Zapomniana pora już nadeszła. Przedwiośnie poznasz po kwitnieniu dwóch roślin. Sprawdź, czego można się po nim spodziewać

Przedwiośnie to tak zwana uzupełniająca pora roku. Jego początek i koniec nie jest wyznaczany przez kalendarz, ani zjawiska astronomiczne, ale zmiany zachodzące w przyrodzie, która zaczyna budzić się do życia po zimie. Jest to wybudzanie stopniowe i na pierwszy rzut oka może nawet niezbyt spektakularne. Ale wystarczy choć trochę zwrócić uwagę na to, co się dzieje wokół nas – w parku, ogrodzie, na polu, czy lesie, by dostrzec zmiany. Inna nazwa przedwiośnia to zaranie wiosny.

Polecamy: Wiosna ma więcej niż jeden początek. Sprawdź, kiedy się zaczyna i jakie są jej rodzaje

Przedwiośnie zwykle zaczyna się w lutym-marcu. Nie ma jednak określonej daty jego początku, ani końca. Przyjmuje się, że jest to okres, kiedy temperatury wahają się od 0 do 5 st. C i robi się coraz cieplej. Trzeba przy tym pamiętać, że w Polsce występują spore różnice temperatur i podczas gdy mieszkańcy zachodniej Polski będą cieszyć się już przedwiośniem, do Polski północno-wschodniej zawita ono kilka tygodni później.
Bardzo ważnym wyznacznikiem przedwiośnia jest kwitnienie określonych roślin, czyli:

• leszczyny pospolitej,
• podbiału.

Leszczyna to okazały krzew – bez trudu dostrzeżemy jej kwiaty (męskie), które tworzą malownicze, długie grona. Podbiału wypatrujmy przy ziemi, na łąkach, ale też w parkach, a nawet na poboczach dróg (to nieduże żółte kwiaty, trochę podobne do mniszka lekarskiego, zwanego mleczem).

Zaranie wiosny to ożywienie w świecie roślin i zwierząt. Zaczynają wschodzić odporne na zimno rośliny, a w drzewach krążyć soki – już niedługo będzie można sięgnąć po ten z brzozy. Zakwitają też m.in. śnieżyczki przebiśnieg, przylaszczki pospolite, wawrzynek wilczełyko, zawilce gajowe, a w ogrodach możemy też spodziewać się również ranników.

Na przedwiośniu zaczynają się też śpiewy ptaków, szczególnie tych, które spędzały zimę w Polsce, oraz pierwsze ich powroty z zimowisk. To najwyższy czas, by powiesić budki lęgowe, bo ptaki zaczynają szukać odpowiedniego lokum.

Sprawdź: Jakie ptaki zaczynają śpiewać wiosną? Poznaj najpiękniej śpiewające gatunki i posłuchaj ich głosów

Ciepła pogoda sprzyja też temu, że budzą się jeże, jednak nie jest to dla nich do końca korzystne, bo to nieco zbyt wcześnie dla nich. W ogrodach warto pozostawiać dla nich kupki liści, gdzie mogą znaleźć schronienie (w takich liściach często też śpią zimą) – uprzątnijmy je, gdy wiosna zagości na dobre. Dobrym rozwiązaniem są też domki dla jeży, jednak o nich trzeba pomyśleć jesienią.

Niestety przedwiośnie to trudny czas dla wielu alergików, bo intensywnie zaczynają pylić leszczyny (a wkrótce potem olchy czarne). Pyłki tych roślin roznosi wiatr, a drzewa „wykorzystują” czas, gdy na gałęziach nie ma liści i pyłek może skutecznie docierać do niepozornych kwiatów żeńskich tych roślin.

Przedwiosenna pogoda wyróżnia się dużą zmiennością. Często jest tak, że w ciągu jednego dnia można zaliczyć i piękne słońce z niebieskim niebem, i zachmurzenie z opadami deszczu, a nawet śnieżycę. Można się spodziewać niemal wszystkiego. Stąd właśnie powiedzenie „w marcu jak w garncu”, choć coraz częściej taką pogodę przynosi już luty. A i jeszcze w kwietniu można spodziewać się, że będzie „trochę wiosny, trochę lata”.

Jednak Słońce jest już coraz wyżej na niebie i coraz mocniej przygrzewa. Wiąże się to z dużymi różnicami temperatur w ciągu dnia i nocy. Nocne przymrozki nie są niczym niezwykłym. Trzeba o tym pamiętać, jeśli w ogrodzie mamy wrażliwe na zimno gatunki roślin, bo ciepło na przemian z mrozem jest dla nich wyjątkowo niebezpieczne.
Ale mamy też zauważalnie dłuższy dzień – w tym roku 20 marca nastąpi równonoc, czyli dzień i noc będą miały po 12 godzin, a potem dnia będzie w dalszym ciągu przybywać.

Kiedyś przedwiośnie było okresem topnienia śniegu, obecnie jednak, gdy zimą często brakuje pokrywy śnieżnej (poza górami), ten czynnik nie jest już tak charakterystyczny. U zarania wiosny rozmarzała ziemia, jednak obecnie nie zawsze jest zamarznięta o tej porze roku. Przedwiośnie bywa trudniej dostrzegalne, bo w miarę ciepłe zimy sprawią, że przedwiośnie „zlewa się” z zimą. To powoduje, że ta pora roku jest nieco zapomniana. Niestety ciągle przedwiośnie wiąże się z lokalnymi podtopieniami i wiosennymi powodziami.
W ostatnich latach przedwiośnie rozpoczyna się wcześniej, nie jest dane „raz na zawsze” i nie oznacza prostej drogi do wiosny (nawet z uwzględnieniem typowej dla tego okresu zmienności pogody). Możliwe są również dłuższe „powroty zimy”, ze spadkiem temperatur i śniegiem.

Przedwiośnie to pora pierwszych prac w ogrodzie. Zaczynamy przycinać niektóre drzewa i krzewy, przede wszystkim owocowe, takie jak porzeczki czy agrest.

Coraz dłuższy dzień i nadchodząca wiosna to też czas siewu warzyw i kwiatów – na razie jednak głównie przygotowujemy rozsady w domu. U zarania wiosny warto też wykonać różne prace, które pozwolą nam przygotować się do sezonu i zaoszczędzić czas, gdy przyjdzie pora bardziej intensywnych prac – warto zrobić m.in. przegląd narzędzi, czy nasion, które już niedługo będzie można siać w ogrodzie.

Dowiedz się więcej: Co warto zrobić w już teraz, by zaoszczędzić czas wiosną? Prace ogrodnicze na przedwiośnie

Przedwiośnie kończy się, gdy nadchodzi pierwiośnie, czyli wczesna wiosna. Ten czas łatwo przegapić, ale wyznacza się go m.in. na podstawie kwitnienia mniszka lekarskiego (zwanego powszechnie, ale błędnie mleczem), pierwiosnków, a także czeremchy i drzew owocowych.

Kolejny etap to pełnia wiosny, gdy zakwitają m.in. kasztanowce i lilaki (zwane bzami) oraz całe mnóstwo wiosennych kwiatów cebulowych. Zarówno przedwiośnie, jak i pierwiośnie oraz pełnia wiosny, to okresy, na jakie dzieli się tzw. wiosnę fenologiczną, czyli wyznaczaną na podstawie zjawisk przyrodniczych (nazwa pochodzi od greckich słowa phainomai – być widocznym, pokazywać się oraz logos – nauka; jeśli wydaje nam się dziwne i trudne – pomyślmy o słowie fenomen, które ogólnie oznacza zjawisko).