Krzysztof Czyżewski

O Krzysztofie Czyżewskim pisały już chyba wszystkie gazety, nie tylko polskie. "The New York Times" napisał na przykład tak: "Ani Krzysztof Czyżewski, ani nikt spośród tych, którzy wraz z nim zawitali do Sejn, nie jest Żydem. Ale to, co ich interesuje, czyli odkrywanie kolorytu narodów i społeczności pogranicza, jest niezwykle trudne: przeszłość tego wyjątkowego miejsca, gdzie Polacy, Litwini, Żydzi, Ukraińcy, Białorusini i Cyganie żyli razem od wieków, przeważnie w zgodzie, ale nie zawsze".
Urodził się w Poznaniu. Za komuny pracował m.in. w ośrodku kultury, zajmował się też teatrem alternatywnym. Do Sejn trafił właściwie przypadkiem na początku lat dziewięćdziesiątych wraz z grupą przyjaciół. Miejskie władze zastanawiały się, co zrobić z kilkoma pustymi budynkami. Czyżewski miał pomysł, jak je zagospodarować.
Wkrótce powstała Fundacja "Pogranicze" oraz Ośrodek "Pogranicze - sztuk, kultur, narodów". O działalności ośrodka, w ramach które powstały m.in. Centrum Dokumentacji Kultur Pogranicza, Klasa Dziedzictwa Kulturowego, Dziecięca Pracownia Kronik Sejneńskich, Muzeum Sejneńskie, galerie zaczęło być głośno w całym kraju. Czyżewski, jak napisała jedna z gazet "schludny, skromny intelektualista, który chodząc, skubie swoją brodę", stał się znanym i cenionym przedstawicielem polskich elit. Jego zasługi docenione zostały m.in. przez Jerzego Giedroycia, który przyznał szefowi "Pogranicza" prestiżową nagrodę paryskiej "Kultury".
O sejneńskiej fundacji zrobiło się też głośno na całym świecie z okazji ukazania się książki Tomasza Grossa "Sąsiedzi". Bo to "Pogranicze" wydało pierwszy nakład kontrowersyjnej publikacji opisującej mord Żydów w Jedwabnem. W obszernym wywiadzie w "Porannym" Czyżewski odpierał zarzuty, że to niepotrzebne rozdrapywanie dawno zagojonych ran i że publikacja nie spełnia kryteriów pozycji naukowej.
- Krzysztof jest mi szczególnie drogi - mówił o Czyżewskim Czesław Miłosz. - Ja zawsze byłem człowiekiem wielu kultur. Uważam, że jest osobą niezwykle ludzką, otwartą, tolerancyjną i pełną szacunku dla różnych tradycji, wyznań i języków.
W Sejnach o działalności Czyżewskiego krążą różne opinie. Jedni uważają, że to dzięki niemu miasteczko znane jest dzisiaj w całej Polsce. Inni - wypominają "niezrozumiałe projekty" i sztuczne reanimowanie społeczności żydowskiej, o której wszyscy już dawno zapomnieli. Podczas niedawnej sesji sejneńskich radnych mowa była m.in. o roszczeniach Gminy Żydowskiej, która domaga się zwrotu aż kilkunastu nieruchomości. Czyżewski skomentował to, jako niezrozumiałe żądania, nie służące pojednaniu między oboma narodami.