Ozdoby ścian zewnętrznych

Nie tak dawno jeszcze listwy przyokienne, gzymsy, kolumny, podokienniki, portale, rozety - wszelkiego rodzaju profile i detale architektoniczne - używane były głównie przy odnawianiu zabytkowych elewacji. Dziś zdobią zarówno nowo budowane bloki mieszkalne, jak i prywatne domy.

Feeria kształtów i kolorów

Profile i detale architektoniczne to dzisiaj lekkie, styropianowe prefabrykaty. Są wzmocnione siatką zbrojącą i pokryte - najczęściej akrylowo-mineralną - masą. Poza walorami estetycznymi są także odporne na uszkodzenia mechaniczne - obicia i obtłuczenia. Są też mrozoodporne oraz zabezpieczone środkami hydrofobizującymi (zapobiegającymi wnikaniu wody). Zamawia się je na wymiar, najczęściej zgodnie z projektem architektonicznym.

Prefabrykaty wykonywane są praktycznie w każdej wielkości i kształcie, jaką można sobie wyobrazić. Są łatwe w obróbce, a ich montaż nie powinien stwarzać żadnych problemów.

Optyczne sztuczki
Aby nieco wysmuklić - przynajmniej optycznie - bryłę przyciężkiego budynku, zdobienia powinny mieć układ pionowy. Jeśli chcemy, by nasz dom wydawał się rozleglejszy i niższy, wszelkie zdobienia powinny mieć układ horyzontalny.
Dla poprawienia proporcji często wykonuje się cokół - górną, wstającą ponad teren, część fundamentalnej ściany budynku. Niekiedy stosuje się bonitowanie - dekoracyjne żłobienie w tynku poziomych lub pionowych rowków, tworząch ciekawe podziały. Gzymsy i profile umieszczone na odpowiedniej wysokości, wieńczące okna i podkreślające strefę wejścia, także urozmaicą fasadę.
Klej i farba
Profile i detale architektoniczne można stosować zarówno na etapie wznoszenia domu, jak i przy okazji remontu elewacji. W pierwszym przypadku przykleja się je do warstwy zbrojącej elewacji. Niezależnie, czy dom został ocieplony styropianem czy wełną mineralną, do umocowania elementów wystarczy uniwersalna zaprawa klejąca.
Jeżeli profile chcemy zamontować na elewacji domu wcześniej już otynkowanego, wówczas chropowatą powierzchnię tynku w miejscu styku z detalem, należy wyrównać klejem. Dlaczego? Po pierwsze zapewni to dobrą przyczepność materiału, a po drugie, właściwe dopasowanie spowoduje, że między powierzchią elewacji a profilem nie utworzy się szczelina.
Ostatnim etapem jest pomalowanie detalu farbą elewacyjną. Aby cała elewacja posiadała jednakowe właściwości, warto do malowania użyć farby o takim samym składzie chemicznym, jak tynk.
Co może kolor?
Warto w tym miejscu wspomnieć o kolorystyce elewacji. Najczęściej decydujemy się na jasną pastelową barwę - któryś z odcieni żółci. To wybór bezpieczny, neutralny, ciepły. Na pewno bardziej przyjazny dla oka niż dominująca do niedawna biel, która w dodatku o wiele szybciej się brudzi.
Barwy nasycone - żywe i mocno kontrastujące ze sobą - są raczej dla odważnych. Na pewno przykują wzrok przechodnia i wyróżnią nasz dom z otoczenia. Ale nie każdy chce zwracać na siebie uwagę. Poza tym intensywna kolorystyka jest na dłuższą metę męcząca dla oka.
Nasycona i zdecydowana barwa elewacji sprawdza się tym lepiej, im prostsza jest bryła domu i im mniej jest w niej detali architektonicznych. Jeśli zaś architektura jest bogata i urozmaicona, spokojny kolor ścian będzie zdecydowanie lepszym tłem dla szczegółów.
Ciemna kolorystyka elewacji (szczególnie na ścianach o dużej powierzchni) będzie pochłaniać sporo promieniowania słonecznego, co może doprowadzić do nagrzewania się ściany latem i wychładzania jej zimą. A różnice temperatur mogą spowodować uszkodzenie warstwy tynku.
Byle nie przesadzić
Elewacja to inwestycja wieloletnia. Decyzję o jej rodzaju, detalach i kolorach podejmujemy już na etapie projektowania domu. Warto pamiętać, że bryła domu powinna być przede wszystkim funkcjonalna, zaprojektowana z logiką i sensem. Fasada jest tylko - istotnym wprawdzie - ale tylko makijażem. Zresztą o wiele łatwiej dopasować sposób wykończenia do solidnej konstrukcji niż kombinować, jak ukryć mankamenty mało przemyślanego projektu.
Niewłaściwy dobór koloru tynków, który "gryzie" się z barwą dachówki, wykończeniem rynny czy stolarki okiennej - wszystkimi elemetami składającymi się na kompletną fasadę - zmusi nas do oglądania koślawej całości przez wiele lat. Aż do kolejnego remontu.**