Synagoga w Tykocinie - jedna z największych i najstarszych świątyń żydowskich w Polsce. Jest wśród najlepiej zachowanych w Europie! Sprawdź

Wielka Synagoga w Tykocinie została zbudowana w 1642 roku. Usytuowana jest w sąsiedztwie Małego Rynku. Przed wiekami była znanym ośrodkiem myśli judaistycznej obejmującym swym zasięgiem nie tylko Podlasie, ale też Mazowsze i Litwę.

Zobacz jak wygląda piękne wnętrze synagogi i jej wyjątkowa fasada po remoncie z 2019 roku, ale też zdjęcia archiwalne:

Obecnie pełni rolę muzeum. Zabytek jest ogólnie dostępny. W głównej sali modlitewnej prezentowane są m.in.:

• zabytkowe zwoje Tory nakryte koroną,
• tasy, tałesy, księgi,
• tefiliny, chanukije,
• menory, besaminki.

Tradycja synagogi w Tykocinie sięga lat 20. XVI wieku. Obecną świątynię zbudowano w 1642 roku.

• W XVIII wieku do narożnika dobudowano niską wieżę, która pierwotnie służyła jako więzienie dla Żydów
• W latach 40. XIX w. synagoga przeszła gruntowny remont
• W XVII i XVIII w. - wielki żydowski ośrodek intelektualny. Działało tu wielu znanych, szanowanych rabinów i talmudystów
• Podczas II wojny światowej, w 1941 hitlerowcy zdewastowali i ograbili wnętrze synagogi i urządzili w niej magazyny

• W 1965 w synagodze wybuchł pożar, spłonęła unikalna biblioteka i archiwa (cudem uratowane księgi wyrzucono do rzeki)
• W latach 1974-1978 przeprowadzono gruntowny remont i konserwację synagogi
• Od 1977 stanowi siedzibę Muzeum Kultury Żydowskiej w Tykocinie z bogatą ekspozycję

W roku 2019 zakończyła się renowacja synagogi w Tykocinie, po której świątynia nabrała nowego blasku.

Synagoga już po remoncie. Zakończyła się renowacja. Są nowe okna, drzwi i elewacja

Wielka Synagoga jest drugą co do wielkości świątynią żydowską w Polsce. Data budowy - koniec pierwszej połowy XVII w. - stawia ją również w gronie najstarszych. Synagoga w Tykocinie jest również jedną z najlepiej zachowanych tego typu budynków w kraju (obok Synagogi Staromiejskiej w Rzeszowie czy synagogi z podkarpackiego Łańcuta).

Jeśli chodzi o europejskie synagogi wybudowane w XVII wieku to Wieka Synagoga zaliczana jest do najlepiej zachowanych na kontynencie.

Renesansowo-barokowa murowana synagoga wykonana jest z cegły (otynkowana), wzniesiono ją na planie kwadratu o wymiarach 18 na 18 metrów, w stylu barokowym i licznymi elementami późnorenesansowymi. Według niektórych źródeł wzorowana jest na warownej synagodze z Pińska z 1640.

Synagoga jest obecnie przykryta wysokim łamanym dachem z czerwonej dachówki. Z trzech stron przylegają niskie przybudówki – niegdyś sklepiki, domy nauki, przedsionki oraz babińce, z których kobiety mogły obserwować modły przez zakratowane okienka. Przy jednym z narożników dobudowano niską, charakterystyczną dla budowli wieżę.

Synagoga w Orli jest zamknięta, ale właściciel stara się o remont

Wnętrze

Wewnątrz głównej sali modlitewnej sięgającej 9 metrów wysokości znajduje się popularne w polskich synagogach sklepienie dziewięciopolowe. Ściany i filary pokryte są fragmentami XIX-wiecznej polichromii z motywem ornamentów roślinnych i wersetów z Tory. Na ścianie wschodniej znajduje się rzeźbiony w kamieniu Aron ha-kodesz z wnęką do przechowywania zwojów Tory.

W jej centralnym punkcie znajduje się bima, opierająca się na czterech filarach z bogatą renesansową dekoracją zakończonych baldachimem stanowiącym strop, wewnątrz której znajduje się szulham. Sala ma obniżoną posadzkę nawiązującą do słów psalmu:

„Z głębokości wołam do ciebie, Panie!”

Tykocin. Miasto pomnik historii warto odwiedzić o każdej porze roku. Będzie rekonstrukcja odbicia zamku z rąk Szwedów

Synagoga jest obiektem, który stanowi wartość zabytkową. Została ona wpisana do krajowego rejestru zabytków nieruchomych pod numerem 81 w dniu 24 stycznia 1957 roku.

Tykocin było niegdyś tętniącym życiem miastem, sercem kultury i nauki Talmudu. Obecnie to żelazny punkt na turystycznej mapie Podlaskiego. Miejscowość ma 1000 - letnią tradycję, znajduje się tu ponad 100 obiektów zabytkowych, stanowi też najstarszy zespół urbanistyczny historycznego Podlasia z zachowanym układem charakterystycznym dla miasteczka żydowskiego.

Zobacz jak wygląda piękne wnętrze synagogi i jej wyjątkowa fasada po remoncie z 2019 roku, ale też zdjęcia archiwalne:

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa do rejestru zabytków nieruchomych wpisane są m.in.:

• kaplica pw. św. Elżbiety, 1771–1790,
• klasztor, 1771–1790,
• kościół pw. Świętej Trójcy (1742–1749)
• dawny klasztor i seminarium, obecnie plebania, 1741–1750,
• synagoga „duża”, 1642 r.,
• synagoga „mała”, IV ćw. XVIII w.
• alumnat wojskowy z lat 1634–1638,
• pomnik Stefana Czarnieckiego z 1763 roku.

Malowniczy, przepełniony historią Tykocin i Wielką Synagogę warto odwiedzić!