Mieszkańcy Orli - historia i dzień dzisiejszy

Najstarsze fotografie pochodzą z początku XX wieku. Przedstawiają rodziny Charujewych, Fiedorowiczów. Większość pochodzi jednak z okresu międzywojnia. Można na nich zobaczyć młodzież orlańską z lat 30-tych, orkiestrę dętą działającą przy Ochotniczej Straży Pożarnej, ludowy zespół mandolinistów oraz przedstawicieli społeczności żydowskiej, która w okresie międzywojennym stanowiła niemalże 86 proc. ogółu mieszkańców. Fotografie przedstawiają również dawną orlańską architekturę. Na uwagę zasługuje zdjęcie przedstawiającą synagogę oraz dwie drewniane bożnice, ulokowane po dwóch stronach deptaka prowadzącego do synagogi. Niektóre fotografie przedstawiają skutki pożarów, jakie dwukrotnie nawiedziły Orlę.

Pamiątka dla przyszłych pokoleń

Wystawa w synagodze to tylko część archiwum zgromadzonego przez Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Orlańskiej. Większość fotografii znajduje się w archiwum w szkole, które stanowi wspólną własność szkoły i towarzystwa. Ale ktokolwiek chce, może z niego skorzystać. Każdy może zgłosić się do szkoły, zgrać na płytkę odpowiednią fotografię i wywołać ją u fotografa.

- Ta wystawa jest dopiero początkiem zbierania starych fotografii - mówi Sergiusz Martynowicz, prezes Towarzystwa. - Ściśle współpracujemy ze szkołą i jej dyrektorem Darkiem Horodeckim. Bo on zbiera zdjęcia i je skanuje. W przyszłości chcielibyśmy zebrać pełne archiwum i zrobić prezentację multimedialną . Wówczas każdy będzie mógł rozpoznać siebie, swoich znajomych. To będzie wielka pamiątka dla przyszłych pokoleń.

Wystawa powstała również dzięki mieszkańcom Orli, którzy gdzieś w zakamarkach swoich domostw odnaleźli stare fotografie.

- Musimy to robić jak najszybciej, bo dla tych ludzi nie jest problemem odnalezienie starego zdjęcia - dodaje Martynowicz. - Problemem jest natomiast jego odczytanie, rozpoznanie osób, które są przedstawione na zdjęciu. Niektórzy poświęcili na to bardzo dużo czasu, ale takich osób w Orli jest zaledwie kilka. Jeżeli szybko tego nie zrobimy, to te fotografie znacznie stracą na swej wartości.

Organizatorzy zwracają się z prośbą by każdy, kto odwiedzi wystawę i rozpozna osobę, gdzie jest NN, by napisał w specjalnym zeszycie, kto jest przedstawiony na zdjęciu. Jeżeli w podpisach pod zdjęcia są jakieś nieścisłości organizatorzy również proszą o ich poprawienie.

- W podręcznikach szkolnych nie znajdziemy takich fotografii i nie znajdziemy informacji dotyczących Orli - przyznają organizatorzy. - Uczniowie nie zdają sobie sprawy, w jakim atrakcyjnym kulturowo miejscu przyszło się im żyć. Ta wystawa to nasza historia, historia Orli.

Prelekcja z tremą

Podczas wernisażu wystawy przedstawiono również dwa obrazki filmowe dotyczące Orli i jej mieszkańców. Pierwszy z nich, "Skrzyżowanie Orla" to film opowiadający o dawnej świetności i wielokulturowości Orli. Drugi obrazek to praca Piotra Nesterowicza pt. "Ruska Polka". Film miał premierę w czerwcu w Centrum Kultury Białoruskiej w Hajnówce. Mieszkańcy Orli również mieli okazję obejrzeć go po raz pierwszy.

- Ten film jest moim pierwszym samodzielnym dziełem - mówi Piotr Nesterowicz. - Opowiada o wielokulturowości oraz zróżnicowaniu wyznaniowym Orli i okolic widzianym oczami uczniów. W związku z prezentacją tego filmu w Orli, przyznaję, że mam wielką tremę, bo nie wiem, w jaki sposób odbiorą go bohaterowie filmu, mieszkańcy Orli.