Zmieniamy zamim napada

Zima, to pora roku, która przysparza kierowcom wiele kłopotów na drodze. Dziś większość kierowców przekonała się, że opona uniwersalna (czyli tzw. letnia) nie sprosta wszystkim wymogom i warunkom aury. Za to opony zimowe przeszły tak dużą ewolucję mogą zapewnić optymalne osiągi podczas typowej europejskiej zimowej, czyli: gołoledzi i lodu, opadów śniegu i deszczu ze śniegiem oraz błota pośniegowego.

Ile kosztuje

Ceny opon zalecane przez producenta (Dunlop, Goodyear, Dębica, Michelin, Barum, Fulda) - w różnych serwisach mogą być przeciętnie o 10-15 proc. tańsze. Wybrane przykłady ze średniej półki cen:
l rozmiar 13'' - od ok. 130 zł do 260 zł;
l rozmiar 14'' - od ok. 180 zł do 490 zł;
l rozmiar 15'' - od ok. 295 zł do 640 zł;
l rozmiar 16'' - od ok. 390 zł do 850 zł;
l rozmiar 17'' - od ok. 1010 zł;
l rozmiar 18'' - od ok. 1230 zł;
l przy zakupie opon w danej stacji montaż - gratis;
l przełożenie opon (montaż z wyważeniem), w zależności od serwisu - 11/12/15/18 zł za koło, czyli 44-72 zł za komplet.

Jednym z najtrudniejszych wymogów jest zachowanie się opon zimowych w normalnych zimowych warunkach drogowych. Specjalna receptura mieszanki bieżnikowej, która zachowuje elastyczność w niskich temperaturach oraz specyficzna rzeźba bieżnika (z dużą ilością odpowiednio ukształtowanych nacięć lamelkowych do "wgryzania się" w podłoże) zapewniają dobrą przyczepność na błocie pośniegowym i śniegu, co poprawia kierowalność, hamowanie i przyśpieszanie.

Ciekawe jest to, że opony zimowe są bardziej odporne na aquaplaning niż opony letnie. Decyduje o tym bardziej otwarta rzeźba bieżnika oraz większa głębokość w porównaniu z oponami letnimi. Dodatkową zaletą kierunkowych opon zimowych (np. Dębica Frigo Directional, Dunlop Winter Sport M3 czy Kormoran Winter) jest specjalny układ rowków, który zapewnia optymalne odprowadzenie wody.
Zimą opony zimowe przewyższają opony letnie we wszystkich parametrach związanych z bezpieczeństwem jazdy. Zamiana opon letnich na zimowe jest szczególnie ważna, w przypadku opon typu high performance (indeks prędkości H - 210 km/h i więcej). Opony do eksploatacji przy bardzo wysokich prędkościach wymagają sztywniejszych mieszanek gumowych, które zmieniają właściwości już poniżej +10 st. C. Wtedy guma bardziej przypomina plastik i często dochodzi do poślizgów.

W Polsce większość kierowców używa letnich opon typu standard o symbolu prędkości T (do 190 km/h), dla których ze względu na zmiany właściwości mieszanki temperaturą graniczną jest +7 st. C. Tradycyjny okres stosowania opon zimowych to: "od 1 listopada do Świąt Wielkanocnych".
Różne typy opon mają specjalnie określone zastosowania. Dobór typu opony zależy od wielu czynników. Najważniejsza jest jednak temperatura otoczenia. Eksploatacja opon zimowych nie polega tylko na założeniu na felgi ogumienia o parametrach użytkowych właściwych dla innej pogody. To inne warunki eksploatacji powodują, że opona zimowa powinna być nieco węższa niż opona letnia.
Latem duża powierzchnia opony jest wskazana, bowiem zapewnia lepszą przyczepność (ruszanie, hamowanie, szybka jazda w zakrętach). Zimą jest dokładnie odwrotnie - można więc zamiast 175 założyć węższe - 165 lub 155. Tę zasadę potwierdzi każdy serwis oponiarski i serwis każdej marki (w ramach kompleksu usług dla klienta sprzedają opony zimowe i letnie).

