Spis treści
Lista lektur do klas IV-VI. Jakie zmiany w kanonie?
Kanon lektur w klasach IV-VI szkoły podstawowej jest już nieco bogatszy, niż ten, który obowiązuje najmłodszych uczniów. Utwory zostały podzielone na obowiązkowe oraz uzupełniające. Ta pierwsza lista jest ważniejsza, ponieważ nauczyciel ma obowiązek zapoznać uczniów z podanymi lekturami. Książki, znajdujące się w pozycjach uzupełniających nie muszą być omawiane na zajęciach. Polonista wybiera te, które według niego są najciekawsze.
Lista lektur obowiązkowych dla klas IV-VI przedstawia się w następujący sposób:
- Jan Brzechwa, „Akademia Pana Kleksa”;
- Janusz Christa, „Kajko i Kokosz. Szkoła latania” (komiks);
- René Goscinny, Jean-Jacques Sempé, „Mikołajek” (wybór opowiadań);
- Ignacy Krasicki, wybrane bajki;
- Clive Staples Lewis, „Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa”;
- Adam Mickiewicz, „Powrót taty”, „Pani Twardowska”, „Pan Tadeusz” (fragmenty, w tym: opisy, zwyczaje i obyczaje, polowanie i koncert Wojskiego);
- Ferenc Molnár, „Chłopcy z Placu Broni”;
- Bolesław Prus, „Katarynka”;
- Henryk Sienkiewicz, „W pustyni i w puszczy”;
- Juliusz Słowacki, „W pamiętniku Zofii Bobrówny”;
- John Ronald Reuel Tolkien, „Hobbit, czyli tam i z powrotem”;
- Józef Wybicki, „Mazurek Dąbrowskiego”;
- wybrane mity greckie, w tym mit o powstaniu świata oraz mity o Prometeuszu, o Syzyfie, o Demeter i Korze, o Dedalu i Ikarze, o Heraklesie, o Tezeuszu i Ariadnie, o Orfeuszu i Eurydyce;
- Biblia: stworzenie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne, w tym o siewcy, o talentach, o pannach roztropnych, o miłosiernym Samarytaninie;
- wybrane podania i legendy polskie, w tym o Lechu, o Piaście, o Kraku i Wandzie;
- wybrane baśnie polskie i europejskie, w tym: Charles Perrault, Kopciuszek, Aleksander Puszkin, Bajka o rybaku i rybce;
- wybrane wiersze Władysława Bełzy, Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego oraz pieśni i piosenki patriotyczne.
Z kolei na liście lektur uzupełniających dla klas IV-VI znalazły się poniższe utwory:
- Adam Bahdaj, „Kapelusz za 100 tysięcy”;
- Frances Hodgson Burnett, „Tajemniczy ogród lub inna powieść”;
- Lewis Carroll, „Alicja w Krainie Czarów”;
- Carlo Collodi, „Pinokio”;
- Aleksander Dumas, „Trzej muszkieterowie”;
- John Flanagan, „Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu”;
- Olaf Fritsche, „Skarb Troi”;
- Emilia Kiereś, „Rzeka”;
- Joseph Rudyard Kipling, „Księga dżungli”;
- Janusz Korczak, „Król Maciuś Pierwszy”;
- Rafał Kosik, Felix, „Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi”;
- Zofia Kossak-Szczucka, „Topsy i Lupus”;
- Marcin Kozioł, „Skrzynia Władcy Piorunów”;
- Selma Lagerlöf, „Cudowna podróż”;
- Stanisław Lem, „Cyberiada” (fragmenty);
- Bolesław Leśmian, „Klechdy sezamowe”;
- Kornel Makuszyński, wybrana powieść;
- Andrzej Maleszka, „Magiczne drzewo”;
- Alan Aleksander Milne, „Kubuś Puchatek”;
- Lucy Maud Montgomery, „Ania z Zielonego Wzgórza”;
- Małgorzata Musierowicz, wybrana powieść;
- Ewa Nowak, „Pajączek na rowerze”;
- Edmund Niziurski, „Sposób na Alcybiadesa”;
- Sat-Okh, „Biały Mustang”;
- Longin Jan Okoń, „Tecumseh”;
- Ferdynand Antoni Ossendowski, „Słoń Birara”;
- Jacek Podsiadło, „Czerwona kartka dla Sprężyny”;
- Henryk Sienkiewicz, „Janko Muzykant”;
- Alfred Szklarski, wybrana powieść;
- Mark Twain, „Przygody Tomka Sawyera”;
- Louis de Wohl, „Posłaniec króla”;
- wybrane pozycje z serii Nazywam się… (np. Mikołaj Kopernik, Fryderyk Chopin, Maria Skłodowska- -Curie, Jan Paweł II i inni) lub inne utwory literackie i teksty kultury wybrane przez nauczyciela.
