Jak leczyć przewlekłe rany

Mało znane są nowoczesne produkty do leczenia ran, niekorzystna też jest ich refundacja - teoretycznie do 50 proc., ale ze względu na niskie limity pacjent często musi płacić znacznie więcej. W związku z tym wciąż dominują stare, tradycyjne metody leczenia, które już dawno w krajach Unii Europejskiej zostały zastąpione przez nowoczesne, bardziej skuteczne środki do leczenia ran.

DLACZEGO SIĘ NIE GOJĄ

Pytania do specjalisty

l Niedawno utworzona została organizacja zrzeszająca lekarzy zajmujących się leczeniem trudno gojących się ran - Polskie Towarzystwo Leczenia Ran. Cel widać już w samej nazwie. A co wpłynęło na jej powołania?
Prof. Stanisław Głowiński, członek Komitetu Naukowego XVI Konferencji Polskiego Towarzystwa Flebologicznego i Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran: - Dotychczas problem leczenia trudno gojących się ran był w Polsce jedną z tych dziedzin, które pozostawały na uboczu nowoczesnej europejskiej medycyny. Zarówno lekarze jak i pacjenci traktowali rany przewlekłe jako schorzenie, z którym trzeba żyć - nie można tego wyleczyć. Aby zmienić ten pogląd i zastąpić nieskuteczne, tradycyjne metody nowoczesnymi sposobami leczenia, grupa specjalistów w dziedzinie flebologii - lekarzy i pielęgniarek - połączyła swoje działania i utworzyła Polskie Towarzystwo Leczenia Ran. Naszym celem jest dążenie do wprowadzania wspomnianych, nowoczesnych metod leczenia ran o różnej etiologii i udostępnianie postępów w tej dziedzinie polskim lekarzom różnych specjalności - chirurgom, angiologom, diabetologom, internistom, lekarzom rodzinnym oraz pielęgniarkom.
l Źródła wiedzy i wzorce Towarzystwo czerpie, oczywiście, z krajów Unii Europejskiej?
- Wiedzę na temat nowoczesnych standardów i metod leczenia ran przekazali nam wybitni specjaliści z krajów Unii, skupieni w Europejskim Towarzystwie Leczenia Ran, podczas niedawnej, specjalnie poświęconej tym zagadnieniom konferencji, w której uczestniczyło ponad 500 osób z całej Polski.
l W jaki sposób zamierza Pan podzielić się tą wiedzą ze środowiskiem medycznym i pacjentami w naszym regionie?
- Wszystkim zainteresowanym informacjami dotyczącymi owrzodzeń goleni, odleżyn i innych trudno gojących się ran, jak też nowoczesnymi metodami ich leczenia, chętnie udzielę szczegółowych informacji, łącznie z przeprowadzenim szkoleń dla lekarzy, np. rodzinnych i pielęgniarek. Można kontaktować się ze mną bezpośrednio pod telefonem 0-602-491-622.

Istnieją różne przyczyny przewlekłych ran. Do czynników ogólnoustrojowych, hamujących proces gojenia, trzeba zaliczyć niedostateczne ukrwienie, przez co tkanki otrzymują mniej tlenu i składników odżywczych - białka, witamin, minerałów. Na opóźnianie prawidłowego procesu gojenia i powstawanie przewlekłych ran wpływają:
l przewlekła niewydolność żylna;
l zakażenia, które powodują przedłużanie się okresu zapalnego w tego typu ranach.
l choroby metaboliczne jak cukrzyca, miażdżyca.
Do powstawania przewlekłych ran nierzadko też przyczyniamy się sami, stosując niewłaściwe środki antyseptyczne (odkażające), które niszczą dopiero co powstający, bardzo delikatny naskórek i ziarninę, czyli nowo tworzącą się tkankę. Nie można stosować na rany silnych środków odkażających - spirytusu, jodyny. Nie trzeba też zbyt często zmieniać opatrunków, bo zrywa to gojącą się, delikatną tkankę.

JAKIE TO RANY

Zalety opatrunków

Opatrunki muszą mechanicznie i chemicznie wspomagać proces gojenia się rany. Nowoczesne opatrunki do trudno gojących się ran mają następujące cechy:
l zdolność wchłaniania wysięku;
l elastyczność materiału, co sprzyja przyleganiu do całej powierzchni rany;
l utrzymywanie wilgotności na powierzchni rany, co przyspiesza gojenie się o około 50 proc.;
l ułatwianie enzymatycznego usuwania martwych tkanek;
l likwidacja nieprzyjemnego zapachu.

Trudno gojące się rany występują w postaci:
l owrzodzeń troficznych (żylnych i tętniczych);
l owrzodzeń stopy cukrzycowej;
l owrzodzeń neurogennych, nowotworowych i innych;
l oparzeń termicznych, chemicznych, elektrycznych i popromiennych.
W ranach przewlekłych dochodzi do ubytku tkanek i nierówności brzegów. Zbliżenie brzegów takiej rany jest niemożliwe lub przeciwwskazane. Procesy gojenia się (łączenia przerwanych tkanek) ran przewlekłych są właściwie takie same jak w ranach gojących się prawidłowo, tylko czas gojenia jest znacznie dłuższy. Ubytek tkanek (wgłębienie) musi wypełnić ziarnina, na którą napełza naskórek i tworzy się blizna.

JAK JE LECZYĆ

W leczeniu przewlekłych ran stosuje się metody zachowawcze lub chirurgiczne. W leczeniu zachowawczym najistotniejsze jest właściwe wykonywanie opatrunków. Powinny one zmniejszać wydzielinę, która jest odżywką dla chorobotwórczych bakterii i stwarzać warunki do ziarninowania i naskórkowania. Wymogi te spełniają nowoczesne opatrunki, o których napiszemy więcej za tydzień.
W przypadku, gdy leczenie zachowawcze nie daje oczekiwanych rezultatów (w bardzo zaawansowanych ranach przewlekłych), konieczne jest nieraz leczenie operacyjne. Metody zabiegów są różne, w zależności od rodzaju rany. Np. w owrzodzeniach goleni, powstałych przy przewlekłej niewydolności żylnej, usuwa się owrzodzenie i pokrywa ubytek nowoczesnymi siatkowymi przeszczepami skórnymi. W przypadku zaawansowanych odleżyn - po usunięciu martwiczych tkanek pokrywa się to miejsce płatem skórno-mięśniowym z przyległych zdrowych tkanek.