Eksploatacja opon

l Należy montować opony z indeksem prędkości, który określa producent auta (zwłaszcza najwyższe - H,V,W i Y);
l na jednej osi auta montujemy opony tego samego typu, np. dwie zimowe lub dwie uniwersalne; w przypadku najwyższych indeksów prędkości, ten sam typ opon powinien być montowany na przedniej i na tylnej osi;
l zdecydowanie unikajmy zakładania na felgi opon o różnej konstrukcji (niektóre zestawienia są zabronione);
l należy kontrolować zbieżność przednich kół, aby ich odchylenie nie przekraczało 1,5 mm od zaleceń producenta auta;
l po każdej wymianie opony zawsze wyważamy całe koło.

Ważne jest też by używać opon o innym współczynniku profilu, czyli 80 zamiast 70 lub 65 zamiast 60 - bo wtedy średnica koła zostaje nie zmieniona. Dlatego zanim (zwłaszcza gdy robimy to po raz pierwszy) wymienimy opony sprawdźmy w instrukcji obsługi samochodu, jakie wymiary kół przewidział jego producent. Pewne odstępstwa są dopuszczalne i jeżeli producent zaleca seryjne opony np. 155 R 13 możemy używać zamienników takich jak: 175/70 R 13, czy 175/65 R 14 - pod warunkiem, że opony te zmieszczą się we wnęce błotnika.
Efekt zakładania węższych opon jest taki, że na część bieżnika, która styka się z asfaltem przypada większa masa, dzięki której lamelki (nacięcia na oponie) lepiej "wchodzą" w zaśnieżoną nawierzchnię. Poza tym węższe opony to również lepsze hamowanie. Pamiętajmy również, by minimalna głębokość bieżnika w oponach zimowych nie miała mniej niż 3-4 mm.
Warto też regularnie sprawdzać ciśnienie w oponach - zimą może być niższe niż latem - większa część opony przylega do podłoża.
Z roku na rok coraz więcej kierowców używa opon zimowych. To znaczy, że szybko rośnie świadomość i rozumienie bezpieczeństwa. Jednak wciąż daleko nam do Niemców, gdzie zimą prawie połowa zarejestrowanych aut jeździ na oponach zimowych. W Polsce nikt nie prowadził takich badań, ale eksperci szacują, że więcej niż 20 proc. kierowców (niektórzy mówią, że prawie 30 proc.) używa zimówek.
* * *
Komentarz
Ważna temperatura
- Najważniejsze w oponach zimowych jest to, że są wykonane - można powiedzieć - z innej gumy. Dzięki specjalnemu składowi, opona ciągle zachowuje swą elastyczność i dobrze przylega do podłoża. Eksperci zalecają, aby wymieniać opony letnie na zimowe gdy temperatura spada do okolic + 7 stopni Celsjusza, bo wtedy opona letnia traci swoje właściwości, czyli zaczyna jej brakować przyczepności. Co prawda, opony zimowe są droższe (bo są bardziej zaawansowane technologicznie), ale ten wydatek się opłaca. Opona ta musi sobie radzić również na podłożu mokrym, suchym zmrożonym, zalodzonym, a to wszystko kosztuje. Warto pamiętać, że gdy auto jedzie zimą na letnich oponach, najdoskonalszy ABS i wspomagająca go układy nie pomogą. Zimą nawet słaba opona zimowa jest lepsza, od najlepszej letniej. Ja sam już po pierwszych opadach śniegu wymieniłem opony na zimowe. Pamiętam jednak, że sama opona zimowa nic nie da, jeżeli będę jeździł zbyt szybko i nie zachowam większych odstępów od innych aut.
Andrzej Matys

... prędkości opon
l L - do 120 km/h; M - do 130 km/h; N - do 140 km/h; P - do 150 km/h; Q - do 160 km/h; R - do 170 km/h; S - do 180 km/h; T - do 190 km/h; H - do 210 km/h; V - do 240 km/h; W - 270 km/h; Y - do 300 km/h.
Indeks prędkości opony - ostatnia drukowana litera w symbolu opony, np. 175/70R 14 82 S oznacza:
l 175 - szerokość opony, 70 - proc. stosunek wysokości do szerokości opony, R - radialna, 14 - średnica felgi w calach, 82 - indeks dopuszczalnego obciążenia (np. 475 kg), S - dopuszczalna prędkość do 180 km/h.

... dopuszczalnego obciążenia opony:
l 50 - 190 kg
l 51 - 195 kg
l 52 - 200 kg
l 82 - 475 kg
l 169 - 580 kg