Podlasie wybrało swoich europosłów. Spoza regionu

Jacek Protas i Maciej Wąsik byli jednak „jedynkami” na listach - odpowiednio - Koalicji Obywatelskiej oraz Prawa i Sprawiedliwości. Pierwszym reprezentantem Podlasia na liście Koalicji Obywatelskiej była „dwójka”, czyli dotychczasowy europoseł Tomasz Frankowski. Z kolei na liście PiS z naszego regionu była dopiero „trójka”, czyli były prezes Młodzieży Wszechpolskiej poseł Adam Andruszkiewicz (trudno bowiem za naszego uznawać oficjalnie Karola Karskiego z pisowskiej „dwójki”). Obydwu zabrakło jednak głosów. Wszystko przez fakt, że nasz okręg wyborczy obejmuje dwa województwa: podlaskie oraz warmińsko-mazurskie.

Jacek Protas to były marszałek województwa warmińsko-mazurskiego oraz poseł, który „zjadł w polityce zęby”. Do kampanii przystępował w funkcji wiceministra funduszy i polityki regionalnej. W Podlaskiem nie jest postacią rozpoznawalną. Jednak głosy z warmińsko-mazurskiego plus fakt, że był liderem listy sprawiły, że to na niego poszła większość głosów wyborców Koalicji Obywatelskiej.

Jacek Protas ostatecznie uzyskał 125 861 głosów. Na byłego piłkarza białostockiej Jagiellonii Tomasza Frankowskiego z kolei zagłosowało 88 190 wyborców. I tak naprawdę było to dwóch jedynych pretendentów do ewentualnego mandatu z naszego okręgu. Reszta kandydatów z „koalicyjnej” dziesiątki dostała od 904 do 15 706 głosów.

Jeśli chodzi o listę PiS tu też do Brukseli wysyłamy „jedynkę”. Z tym że wokół tej jedynki są już kontrowersje. Maciej Wąsik - bo o nim mowa - to osoba z prawomocnym wyrokiem sądowym. Zamieszany był w tzw. aferę gruntową, która wybuchła w połowie 2007 roku. Rządziła wtedy koalicja PiS, LPR i Samoobrony. Wąsik był zastępcą Mariusza Kamińskiego w CBA. W 2009 r. panowie usłyszeli zarzuty przekroczenia swoich uprawnień. W marcu 2015 r. zostali skazani nieprawomocnie.

Mimo tego prezydent Andrzej Duda już wtedy ich ułaskawił. W wyborach parlamentarnych jesienią 2023 i Wąsik, i Kamiński zdobyli mandaty poselskie. W grudniu 2023 zostali prawomocnie skazani na dwa lata pozbawienia wolności i trafili do więzienia. Prezydent Duda utrzymywał, że to działanie bezprawne, gdyż ułaskawił ich już wcześniej. Druga strona podnosiła, że nie można ułaskawić osoby, która nie została skazana prawomocnie. Ostatecznie Andrzej Duda znów wstawił się za politykami i teraz Wąsik będzie reprezentował nasz region. Zagłosowało na niego 88 151 osób. Na drugiego w kolejności Andruszkiewicza - 78 448 wyborców. „Dwójka” na liście PiS - Karol Karski zdobył 38 777 głosów.

Po oficjalnym ogłoszeniu wyników wyborów lider podlaskiej Platformy Obywatelskiej poseł Krzysztof Truskolaski mówił w rozmowie z nami, że jego partia bez wątpienia odniosła sukces.

- Pierwszy raz od dziesięciu lat wygrywamy wybory ogólnopolskie. To jest naprawdę ogromny sukces Koalicji Obywatelskiej i Platformy Obywatelskiej. Cieszy wygrana w okręgu podlasko-warmińsko-mazurskim. Zdobyliśmy tu dużo więcej głosów niż PiS. To dobry początek do tego, żeby zdobywać jeszcze większe poparcie w następnych wyborach - podnosi Truskolaski.

I dodaje, że wierzy, iż Jacek Protas będzie tak samo reprezentował województwo warmińsko-mazurskie, jak i podlaskie. Czego jeszcze oczekuje od Protasa? - Niejednokrotnie o tym mówiliśmy, że priorytetem dla naszego województwa jest zapewnienie bezpieczeństwa. Mamy tutaj wschodnią granicę Unii Europejskiej, wschodnią granicę NATO, więc środki finansowe i strategie na rzecz bezpieczeństwa w Unii Europejskiej będą przez te pięć lat priorytetem nie tylko dla Jacka Protasa, ale również dla wszystkich europosłów, którym zależy na bezpieczeństwie Unii Europejskiej.

