Martyna Bunda – Kot niebieski. Torturował własną córkę

Wszystko zaczyna się w 1381, kiedy Jan z Rusocina, kaszubski szlachcic, postanowił odpokutować za grzechy i ufundować klasztor kartuzom. Mnichom, którzy przyjęli jedną z najsurowszych zakonnych reguł. Jeden z nich dotrze na Kaszuby w towarzystwie kota niebieskiego, a owe koty będą latami mnożyły się w tym rejonie. Choć nie zawsze.

Za to Martyna Bunda, autorka „Kota niebieskiego” swoją opowieść prowadzi przez siedem wieków. Najgłębiej zanurzona jest jednak w wiekach średnich. Ileż w tej powieści się dzieje. Od pańskich obyczajów i swego rodzaju fiksacji zmuszającej do szukania wśród ludu kolejnych identycznych wizualnie kochanek, po wzmożenia religijne, herezje, umartwiania, przenikanie przez ściany, ludowe tęsknoty o prostej wierze w cuda, bez pośredników w postaci duchownych. I o karze, jaka spotka każdego odstępcę od Kościoła katolickiego.

O ile nie mam problemu z oglądaniem horrorów, to Martyna Bunda tak przekonująco opisała narzędzia tortur średniowiecznego kata, który nie zawaha się dręczyć własnej córki, że aż ciarki przechodzą. Są też motywy iście popkulturowe – jak cudowna mikstura ziołowa, pojawiająca się od czau do czasu złota moneta, czy przede wszystkim kontakt z niezdefiniowanymi duchami. Ale nie ma w tych fabularnych pomysłach ani krzty kiczu. Jakoś chce się wierzyć Bundzie, że tworzy kompletną opowieść, nota bene sięgającą współczesności, nie wyłączając mechaniki kwantowej. Ale to przede wszystkim historia o kobietach – ich milczącej obecności w historii i nie podlegającym udziale w kształtowaniu i zmienianiu świata. W dodatku napisana piękną polszczyzną, ze znajomością staropolskich nazw, acz bez sztucznych stylizacji.

Nie ma tu kryminalnej zagadki „Imienia Róży”, ale jest niezgorszy klimat, czasem kojarzący się też z światami Olgi Tokarczuk, ale co najważniejsze to jest bardzo polska, wręcz kaszubska historia, która może równie silnie działać w każdym zakątku świata. Oby tylko ktoś „Kota niebieskiego” przetłumaczył. Bo świetnie się z nim wędruje przez wieki.