Masz wysokie tętno? Przyczyną może być poważna choroba. Sprawdź, jaki powinien być prawidłowy puls. Jak zmierzyć i obniżyć za wysokie tętno?

Tętno, inaczej puls, to liczba uderzeń serca w ciągu minuty. Dokładniej jest to rytmiczny ruch naczyń krwionośnych, które kurczą się i rozciągają pod wpływem krwi wtłaczanej do nich przez serce. Tętno dzielimy na:

• wysiłkowe – powstaje w czasie aktywności fizycznej i wzrasta wraz z jej intensywnością,
• spoczynkowe – to najniższa wartość naszego pulsu, która występuje w czasie spoczynku i to właśnie ona wyznacza czy tętno jest prawidłowe czy nie.

Czytaj też: 6 minut dla prewencji alzheimera. Poświęć tyle na energiczne ćwiczenia, by zmniejszyć rozwój demencji. Poprawisz pamięć i koncentrację

Normy prawidłowego pulsu oblicza się, biorąc pod uwagę ogólną kondycję zdrowotną i wiek danej osoby. Tętno powinno być badane w stanie spoczynku, przy uspokojonym oddechu, najlepiej rano, gdy jesteśmy wypoczęci. Wartość tętna podaje się jako liczbę uderzeń na minutę. Uśrednione pomiary tętna wynoszą:

• 110-115 uderzeń na minutę dla płodu,
• około 130 uderzeń/minutę dla niemowląt,
• około 100 uderzeń/minutę dla dzieci,
• około 85 uderzeń/minutę dla młodzieży,
• 64-90 uderzeń/minutę dla dorosłych,
• 55-60 uderzeń/minutę dla osób starszych.

Tętno spoczynkowe u niemowląt i dzieci będzie wyższe niż u dorosłych i seniorów. Poza tym należy też brać pod uwagę aktywność fizyczną. Osoby regularnie ćwiczące będą miały niższy puls niż osoby prowadzące siedzący tryb życia oraz osoby otyłe.

Można to zrobić za pomocą nowoczesnych aparatów pozwalających podczas pomiaru ciśnienia również na pomiar tętna, takich jak ciśnieniomierz elektroniczny, opaska sportowa czy smartwach. Poza tym, tętno można też zmierzyć w domowych warunkach. W tym celu:

• Przygotuj zegarek z sekundnikiem lub stoper.
• Poszukaj miejsca na ciele gdzie bez problemu wyczujesz puls: tętnica na szyi lub na nadgarstku, a także zgięcie łokcia lub górna część stopy.
• Po wybraniu miejsca przyłóż do niego dwa palce: wskazujący i środkowy, jednak nie zaciskaj ich zbyt mocno. Gdy wyczujesz puls, odmierzaj na zegarku lub stoperze czas. W trakcie 20 sekund dokładnie policz wszystkie uderzenia, jakie poczujesz, uzyskaną liczbę pomnóż przez 3 lub licz wszystkie uderzenia w czasie 60 sekund.

Najlepiej jednak, gdy pomiaru tętna dokona lekarz w gabinecie. Wtedy będziemy mieć pewność, że został on przeprowadzony prawidłowo. Jeśli specjalista stwierdzi zbyt wysoki puls będzie mógł przeprowadzić także dalszą diagnostykę w celu wykrycia przyczyny takiego stanu oraz wdrożyć odpowiednie leczenie.

Podwyższenie pulsu oznacza szybsze bicie serca, a towarzyszą mu zwykle objawy takie jak:

• osłabienie,
• zawroty głowy,
• duszność,
• ucisk w klatce piersiowej,
• omdlenie.

Wysokie tętno to stan, podczas którego bicie serca przyspiesza ponad wskazane wcześniej normy. Stan ten określany jest jako tachykardia, czyli częstoskurcz i jest związany z zaburzeniami pracy serca. Często jednak jest on chwilowy i wynika z naturalnych reakcji organizmu np. na stres czy strach. Wysoki puls może pojawić się również w ciąży. Inne czynniki mogące wywołać tachykardię to:

• zmęczenie,
• wypicie zbyt mocnej kawy,
• palenie papierosów,
• odwodnienie,
• intensywne ćwiczenia,
• używki: alkohol, narkotyki,
• przyjmowanie niektórych leków (np. obniżających ciśnienie),
• nadciśnienie tętnicze.

