Zbiory owoców, poza truskawką, niższe. I ceny w skupie też.

To stracony sezon – żalą się sadownicy. Powody do smutku mają też plantatorzy truskawek i porzeczek, bo im także deszczowa pogoda popsuła zbiory. Pesymistyczny scenariusz kreśli też Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej i ocenia, że zbiory owoców w Polsce będą w tym roku niższe niż w ubiegłym. Nawet o 16 procent.

A to oznacza jedno – straty zarówno  dla producentów, jak i konsumentów. Bo wobec małej ilości owoców na rynku nie obejdzie się bez podwyżki ich cen w sklepach i na osiedlowych ryneczkach, a zimą – wyższych cen większości owocowych przetworów i mrożonek.

Grzyby w sadzie

Przyczyny złej sytuacji na rynku owoców sadownicy upatrują przede wszystkim w niepogodzie.

– Wiosenne przymrozki zniszczyły pąki, wiatr i grad połamały gałęzie. W poprzednim sezonie drzewa się przesiliły, więc nie są też już tak płodne – mówi Robert Backiel z Łysek. – Nie dość, że zimą przymrozki zaszkodziły zawiązkom, to teraz jeszcze grzyb atakuje drzewa. Tylko gatunki z genem odporności są w stanie obronić się przed chorobami grzybowymi – dodaje Jan Skibicki, sadownik z Kurian.

Dlatego w sprzedaży najwięcej będzie jabłek odmiany lobo i champion. Jesienią dodatkowo pojawią się kortlandy.

–W pierwszej połowie roku była słaba złotówka, więc drożały owoce południowe. W drugiej zapłacimy więcej za nasze rodzime owoce, głównie jałbka – mówi dr Krystyna Świetlik z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Dżemy będą jednak tańsze

Agrovita Białystok skupiła w tym roku mniej truskawek niż w ubiegłym, bo akurat ten asortyment dżemów postanowiła w tym roku planowo ograniczyć. Mniej też płaciła rolnikom. Dlaczego? Bo po prostu truskawki w tym roku obrodziły, było ich dużo i kiepskiej jakości. 

– Ale generalnie to nie my, a wielkie chłodnie dyktują ceny na rynku – słyszymy w Agrovicie. – Nasza firma to tylko mały pionek.

Plantatorzy są załamani niskimi cenami skupów. 

– Przy takim kursie nie da się zatrudnić osób do pracy przy zbiorze – mówi pani Banel z gminy Korycin. – A tu jak nie nie grad, to ulewa. Owoce gniją. Instytut Ekonomiki Rolnictwa przewiduje, że wobec tego zdecydowanie spadnie konsumpcja tych owoców, chociaż dżemy będą w sklepach tańsze. Bo owoce - skoro słabej jakości - zamiast trafiać bezpośrednio do konsumenta, były oddawane do zakładów przetwórczych i chłodni.

Porzeczka dla gigantów

Skup porzeczek jeszcze trwa i jak na razie przynajmniej tutaj nie jest jeszcze tak źle. Na skupie płacono rolnikom więcej niż w ubiegłym roku. Wszystko dlatego, że zakłady nie mają zapasów ani koncentratu, ani mrożonych owoców, więc zbyt powinien być zagwarantowany.

– Jest coraz mniej plantacji czarnej porzeczki, a w tym roku dodatkowo plony też są niższe – słyszymy w skupie Chłodni Białystok. – Tak jak do zbóż były dopłaty, tak do owoców nie. Rolnicy rezygnowali z takich upraw i dlatego teraz porzeczki zawsze brakuje. Zbiór ręczny się nie opłaca, a ten mechaniczny – kosztuje. Żeby taka plantacja się opłacała, musi być duża. Pozostały więc już tylko plantacje wielkoareałowe. Tych mniejszych po 20 czy 30 arów już praktycznie nie ma.

W dodatku kolorowe – czerwone czy białe - porzeczki nie cieszą się już takim zainteresowaniem jak czarne porzeczki. Ich cena spadła w ciągu roku o około 25 procent.

Malinowa i wiśniowa niewiadoma

Skup malin dopiero się rozpoczął i na razie trudno prorokować czy i ich producentów dopadnie owocowy kryzys. Chociaż maliny są tańsze niż w ubiegłym roku, to ich ceny z każdym tygodniem rosną o kilkadziesiąt groszy za kilogram. Jak przewidują eksperci z IERiGŻ wzrosną zbiory zarówno malin, jak i gruszek, czereśni, malin i aronii. 

Niedługo rozpocznie się też skup wiśni. Po ubiegłym tragicznym sezonie, ten ma być lepszy dla producentów tych owoców.