynikał z mojej potrzeby rozmawiania z dziećmi na poważnym poziomie - mówi Jacek Malinowski, dyrektor BTL. - A żeby się na takim znaleźć, trzeba znać pewne pojęcia. Wydaje mi się, że edukacja kulturalna w szkołach jest na dosyć niskim poziomie. Uznałem, że w teatrze, który 70 procent czasu poświęca dzieciom i młodzieży, warto taką pozycję stworzyć.

O pomoc dyrektor zwrócił się do kilku wyjątkowo zdolnych kobiet. Marta Guśniowska, dramaturżka z teatru napisała serię wierszyków, które wyjaśniają w przystępny sposób teatralne pojęcia. Zilustrowania podjęła się litewska artystka i graficzka Giedre Brazyte. Ekipy dopełnia Karolina Kumpiałowska, koordynatorka projektu, która razem z Martą przygotowała gry i zabawy edukacyjne.

- „Alfabet Teatru” to projekt, który powstał w związku z obchodami 250-lecia teatru publicznego w Polsce - mówi Jacek Malinowski. - Dofinansowanie uzyskaliśmy od ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Książkę można ściągnąć za darmo na smartfon czy tablet. W tej interaktywnej wersji wiersze Marty czytają nasi aktorzy. Jest w niej też krzyżówka i rebusy, które dziecko może samo rozwiązać.

W wersji papierowej znajdziemy ciekawą grę planszową, w którą rodzice będą mogli zagrać ze swoimi pociechami. Jej bazę stanowi plan budynku BTL. Motywem przewodnim gry jest ucieczka marionetek z Piwnicy Lalek. Dlaczego to robią? Bo po prostu chcą przeżyć przygodę. Przed dziećmi stawia to wyjątkowo odpowiedzialne zadanie: muszą pomóc marionetkom wrócić do domu. Gracze poruszają się po planszy specjalnymi pionkami - to lalki ze spektakli BTL. Po drodze jest dużo zabawy, bo zawodnicy poznają zakamarki teatru, magiczne przejścia i tajemnicze zakątki. Projekt zakłada też warsztaty w teatrze z wielkoformatową wersją gry. Dzięki temu, poprzez zabawę utrwalają się pojęcia dostępne w książce.

- Mi się ta książka bardzo podoba. Pracowało się nad nią świetnie - wspomina Marta Guśniowska. - Podobał mi się pomysł pana dyrektora, żeby w zabawny sposób, przy pomocy wierszyków i takiej luźnej, zabawnej książeczki przemycić dzieciom wiedzę. Wiadomo, że maluchom najlepiej się wszystko przemyca - tak jak niedobre lekarstwo w dobrym cukierku, tak trudne słowa, jak foyer czy antrakt, w ciekawej i zabawnej, rymowanej formie. Ważne jest to, żebyśmy zaczęli dzieci wychowywać w sposób teatralny i uwrażliwiać na piękno sztuki już od małego.

Zapytana o to, która literka sprawiła jej największą trudność, Marta od razu mówi, że „J”. Nie mogła wymyślić, jakie pojęcie na tę literę występuje w teatrze. W końcu udało się znaleźć... „Jaskółkę”, czyli niewielki balkonik, który w operze czy teatrze znajduje się na samej górze.

- Słowa były najważniejsze. Ale język też - zapewnia Marta Guśniowska. - Chciałam, żeby spotkały się dwie rzeczy. Z jednej strony, żeby te wierszyki były zabawne i literacko ciekawe, a z drugiej - żeby czegoś nauczyły. Moim ulubionym słowem z tego alfabetu jest chyba trema...

- Moim też! - dodaje Jacek Malinowski. - Jest nierozłącznym elementem twórczości. Każdy doświadczony artysta musi coś w rodzaju tej tremy odczuwać, żeby jego dzieło miało sens. Podobają mi się słowa rzadkie. Weźmy na przykład taki antrakt. Wydaje mi się, że współczesne dzieciaki nie do końca kojarzą, jakie znaczenie ma to słowo. Nie wiedzą, że w teatrze oznacza przerwę między aktami.

Projekt to nie tylko książka i aplikacja mobilna. W ramach „Alfabetu Teatru” zostanie także zrealizowany cykl dodatkowych działań, jak na przykład warsztaty plastyczne, na których dzieci wykonują maskę wraz z programem twórczych gier i zabaw inspirowanych wydawnictwem. Będą je prowadzić aktorzy naszego teatru - Eliza Krasicka i Łucja Grzeszczyk.

- Przy „Alfabecie Teatru” razem z Martą byłam odpowiedzialna za gry i zabawy edukacyjne - dodaje Karolina Kumpiałowska, koordynatorka projektu. - Po burzy mózgów, w trakcie realizacji projektu, różne rozwiązania testowałam na osobach w różnym wieku. Od moich dzieci począwszy na dorosłych kończąc. Jak się okazało ten „Alfabet Teatru” potrzebny jest też rodzicom. Nie każdy dorosły znał użyte przez nas w książce pojęcia. Mam więc nadzieję, że rodzice też się czegoś przy dzieciach nauczą, rozwiną swoją wiedzę. A zabawy edukacyjne pozwolą ją utrwalić. Na zajęciach w teatrze dzieciaki mają dużo frajdy. Spacerują po teatrze, bawią się w podchody. Mogą też zagrać w wielkoformatową grę, porzucać wielką kostką i ułożyć gigantyczne puzzle.

Publikacja, która powstała w ramach projektu, zostanie przekazana do bibliotek oraz placówek oświatowych, uczestniczących w projekcie i na co dzień współpracujących z Białostockim Teatrem Lalek. Po zakończeniu projektu planowany jest dodruk kolejnych egzemplarzy, które będzie można kupić w teatrze.

Książka „Alfabet Teatru”

trafi do placówek oświatowych uczestniczących w projekcie, które współpracują z Białostockim Teatrem Lalek i do bibliotek. Jednak nic straconego. Każdy chętny może wydawnictwo pobrać z internetu. W formie pdf ma się lada dzień ukazać na stronie Białostockiego Teatru Lalek, a już teraz można ją pobrać w formie bezpłatnej aplikacji na smartfona czy tablet (dostępna jest w sklepie Google Play, na App Store oraz w Windows Store). Po zakończeniu projektu zrobiony zostanie dodruk i książka będzie również dostępna w sprzedaży.