Uniwersytet Medyczny w Białymstoku szuka markerów otyłości i czeka na chętnych do badań

Badania zespołu naukowców pod kierunkiem prof. Lucyny Ostrowskiej z Zakładu Dietetyki i Żywienia Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku rozpoczęły się już rok temu. To wtedy ogłoszono pierwszy nabór chętnych, którzy zechcieliby przebadać się i tym samym przysłużyć nauce. Plany naukowców pokrzyżowała jednak pandemia.

- Udało nam się przebadać część pacjentów, ale z powodu pandemii musieliśmy przerwać realizację projektu. Teraz ruszamy z drugą turą - mówi mgr Beata Zyśk, jedna z koordynatorek projektu. - Trochę osób już zapisało się, ale są jeszcze wolne miejsca.

Na czym polega projekt "Poszukiwanie markerów otyłości"? Prof. Lucyna Ostrowska, kierownik Zakładu Dietetyki i Żywienia Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, tłumaczy:

– Sprawdzamy stężenia wybranych substancji biochemicznych (tzw. cytokin), których odpowiednie wartości będą informowały nas o możliwości występowania u danej osoby tzw. otyłości metabolicznej (czyli otyłości powodującej występowanie chorób takich jak: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu 2, niealkoholowa stłuszczeniowa choroba wątroby, zaburzenia lipidowe i miażdżyca, choroby układu sercowo-naczyniowego). Co ciekawe, otyłość metaboliczna nie zawsze jest skorelowana z podwyższonym BMI. Czasami występuje ona u osób z prawidłową masą ciała (nazywana jest wtedy zespołem MONW – metabolicznie otyłe osoby z prawidłową masą ciała).

W poszukiwaniu owych markerów otyłości, naukowcy muszą przebadać odpowiednio dużą grupę osób z otyłością. Wszyscy, którzy zgłoszą się do projektu, przejdą szereg badań. Prof. Ostrowska wymienia:

- Przede wszystkim są to badania antropometryczne (ocena BMI, bardzo dokładna analiza składu ciała, która zostanie przeprowadzona z wykorzystaniem aparatu używanego tylko w badaniach klinicznych – metoda nieinwazyjna, bezbolesna), następnie badania biochemiczne krwi pozwalające ocenić występowanie zaburzeń metabolicznych (krzywa cukrowa, insulinowa, parametry wątrobowe, mocznik, kreatynina), pomiary ciśnienia tętniczego oraz pomiar ciśnienia skurczowego metodą oscylometryczną (niebolesne), które pokazuje ryzyko wystąpienia miażdżycy kończyn dolnych. Wykonamy też badania genetyczne (wymaz z jamy ustnej) mające na celu analizę wpływu czynników środowiskowych na zmiany dotyczące ilości i rodzaju tkanki tłuszczowej u danej osoby.

Częstym powikłaniem u osób z otyłością jest stłuszczenie wątroby. Jak mówi mgr Beata Zyśk, pacjentom zostanie też wykonany pomiar stopnia stłuszczenia i/lub zwłóknienia tego narządu z wykorzystaniem aparatu FibroScan. To nowoczesny sprzęt umożliwiający nieinwazyjne badanie będące alternatywą dla biopsji wątroby. Jest to więc bardzo atrakcyjne badanie, pozwalające stwierdzić w jakim stopniu wątroba objęta jest procesem chorobowym.

Naukowcy zaznaczają, że w ramach projektu pacjenci nie będą leczeni z powodu stwierdzonej u nich otyłości (czyli np. nie otrzymają żadnych zaleceń dietetycznych lub farmakologicznych), ale zostaną poinformowani o ewentualnej potrzebie zgłoszenia się do odpowiedniego lekarza.

- Plusem wzięcia udziału w projekcie jest przede wszystkim możliwość zrobienia bezpłatnie naprawdę kompleksowych badań (dokumentujących stan zdrowia lub występowanie chorób), za które musielibyśmy zapłacić niemałą kwotę pieniędzy - mówi mgr Beata Zyśk.

Naukowcy z UMB poszukują kobiet oraz mężczyzn w przedziale wiekowym od 20 do 55 lat, ze wskaźnikiem masy ciała BMI >30 kg/m2. Wymagane jest jednak zaświadczenie od stomatologa o stanie zdrowia jamy ustnej (brak chorób przyzębia oraz próchnicy).

Badania finansowane są ze środków własnych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.