Wirus AH1/N1 nadal groźny. Sprawdź, co powinieneś wiedzieć o grypie

Grypa sezonowa, to ostra choroba zakaźna, przenoszona drogą kropelkową.
Dotyczy 5 -20% populacji rocznie, w tym ok. 50% dzieci. Powikłania występują najczęściej w grupach wysokiego ryzyka i obejmują zapalenie płuc, odwodnienie, pogorszenie choroby podstawowej (choroby układu krążenia, astma, cukrzyca itp.)

To wnioski, które przedstawił dr Paweł Grzesiowski z Zakładu Profilaktyki Zakażeń i Zakażeń Szpitalnych Narodowego Instytutu Leków i Stowarzyszenia Higieny Lecznictwa. Jego wykład odbył się on w ramach IX Kongresu Medycyny Rodzinnej (4-7 czerwca Białystok).

W przypadku wirusa typu A, mamy do czynienia z potencjalnie ciężkim zakażeniem, epidemiami i pandemiamiami oraz szybkimi zmianami genetycznymi. Natomiast wirus tupy B charakteryzują srednio ciężkie zachorowania, epidemie oraz wolne zmiany genetyczne. Typ C ma niewielkie znaczenie kliniczne.

Czynniki ryzyka powikłań grypy:
-Wiek <2 (6) lat oraz < 50 lat
-Pobyt w domu opieki, ZOL, ZPO, DD, żłobku
-Przewlekłe schorzenia układu oddechowego (astma, POCHP)
-Przewlekłe schorzenia układu krążenia
-Przewlekłe choroby metaboliczne, niewydolność nerek,
-Hemoglobinopatia, immunosupresja
-Długotrwała terapia aspiryną (dzieci i młodzież - 6 mies-18 lat)
-Drugi i trzeci trymestr ciąży

Aktualna sytuacja grypy A H1/N1:
"nowa grypa" - mutant grypy A H1N1 zawiera geny wirusów świń i ludzi, to ostra choroba zakaźna przenoszona drogą kropelkową.
-objawy głównie ze strony górnych dróg oddechowych
-dotyczy głównie osób poniżej 60 lat
-powikłania i zgony występują najczęściej w grupach wysokiego ryzyka i obejmują zapalenie płuc, odwodnienie, pogorszenie choroby podstawowej (choroby układu krążenia, astma, cukrzyca itp.)
-dane trudne do interpretacji, ponieważ sytuacja zmienia się codziennie

Następstwa pojawienia się wirusa grypy typ A - H1N1.
-Brak odporności wśród populacji (?)
Najnowsze badania wskazują na ok.30% krzyżowe przeciwciała u osób powyżej 60 lat vs 5% u ludzi młodszych
-Brak szczepionki (?)
(Szczep został wyizolowany i trwają prace)
-Sygnał do działań przeciwpandemicznych:
Plany pandemiczne - poziom 5
Szybkie wykrywanie nowych wariantów i przypadków przeniesienia wewnątrz kraju

Skuteczność szczepionki przeciw grypie
-Skuteczność:
zależy od stanu układu odporności
zależy od stopnia zgodności z krążącymi szczepami
-Dzieci/młodzież:
stymuluje wysoki poziom przeciwciał anty-HA;
zapobiega zakażeniu
-Osoby w podeszłym wieku:
niższe poziomy przeciwciał anty-HA
redukuje ryzyko, ale nie zapobiega zakażeniu
redukuje powikłania, ciężki przebieg i ryzyko zgonu
-Najbardziej efektywna (70%-90%) w zapobieganiu grypie u osób <65 lat
-W 30%-70% zapobiega hospitalizacji osób > 65 rż w przebiegu grypy
-W 50%-60% zapobiega hospitalizacji osób > 65 rż przebywających w DO
-W 80% zapobiega śmierci z powodu grypy lub jej powikłań u osób > 65 rż przebywających w domowej opiece

