Samochodem przez Puszczę Białowieską

Spotkasz w rezerwacie

Spotkasz w rezerwacie

Archeolodzy naliczyli w rezerwacie 37 niewielkich kurhanów (z X-XIII wieku). Ostoje ma tu żubr, który często wychodzi na szosę, podobnie jak jelenie, sarny i dziki. Bogata jest też fauna ptaków tego terenu.

Przez rezerwat biegnie 25-kilometrowy pieszy, zielony szlak turystyczny Białowieża-Hajnówka.
Z ciekawszych uroczysk rezerwatu, położonych bliżej Białowieży, należy wymienić Gierkówkę i Titówkę. Także niedaleko Białowieży, znajduje się Rezerwat Pokazowy Żubrów BPN - jeden z najpopularniejszych obiektów turystycznych na tym terenie.

Rezerwat jest jednym z najstarszych takich obiektów w Puszczy Białowieskiej. Został utworzony już w 1921 roku. Miał powierzchnię 1566 ha i leżał po obu stronach szosy hajnowskiej. W roku 1925 został zmodyfikowany, a po II wojnie światowej, w 1955 roku, decyzją ministerstwa leśnictwa skasowany.

Na szczęście, 8 kwietnia 1969 roku minister leśnictwa i przemysłu drzewnego rezerwat ponownie zatwierdził jako Rezerwat Krajobrazowy w Puszczy Białowieskiej. Po 20 latach nazwę zmieniono na Rezerwat Krajobrazowy Władysława Szafera. Opracowujący zarządzenie urzędnicy zapomnieli w nazwie dodać słowo "imienia" i wyszło, że profesor jest właścicielem rezerwatu.

Zadaniem tego rezerwatu jest ochrona naturalnego krajobrazu Puszczy Białowieskiej wzdłuż głównej trasy do Białowieży. Obejmuje pas lasu długości prawie 17 km i szerokości od 700 do 1000 m (powierzchnia 1356,91 ha). Leży w gminach Hajnówka i Białowieża. W jego granicach znalazły się m.in. zbiorowiska, które nie występują w Białowieskim Parku Narodowym.

Szata roślinna rezerwatu na ogół jest dość dobrze zachowana. W wielu miejscach las ma naturalny, puszczański charakter. Na pewnych obszarach daje się jednak zauważyć zniekształcenia zbiorowisk leśnych spowodowane wyrębem. Najbardziej zniekształconą częścią rezerwatu jest 4-kilometrowy obszar w sąsiedztwie Hajnówki. Są tu niezbyt stare jeszcze sosny lub brzozy zasadzone w miejscach wyrębów sprzed 80 lat.

Najczęściej spotykanym lasem w rezerwacie jest grąd miodownikowy, który ciągnie się przez prawie 14 km. Posiada dwie postaci: ze znacznym udziałem świerka w drzewostanie i drugą - bez tego gatunku.

W pobliżu Białowieży, na przestrzeni około 1,5 km, trafiamy na grądy świeże i grądy czyśćcowe (dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, grab i świerk). Rośnie tu też sporo drzew pomnikowych, a m.in. dębów o obwodzie pnia około 6 m i wysokości 32 m oraz świerków o obwodzie pnia 4 m i wysokości 42 m. Spotyka się też równie okazałe lipy, graby i jesiony.

W środkowej części rezerwatu, na glebach wilgotnych i uboższych, jest nieco lasu mieszanego (głównie dąb i świerk z nieco grabu).

W środkowej części do początku lat 90. występowała dąbrowa świetlista, która przeszła w uboższe postaci ciepłolubnego grądu (spotykamy tam dąb szypułkowy, brzozę brodawkowatą, sosnę i świerk).

Dużą część rezerwatu w jego środkowej i wschodniej części zajmują bory mieszane świeże. Tworzy je świerk z domieszką sosny i brzozy brodawkowatej. W kilku miejscach występuje bór mieszany wilgotny. W jego sąsiedztwie znajduje się mały fragment boru bagiennego (łochyniowego). Nieco większą powierzchnię zespół ten zajmuje w zachodniej części rezerwatu.

W zachodniej części jest lekko sfalowany, prawie płaski. Bardziej urozmaiconą rzeźbę ma część wschodnia (od osady Zwierzyniec do Białowieży). Są tu dwa większe wzniesienia (180 m i 183 m). Jednym z nich jest słynna Góra Batorego. Różnice wysokości terenu wynoszą około 20 m.

Płyną przez ten teren dwa strumienie. Jeden (lewy dopływ Leśnej), bez nazwy - 1,5 km od Hajnówki. Drugi, Krynica (lewy dopływ Łutowni) - obok osady Zwierzyniec. Po obu stronach strumieni, na torfiastych wilgotnych glebach rosną lasy z złożone z olszy czarnej i jesionu z domieszką świerka oraz pokrzywa zwyczajna, która sięga niekiedy dwóch metrów.