Podlaskie. Wśród najbogatszych gmin w kraju mamy tylko jeden samorząd. Wiele lokuje się w okolicach środka, ale jest też spore grono ubogich

Wskaźniki dochodów podatkowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca dla poszczególnych gmin (wskaźniki G), powiatów (wskaźniki P) i województw (wskaźniki W), są podstawa do wyliczenia rocznych kwot części wyrównawczej subwencji ogólnej i wpłat na 2022 rok.

Najwyższe dochody per capita mają Kleszczów (gminy), Warszawa (powiaty) i Mazowsze (województwa). W przypadku Kleszczowa to aż 29 704 zł na osobę. Wśród samorządów z najniższymi dochodami na mieszkańca znalazły się: Potok Górny (gminy), powiat kazimierski i województwo warmińsko-mazurskie.

Wskaźniki dochodów podatkowych w przeliczeniu na jednego mieszkańca w każdej jednostki samorządu terytorialnego służą m.in. do wyliczenia tzw. Janosikowego, czyli wpłat do budżetu państwa, jakie wnoszą samorządy o dochodach z podatków przekraczających wskaźniki ustawie o dochodach JST. Z pieniędzy tych wypłacane są potem subwencje wyrównawcze dla mniej zamożnych.

Czytaj również:

W opracowanym przez Ministerstwo Finansów zestawienia na 2022 rok oparto się na dochodach podatkowych za 2020 rok. Podstawą do wyliczeń były m.in. dochody z opłat i podatków od: nieruchomości, rolnego i leśnego plus udziałów we wpływach z podatku CIT (od firm) i PIT (od osób fizycznych).

Wśród gmin (od lat) absolutnym liderem jest łódzki Kleszczów z dochodem na mieszkańca 29 704 zł. I to pomimo tego, że Kleszczów stracił wpływy z Elektrowni Bełchatów, która teraz jest w granicach Bełchatowa. Drugie miejsce zajmuje dolnośląska gmina Kobierzyce - 8 125 zł, a trzecie też łódzka Rząśnia z dochodem z podatków 7 384 zł na mieszkańca.

Co ciekawe w czołówce najbogatszych gmin nie ma dużych miast. Najwyżej lokowana Warszawa (miasta na prawach powiatu mają dochody podzielone na część gminą i część powiatową – przyp. red.) zajęła 33. miejsce - 4 354 zł per capita. Kolejna metropolia, Poznań jest 87. - z wynikiem 3 277 zł, a Gdańsk 110. - 3 118 zł. Trend ten utrzymuje stolica Podlaskiego - Białystok, który jest 545. - z dochodem 1 994 zł na mieszkańca.

Natomiast najbogatszym samorządem w regionie (8. miejsce w Polsce) jest Mielnik, w którym dochód na mieszkańca wynosi 6 703 zł, zaś do pierwszej setki najbogatszych gmin weszły jeszcze Suwałki (3 426 zł) i Orla (3 318 zł per capita). Pod koniec drugiej setki jest Michałowo (2 652 zł), jeszcze dalej jest Narewka (274. m-ce i 2 400 zł) oraz Narew (2 328 zł i 300. m-ce), a wśród 500 najbogatszych gmin jest jeszcze Turośń Kościelna 2 086 zł (467. m-ce), a o ponad sto lokat dalej Bielsk Podlaski (1 937 zł).

Czytaj również:

- Te wynik daje nadzieję na stabilne zarządzanie. Ta kwota potwierdza, że nie jesteśmy biedni, ale i nie najbogatsi, bowiem wpływy z podatków spadają. Ja wolę ranking, który sporządza Wspólnota, biorąc pod uwagę siedem wskaźników, w którym ostatnio mieliśmy ósme miejsce w Polsce - mówi burmistrz Michałowa Marek Nazarko.

W podobnym tonie wypowiada się włodarz Bielska Podlaskiego. Ja zauważa wpływy podatkowe w zestawieniu są podobne, bo ostatnie budżety miasta są finansowo zbliżone. - Jednak te wpływy będą się zmniejszać, bo od 1 lipca są nowe zasady i większe ulgi, więc samorządy dostaną mniej z podatków. Te prawie dwa tysiące to niby sporo, ale z drugiej strony to mniej niż rekompensata za tonę węgla - podsumowuje Jarosław Borowski.

- Kij ma dwa końce. Z jednej strony to dobry wynik, ale to także ograniczenie przy ubieganiu się przez Narewkę o dofinansowanie z jakichkolwiek funduszy zewnętrznych. Ta kwota nas niejako blokuje, bo gmina ma mało mieszkańców i każdy algorytm nam to "wypomni" przy podziale pieniędzy, których dostaniemy mniej - zauważa wójt Jarosław Gołubowski.

