Podlaskie. Złota Setka - wyższy poziom jakościowy

Co nowego? Po pierwsze – zmieniony został sposób zbierania informacji o przedsiębiorstwach.

Poza tradycyjnym pozyskiwaniem informacji za pomocą ankiet od poszczególnych firm, skorzystano z pośrednictwa instytucji specjalizującej się w gromadzeniu i udostępnianiu informacji dotyczących wpisu w KRS. Umożliwiło to uwzględnienie w analizie znacznie większej liczby przedsiębiorstw. Także tych, które w latach poprzednich były pominięte z powodu braku odpowiednich danych.

Warto wskazać, że dzięki temu łączne przychody przedsiębiorstw Złotej Setki stanowią już 68,4 proc. przychodów wszystkich przedsiębiorstw w województwie, prowadzących księgi rachunkowe i zatrudniających powyżej 9 osób. Przed rokiem wskaźnik ten wynosił tylko 52,4 proc., a obroty firmy setnej na liście były niemal o połowę niższe niż w roku bieżącym. Oznacza to istotne wzmocnienie reprezentatywności rankingu dla gospodarki województwa.

Po drugie – zmienione zostały kryteria rankingu. W poprzednich edycjach głównym kryterium była wielkość przedsiębiorstwa mierzona przede wszystkim wielkością przychodów. Jest to ważna cecha – w niej wyraża się kumulacja dotychczasowych osiągnięć rynkowych firm. W tym kryterium widać też znaczenie przedsiębiorstwa dla gospodarki regionu.

Jednak faktem też jest, że wielkość przedsiębiorstwa może być zwiększana w różny sposób, także np. poprzez fuzje i przejęcia innych firm. Wraz ze wzrostem wielkości przedsiębiorstwa cecha ta staje się też coraz mniej elastyczna. Łatwo zaobserwować, że im większe przedsiębiorstwo, tym mniejsze są wahania jego obrotów, a raz osiągnięty wysoki poziom na ogół jest już utrzymywany.

Nie tylko wielkość przychodów Dowodzą tego np. poprzednie edycje Złotej Setki, w których w grupie przedsiębiorstw największych przetasowania w kolejnych latach były niewielkie. A trudno zakładać, że dobre przedsiębiorstwa są tylko w tej grupie.

Dlatego w tym roku podjęto próbę znalezienia innych jeszcze kryteriów oceny. Przyjęto założenie, że powinny to być kryteria dowartościowujące efekty o szczególnym znaczeniu dla rozwoju regionu.

Ostatecznie w stosunku do 100 przedsiębiorstw o największych obrotach zastosowano następujące kryteria jakościowe:

- Rentowność sprzedaży liczona jako relacja (procent) zysku na sprzedaży do przychodów. Wybrano zysk na sprzedaży, gdyż informuje on bezpośrednio o efektywności prowadzonej działalności gospodarczej. Wyraża akceptację oferty przedsiębiorstwa przez klientów, a zarazem jest oceną racjonalności ukształtowania tej oferty i procesu jej przygotowania.

Jest w nim zawarta ocena potencjału i pozycji rynkowej przedsiębiorstwa, co jest podstawą do wnioskowania o szansach osiągania korzystnych wyników w następnych okresach i budowania perspektyw przedsiębiorstwa.

Wskaźnik ten jest więc najbardziej naturalnym, odpowiadającym istocie przedsiębiorczości, czynnikiem rentowności przedsiębiorstwa. Każda następna pozycja rachunku zysków i strat tę informację już zakłóca.

Dotyczy to np. sprzedaży składników majątku trwałego, odpisów aktualizujących zapasy i należności, które także tworzą zysk lub stratę, ale są operacjami niepowtarzalnymi, niekiedy nawet celowo inicjowanymi po to, aby osiągnąć pożądany wynik finansowy. Osiągnięty pod ich wpływem wynik finansowy jest więc doraźny, czasem przypadkowy, a więc jakościowo gorszy, niż wynik na sprzedaży.

- Nadwyżka finansowa na sprzedaży (zysk na sprzedaży + amortyzacja) w relacji do przychodów. Jest to wskaźnik charakteryzujący działalność podstawową przedsiębiorstwa ze względu na jego zdolność do pomnażania dochodów w wymiarze pieniężnym.

Zwykle w ocenie przedsiębiorstw koncentrujemy się na zyskach, bo one mówią o jego „zdrowiu”. Osiąganie zysku nie jest jednak tożsame z przyrostem gotówki, a strata nie musi oznaczać zmniejszania gotówki. Praktyka gospodarcza dostarcza wielu przykładów upadłości przedsiębiorstw rentownych, jak i sytuacji odwrotnych – utrzymywania się na rynku przedsiębiorstw deficytowych.

Wynik finansowy jest tylko kategorią ewidencyjną, jest potrzebny i ważny, ale kluczowe znaczenie ma jego zamienialność na środki pieniężne. Zaproponowany wyżej wskaźnik umożliwia ocenę „wydajności gotówkowej” podstawowej działalności przedsiębiorstwa. Uwzględnienie w nim wyniku na sprzedaży oznacza skupienie uwagi na działalności podstawowej i czynnikach powtarzalnych, kształtujących siłę dochodową tej działalności.

- Wynik na działalności operacyjnej w relacji do aktywów. Jest to miara efektywności wykorzystania majątku przedsiębiorstwa.

Wynik na działalności operacyjnej nie zawiera skutków działalności finansowej, w tym zwłaszcza nie jest obciążony kosztami finansowymi. Na jego poziom nie ma więc wpływu struktura wykorzystywanego przez przedsiębiorstwo kapitału.

Odniesienie wyniku na sprzedaży do wielkości aktywów jest zatem skierowaniem uwagi na racjonalność gospodarowania majątkiem znajdującym się w dyspozycji przedsiębiorstwa, bez względu na sposób jego sfinansowania.

To firmy ważne dla regionu Zaproponowane kryteria oceny przedsiębiorstw oznaczają budowanie rankingu na podstawie znajdywania odpowiedzi na trzy kluczowe dla regionu pytania: 

- Którego przedsiębiorstwa działalność gospodarcza przynosi relatywnie najwyższy zysk na sprzedaży?

- Które przedsiębiorstwo ma największą siłę dochodową, czyli generuje relatywnie najwyższą nadwyżkę finansową?

- Które przedsiębiorstwo najlepiej wykorzystuje dostępne zasoby (aktywa)?

Każde z tych pytań dotyczy innego zagadnienia, ale łącznie koncentrują one uwagę na czynnikach ważnych dla rozwoju gospodarczego regionu. Wyróżnione przedsiębiorstwa można traktować jako tworzące potencjał gospodarczy województwa i siłę napędową jego rozwoju.

Wysokie miejsca w „Złotej Setce” zasługują więc nie tylko na wyróżnienie ze strony organizatorów rankingu, ale także na gratulacje od mieszkańców województwa.