Nowy system podawania szczepionki przeciw grypie sezonowej - szczepienia podskórne.
-Bogate unaczynienie
-Komórki dendrytyczne skóry (prezentacja antygenu)
-Szybka i pełna odpowiedź immunologiczna
-Dobre doświadczenia ze szczepieniem przeciw ospie, wściekliźnie, gruźlicy, wzw B

Według aktualnych wytycznych ACIP oraz WHO szczepienia przeciw grypie zaleca się w następujących grupach:

I. ze wskazań medycznych:
-zdrowe dzieci w wieku 6 m-cy - 18 lat ze względu na ryzyko ciężkiego przebiegu lub powikłań grypy;
-dzieci i młodzież (od 6 miesięcy do 18 lat) leczone przewlekle preparatami kwasu acetylosalicylowego, ponieważ istotnie wzrasta u nich ryzyko wystąpienia zespołu Reye'a podczas zachorowania na grypę;
-osoby w wieku < 65 lat bez względu na choroby towarzyszące, o ile nie stanowią one specyficznych przeciwwskazań do szczepień ochronnych;
-dzieci i dorośli, którzy wymagają częstych kontroli lekarskich lub pobytów w szpitalu - ze względu na zwiększone ryzyko zachorowania;
-dzieci i dorośli z przewlekłymi chorobami układu sercowo-naczyniowego lub oddechowego, zaburzeniami metabolicznymi, niewydolnością nerek, hemoglobinopatiami lub niedoborami odporności oraz osoby przed lub po transplantacji - ze względu na ryzyko zaostrzenia choroby podstawowej i zwiększoną częstość powikłań pogrypowych;
-dzieci i dorośli, którzy wymagają częstych kontroli lekarskich lub pobytów w szpitalu - ze względu na zwiększone ryzyko zachorowania;
-dzieci i dorośli z przewlekłymi chorobami układu sercowo-naczyniowego lub oddechowego, zaburzeniami metabolicznymi, niewydolnością nerek, hemoglobinopatiami lub niedoborami odporności oraz osoby przed lub po transplantacji - ze względu na ryzyko zaostrzenia choroby podstawowej i zwiększoną częstość powikłań pogrypowych;

II. ze wskazań epidemiologicznych:
-wszystkie osoby, które chcą ograniczyć ryzyko zachorowania lub przeniesienia zakażenia, szczególnie powyżej 50 lat
-personel medyczny i pomocniczy - w szczególności: lekarze, pielęgniarki, personel pomocniczy szpitali i otwartych zakładów opieki zdrowotnej, pielęgniarki środowiskowe; personel zespołów interwencyjnych (pogotowie ratunkowe, straż pożarna, policja, wojskowe służby interwencyjne); personel zakładów opieki długoterminowej, domów opieki i rehabilitacji; pracownicy aptek otwartych, domów dziecka, żłobków i przedszkoli.
-zdrowe osoby opiekujące się pacjentami z grup wysokiego ryzyka i członkowie ich rodzin - ze szczególnym uwzględnieniem dzieci poniżej 6 miesięcy;
-pracownicy służb publicznych i osoby mające kontakt z dużymi skupiskami ludzi (np. kierowcy komunikacji miejskiej, personel latający lub pływający, policja, wojsko, służby więzienne, nauczyciele, przedszkolanki, pracownicy handlu i usług i in.).

Jakie korzyści ma lekarz ze szczepień przeciw grypie?
-Redukcja liczby hospitalizacji
-Redukcja liczby zgonów
-Redukcja liczby wizyt
-Redukcja liczby recept
-Redukcja powikłań (PNEUMOKOKI) i zaostrzeń u chorych przewlekle
-Redukcja zwolnień z pracy

Co zrobić, by zachęcić do szczepień?
- Wprowadzić refundację szczepień dla grup ryzyka do PSO
- Wprowadzić programy profilaktyczne NFZ
- Wprowadzić programy lokalne/samorządowe
- Wprowadzić modę na szczepienia