Ten sam argument podnosi burmistrz Zabłudowa:

- Nasz dochód jest relatywnie wysoki, ale powierzchnia gminy duża (340 km kwadrat.) i zaludnienie niewielkie (28 os./km), więc nasze koszty są dużo większe. Wskaźnik ministerstwa nie jest do końca miarodajny, bo wskazany dochód podatkowy per capita nie zapewnia nam zabezpieczenia naszych potrzeb - podkreśla Adam Tomanek.

Najbiedniejszą gminą w Polsce jest Potok Górny (Lubelskie, 2477. miejsce), w którym dochód z podatków na mieszkańca wynosi tylko 524 zł. Jeśli więc porównamy dochody podatkowe Kleszczowa i Przytuł okaże się, że te osiągane przez lidera rankingu są 53 razy wyższe!

Minimalnie bogatsze są podlaskie: Przytuły (2476. miejsce) z dochodem 559 zł i lepsza o jedno rankingowe oczko Turośl - 586 zł na mieszkańca. Co gorsza, w ostatniej dwudziestce rankingu, aż siedem samorządów reprezentuje nasze województwo i są to jeszcze: Krypno i Radziłów (po ok. 672 zł), Zbójna (664 zł), Nowy Dwór (663 zł) i Trzcianne (658 zł per capita). Dodajmy, że średni wskaźnik G dla kraju to 2 122 zł, a poniżej tej średniej lokuje się aż 2037 gmin.

- Powodem niskich dochodów podatkowych na mieszkańca gminy Trzcianne jest m.in. położenie. Ponad połowa powierzchni gminy tj. około 16 tys. ha znajduje się w granicach Biebrzańskiego Parku Narodowego, który jest zwolniony z podatków od nieruchomości, rolnego i leśnego. Również na wysokość dochodów podatkowych gminy mają wpływ decyzje Rady Gminy w sprawie podnoszenia podatków rolnego i od nieruchomości. Propozycje wójta dotyczące podniesienia stawki podatków nie są przyjmowane przez radę - przyznaje zastępca wójta Krzysztof Sulima.

Czytaj również:

Niemal identycznie komentuje podatkowe wpływy wójt gminy Turośl. On też podkreśla, że gmina, którą zarządza jest rolnicza w dodatku ze słabymi ziemiami V i VI klasy.
- Gmina jest rolnicza, a rolnicy płacą małe podatki, więc dochodów brak. Owszem, nasze gospodarstwa osiągają dobre wyniki, ale nie przekłada się to na nasze wpływy podatkowe. Firm nie mamy, bo nie udaje się ich na nasz teren ściągnąć. Cóż, taka gmina - mówi Piotr Niedbała.

W przypadku powiatów najlepszy wskaźnik P, czyli podatkowych dochodów na mieszkańca, ma Warszawa – 847,11 zł, która znacząco wyprzedza sąsiadów, czyli powiat warszawski zachodni (657 zł) i piaseczyński (653 zł).

I znowu powiaty województwa podlaskiego zajmują w zestawieniu MF dalekie lokaty, np.: 58. jest Białystok - 327 zł, 94. Łomża - 282 zł, 114. powiat białostocki - 263 zł (obszarowo największy w Polsce, ale ze stosunkowo niewielką liczba mieszkańców, co przekłada się na wpływy z podatków), suwalski - 249 zł (135. m-ce) czy bielski - 208 zł (225. m-ce).

Najbiedniejszy w Polsce jest powiat kazimierski – 119 zł, który zaledwie o złotówkę przegrywa z powiatem monieckim. W ostatniej dziesiątce znalazł się jeszcze powiat kolneński ze 128 zł dochodu podatkowego na mieszkańca, a minimalnie wyżej powiaty sejneński (146 zł) i sokólski (149 zł).
Wskaźnik P dla kraju wynosi 312,32 zł. Poniżej tej średniej znalazło się 311 powiatów ziemskich i miast na prawach powiatu (na 380).

W przypadku dochodów samorządów wojewódzkich na jednego mieszkańca liderem jest Mazowsze z wynikiem 665 zł. To dużo więcej niż w kolejnych regionach, w tym m.in. w drugiej Wielkopolsce (325 zł) i Dolnym Śląsku - 320 zł (trzeci). Wskaźnik W dla kraju to 300,76 zł i przekracza go jeszcze Pomorskie (311 zł).

Zestawienie zamyka woj. warmińsko-mazurskie (142 zł), a przedostatnie jest Podlaskie 143 zł. Zresztą województwa z całej tzw. Ściany Wschodniej okupują dolne rejony tabeli dochodów podatkowych: lubelskie (145 zł), świętokrzyskie (158 zł) i podkarpackie (170 zł).