W sierpniu 2021 zaszły zmiany w kanonie lektur. Które książki usunięto, a które pozostawiono? W klasach IV-VI usunięto „Winnetou” Karola Maya. Do lektur uzupełniających dodano zaś poniższe utwory:
- Carlo Collodi, „Pinokio”;
- John Flanagan, „Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu”;
- Emilia Kiereś, „Rzeka”;
- Zofia Kossak-Szczucka, „Topsy i Lupus”;
- Bolesław Leśmian, „Klechdy sezamowe”;
- Alan Aleksander Milne, „Kubuś Puchatek”;
- Longin Jan Okoń, „Tecumseh”;
- Ferdynand Antoni Ossendowski, „Słoń Birara”;
- Jacek Podsiadło, „Czerwona kartka dla Sprężyny”;
- Louis de Wohl, „Posłaniec króla”.
Z kolei książka Rafała Kosika „Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi” została przeniesiona z lektur obowiązkowych do uzupełniających.
Lista lektur do klas VII-VIII. Inne pozycje w kanonie lektur
W klasach VII I VIII rozpoczynają się intensywne przygotowania do egzaminu ósmoklasisty. Uczniowie zapoznają się więc dokładnie z lekturami obowiązkowymi, ale także uzupełniającymi. W roku szkolnym 2022/2023 wśród lektur obowiązkowych dla klas VII i VIII znalazły się następujące utwory:
- Charles Dickens, „Opowieść wigilijna”;
- Aleksander Fredro, „Zemsta”;
- Jan Kochanowski, wybór fraszek, pieśni i trenów, w tym tren I, V, VII i VIII;
- Aleksander Kamiński, „Kamienie na szaniec”;
- Ignacy Krasicki, „Żona modna”;
- Adam Mickiewicz, „Reduta Ordona”, „Śmierć Pułkownika”, „Świtezianka”, „Dziady” część II, wybrany utwór z cyklu „Sonety krymskie”, „Pan Tadeusz” (całość);
- Antoine de Saint-Exupéry, „Mały Książę”;
- Henryk Sienkiewicz, „Quo vadis”, „Latarnik”;
- Juliusz Słowacki, „Balladyna”;
- Stefan Żeromski, „Syzyfowe prace”;
- Sławomir Mrożek, „Artysta”;
- Melchior Wańkowicz, „Tędy i owędy” (wybrany reportaż);
- wybrane wiersze poetów wskazanych w klasach IV–VI, a ponadto Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Stanisława Barańczaka, Cypriana Kamila Norwida, Bolesława Leśmiana, Mariana Hemara, Jarosława Marka Rymkiewicza, Wisławy Szymborskiej, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Jerzego Lieberta oraz fraszki Jana Sztaudyngera i aforyzmy Stanisława Jerzego Leca.
W lekturach uzupełniających dla klas VII i VIII znajdziemy poniższe pozycje:
- Miron Białoszewski, „Pamiętnik z powstania warszawskiego” (fragmenty);
- Agatha Christie, wybrana powieść kryminalna;
- Lloyd Cassel Douglas, „Wielki Rybak”;
- Arkady Fiedler, „Dywizjon 303”;
- Ernest Hemingway, „Stary człowiek i morze”;
- Barbara Kosmowska, „Pozłacana rybka”;
- Zofia Kossak-Szczucka, „Bursztyny” (wybrane opowiadanie);
- André Frossard, „Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II”;
- Karolina Lanckorońska, „Wspomnienia wojenne 22 IX 1939–5 IV 1945” (fragmenty);
- Bolesław Prus, „Placówka”, „Zemsta”;
- Henryk Sienkiewicz, „Krzyżacy”, „Sąd Ozyrysa”;
- Eric-Emmanuel Schmitt, „Oskar i pani Róża”;
- Nicolas Sparks, „Jesienna miłość”;
- Melchior Wańkowicz, „Bitwa o Monte Cassino” (fragmenty), „Ziele na kraterze” lub inne utwory literackie i teksty kultury wybrane przez nauczyciela, w tym wiersze poetów współczesnych i reportaże.
Co zmieniło się w lekturach dla klas VII i VIII? Z lektur uzupełniających usunięto „Stowarzyszenie Umarłych Poetów” Nancy H. Kleinbaum, ale dodano:
- Lloyd Cassel Douglas, „Wielki Rybak”;
- Zofia Kossak-Szczucka, „Bursztyny” (wybrane opowiadanie);
- André Frossard, „Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II”;
- Bolesław Prus, „Placówka”, „Zemsta”;
- Henryk Sienkiewicz, „Sąd Ozyrysa”;
- Nicolas Sparks, „Jesienna miłość”.
Zabawki uwielbiane przez dzieci
„Ziele na kraterze” Melchiora Wańkowicza zostało przeniesione z lektur obowiązkowych do uzupełniających, a „Przekroczyć próg nadziei” Jana Pawła II (fragmenty) z lektur uzupełniających do lektur uzupełniających w zakresie rozszerzonym (liceum i technikum).
Polacy nieświadomi zagrożeń związanych z AI
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?