Aj waj jest stąd - rozmowa z Szewachem Weissem

Kurier Poranny: Darzy Pan Białystok szczególnym sentymentem. Dlaczego?

Szewach Weiss, profesor nauk politycznych, polityk, były ambasador Izraela w Polsce: Dla mnie Białystok ma znaczenie szczególne. Dlaczego? Bo jest bardzo popularnym miastem wśród Żydów, także w Izraelu. Ta popularność jest pewnego rodzaju papierkiem lakmusowym naszej wspólnej tożsamości.

Z czego wynika ta popularność?

- Białystok to zawsze było jedno z miast, gdzie Żydzi i Polacy żyli ze sobą, pół na pół. Druga ciekawa sprawa. Tu, w Białymstoku, wszystko, co żydowskie, było bardzo rozwinięte: organizacja Bund, syjoniści, żydowska szkoła i liceum. Nawet akcent hebrajski Żydów z tych okolic jest specjalny. To taki jidysz białostocki. Dlatego Białystok i okolice, wy, jesteście księciem w państwie Izrael.

Tu było takie życie, taka witalność, tu tyle się działo: jakie gazety tu były, jaka kultura, ilu naukowców...

A' propos kultury. Niedawno w Białymstoku odbył się festiwal "Zachor", wydawane są książki o żydowskich tradycjach miasta, powstają szlaki turystyczne. Sądzi pan, że to początek odradzania się u nas kultury żydowskiej?

- W Polsce trwa dialog między Polakami a judaizmem. Ale odradzanie się żydowskiej kultury to nie będzie raczej sprawa masowa, tylko bardziej potrzeba elit. Bo to elita odczuwa jej brak.

Z Polską jest Pan szczególnie związany...

- Każdy z nas, Żydów, którzy przyjechali do Izraela, ma ojczyznę tam, gdzie się urodził. Żydowska tożsamość w Polsce to tożsamość lokalna. Żyd pytany skąd jest, nie powie, że z Polski, tylko że np. z Płońska. A jak jeszcze ktoś powie, że jest z Białegostoku. O! To ma znaczenie.

A wie Pani, jakie jest najważniejsze słowo żydowskie? Aj waj. A skąd ono jest? Właśnie stąd, z Białegostoku.

Dziękuję za rozmowę.