Pytany o Frankowskiego, odpowiada, że jego wynik uzyskany w wyborach - znacznie lepszy niż Wąsika, Andruszkiewicza czy Karskiego - pokazuje potencjał, jaki tkwi w tym byłym już europośle związanym z Platformą Obywatelską.

- Ten potencjał wyborczy i polityczny, który ma Tomek, musimy wykorzystać. I nie ma innej możliwości - z Tomkiem będziemy dalej współpracować na różnych szczeblach - dodaje poseł Truskolaski.

Inne nastroje panują w Prawie i Sprawiedliwości.

- Przed nami najważniejsze wybory - za rok, w maju [ prezydenckie - przyp. red.] i następne, o ile nie będą przyspieszone, w 2027 roku [parlamentarne - przyp. red.]. Czeka nas bardzo ciężka praca, żeby odzyskać zaufanie Polek i Polaków i zwyciężyć w przyszłych wyborach - mówi Bartosz Stasiak, sekretarz zarządu okręgowego PiS.

Zdaniem Stasiaka, podlaski Europarlamentarzysta z ramienia PiS - Maciej Wąsik nie jest postacią kontrowersyjną. Mówi, że Wąsik negatywnie oceniany jest jedynie przez politycznych kontrkandydatów.

W kampanii jednak o jego kontrowersyjności mówili nawet sami wyborcy, czego dowodem był domalowywany na bilbordach czarny pasek przesłaniający oczy, taki sam, jaki „nakłada” się na zdjęcia osób skazanych.

Wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego nie są zaskoczeniem dla białostockiego socjologa dr. Macieja Białousa, od lat obserwującego scenę polityczną . Dlatego nie dziwi go, że w skali okręgu - na który składa się Podlasie, Warmia i Mazury - wygrała Koalicja Obywatelska, zaś tylko w naszym województwie - PiS.

- Wiadomo, że w tzw. dużych miastach poparcie dla Koalicji Obywatelskiej, czy generalnie ugrupowań bardziej liberalnych, jest większe niż w mniejszych miejscowościach czy na wsiach. Historia wyborów w województwie podlaskim pokazuje też, że Białystok czy Suwałki głosują inaczej niż cały region. Teraz było podobnie - komentuje dr Maciej Białous z Wydziału Socjologii Uniwersytetu w Białymstoku.

Wygraną Protasa i Wąsika tłumaczy zaś tak:

- Oczywiście Tomasz Frankowski jest osobą bardzo popularną i, wydaje mi się, lubianą postacią w Białymstoku oraz w województwie. No ale trzeba zwrócić uwagę z kim konkurował. Jacek Protas jest o wiele bardziej znany i rozpoznawalny w województwie warmińsko-mazurskim niż w podlaskim. Może tego z naszej perspektywy nie było widać. Jest bardzo doświadczonym - na różnych szczeblach - politykiem. Ciężko jest porównywać polityczną ścieżkę Jacka Protasa i Tomasza Frankowskiego. Trzeba też zwrócić uwagę na ułożenie list. Zawsze uważa się, że jedynka ma pewien bonus z faktu bycia liderem listy. To wszystko składa się w pewną logiczną całość - wyjaśnia socjolog.

Pytany, czy potrafi wytłumaczyć zdobycie mandatu przez Wąsika, odpowiada:

- W jakimś sensie dla pewnego elektoratu Prawa i Sprawiedliwości postać Wąsika - jako pewnego rodzaju symbolu sprzeciwu i opresji ze strony nowego rządu - przydała mu popularności i rozpoznawalności. Znowu trzeba zwrócić uwagę na dwie rzeczy. Po pierwsze na to, że był jedynką na liście. Po drugie, na słabość kontrkandydatów na liście. Profesor Karol Karski nie dał się poznać w naszym regionie jako aktywny europoseł. Jego kampania - z mojego punktu widzenia - opierała się na tym, że był sfotografowany z Jarosławem Kaczyńskim. Z kolei poseł Adam Andruszkiewicz zdobył bardzo dobry wynik w województwie podlaskim, gdzie jest aktywny i znany od lat, natomiast nie jest już tak rozpoznawalny w warmińsko-mazurskim i trochę głosów mu zabrakło. W przypadku Macieja Wąsika układ listy i medialność były przepisem na sukces - kwituje.