Podwyższone tętno, czyli przyspieszona praca serca niezwiązana z przyczynami takimi jak reakcja na stres lub wypicie zbyt dużej ilości kawy, powinno być skonsultowane z lekarzem. Zbyt wysoki puls utrzymujący się przez dłuższy czas nawet w stanie spoczynku czy po porannym przebudzeniu, może świadczyć o schorzeniach takich jak:

• nadczynność tarczycy,
• anemia,
• choroby płuc lub oskrzeli,
• choroby serca,
• uraz lub wrodzona wada serca (niewydolność serca, choroby zastawek),
• choroby mięśnia sercowego (kardiomiopatia),
• infekcja przebiegająca z gorączką,
• zaburzona gospodarka elektrolitowa, czyli niedobór wapnia, magnezu lub potasu,
• zbyt wysoki poziom cukru we krwi,
• zbyt wysoki poziom cholesterolu.
• nowotwór.

Jeśli wysokiemu pulsowi towarzyszy kołatanie lub zatrzymywanie pracy serca, duszność, osłabienie i zawroty głowy należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, ponieważ objawy te świadczą o zaburzeniach rytmu serca i wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Przyczyną takiego stanu może być np. zawał serca lub zapalenie mięśnia sercowego.

Podwyższony puls może wystąpić również w wyniku obniżenia ciśnienia tętniczego. Gdy ciśnienie, czyli objętość pompowanej przez serce krwi, spada, organizm podwyższa tętno krwi. W ten sposób rekompensuje deficyt składników odżywczych, które krew dostarcza do wszystkich komórek i organów ciała.

Gdy wysoki puls występuje przy niskim ciśnieniu i nie wiąże się z wysiłkiem fizycznym czy reakcją na stres, może świadczyć o odwodnieniu, ale wiąże się także z problemami z tarczycą i sercem. Wysoki puls i niskie ciśnienie mogą wywołać także używki oraz infekcje.

Zakażenie koronawirusem oraz zachorowanie na COVID-19 może spowodować podwyższenie pulsu, a także wywołać zaburzenia rytmu serca, prowadzące nawet do wystąpienia migotania przedsionków. Również leki stosowane w terapii COVID-19 mogą spowodować zaburzenia rytmu serca.

Jednak dotyczy to pacjentów, którzy przed infekcją koronawirusową nie mieli problemów z podwyższonym tętnem. Natomiast pacjenci ze zdiagnozowaną arytmią, którzy zachorowali na COVID-19 mogą odczuwać swoje dolegliwości, które nie są związane z zakażeniem. Dodatkowo infekcja w ich przypadku może mieć dużo poważniejszy przebieg. Powinni oni nadal przyjmować wcześniej przepisane przez lekarza leki i nie przerywać terapii.

Przede wszystkim należy zadbać o to, aby zachować równomierny oddech i pić dużo wody. Warto wypróbować metody relaksacyjne: medytację, jogę, słuchanie spokojnej muzyki. Skuteczne może się okazać również wyjście na świeże powietrze lub otworzenie okna, głębokie oddychanie i wypicie szklanki wody. Jeśli po paru minutach puls się nie obniży do prawidłowego poziomu należy skonsultować się z lekarzem.

Zbyt wysoki puls powtarzający się dość często może doprowadzić do zawału serca oraz innych chorób układu krążenia. Aby obniżyć puls i nie dopuszczać do tego, aby jego poziom przekraczał normy należy zadbać o prawidłowe nawyki i zdrowy tryb życia. Najważniejsze w profilaktyce wysokiego tętna jest regularna aktywność fizyczna i zdrowa dieta. W utrzymaniu prawidłowego pulsu pomocne będą:

• Codzienny umiarkowany ruch lub wysiłek fizyczny – usprawnia on przepływ krwi i reguluje ciśnienie oraz tętno. W czasie wysiłku tętno się chwilowo podwyższa, ale w dłuższej perspektywie ćwiczenia fizyczne pozwalają na unormowanie pulsu.
• Zdrowe i regularne odżywianie się – duża ilość warzyw, owoców oraz pełnoziarnistego pieczywa, unikanie produktów przetworzonych, soli i cukru.
• Zrezygnowanie z alkoholu i papierosów.
• Picie ziół na uspokojenie – takich jak melisa, lawenda, kozłek.
• Unikanie stresu – praktykowanie technik relaksacyjnych takich jak joga, medytacja.
• Ostrożne stosowanie leków.
• Regularne mierzenie pulsu i kontrolne wizyty u lekarza.