Od niewielkiego kościółka do wielkiej katedry. Historia kościoła pw. Wniebowzięcia NMP

Do dziś przetrwało tu jeszcze kilka elementów wystroju z XVII wieku. Są to m.in.: pozostałości po pomniku nagrobnym fundatora, herby Wiesiołowskich czy zdobienia malarskie.

Branicki świętował imieniny... w kościele!

Kiedy władzę nad Białymstokiem przejął Jan Klemens Branicki, zapragnął przebudować kościół. Zamierzał nawet zrobić tam mauzoleum rodowe. I tak przeniósł z kaplicy pałacowej nagrobki serc Stefana Mikołaja Branickiego (jego ojciec) i Katarzyny Aleksandry Branickiej (babka). Kiedy hetman sam zszedł z tego świata, podobny monument wystawiła mu jego żona, Izabela Branicka.

Kościół nie był jednak tylko mauzoleum, ale służył też do celów... towarzyskich. Za czasów świetności dworu Branickich odbywały się tu ważne uroczystości. Najważniejsze były imieniny hetmana połączone z urodzinami jego żony. W czasie mszy strzelano nawet z armat.

To tylko "dobudówka"

Kto wie, może te armaty przestraszyły przyszłe zawirowania historii i dzięki temu kościół przetrwał do naszych czasów. Jak by nie patrzeć, jest to najstarszy zabytek Białegostoku.

No dobrze, ale przecież obok kościoła parafialnego stoi wielka katedra...
Otóż w 1898 roku car, po kolejnej prośbie białostockich katolików, w końcu zgodził się na rozbudowę jedynej w tamtych latach świątyni, jaka istniała w mieście. Uległ, gdyż tłumaczyli mu, że to tylko dobudówka. Gdyby wiedział, co wyrośnie z tej "dobudówki", to by pewnie zgody nie dał. No, ale skoro w czasach zaborów niejaki Michał Drzymała potrafił zagrać na nosie Niemcom i obejść zakaz budowania się na własnej działce...

Piękny neogotyk

Budowa obecnej katedry trwała od 1900 do 1905 roku. Autorem projektu był Józef Pius Dziekoński. Pierwsze nabożeństwo odbyło się 17 września 1905 roku. Kościół wyróżniał się przede wszystkim ciekawą, neogotycką architekturą oraz pięknym ołtarzem.

I tak oto fara stoi do dzisiaj, zachwycając swą monumentalnością białostoczan i turystów...