Podsumowanie raportu z Ogólnopolskiego Programu Zapobiegania RSV

Program odpowiada na fakt zwiększonego ryzyka zachorowań na ciężkie choroby dolnych dróg oddechowych wywołanych przez RSV u niemowląt urodzonych przedwcześnie, w porównaniu z niemowlętami urodzonymi o czasie.

Prawie 10 lat trwała walka o finansowanie paliwizumabu ze środków publicznych. W tym czasie, zarówno Prof. Ewa Helwich, Konsultant Krajowy w dziedzinie Neonatologii, jak i całe grono neonatologów, próbowało przekonać decydentów, że refundacja preparatu jest konieczna. Dzięki Minister Zdrowia Pani Ewie Kopacz, w listopadzie 2008r., na profilaktykę paliwizumabem
w okresie od grudnia 2008r. do kwietnia 2009r. przyznano ok. 8 milionów złotych.

Profilaktyka bierna paliwizumabem była prowadzona w 25 ośrodkach na terenie całego kraju, wytypowanych przez Konsultantów Wojewódzkich w dziedzinie Neonatologii (patrz. tabela nr. 1).

Narodowy Fundusz Zdrowia ustalił procedury, zgodnie z którymi noworodki z dysplazją oskrzelowo-płucną były kwalifikowane do immunizacji według trzech kryteriów:
- urodzone w 2008 r. z ciąży 30-tygodniowej i krótszej;
- urodzone w drugiej połowie 2007 r.z ciąży 26-tygodniowej i krótszej;
- noworodki z dysplazją oskrzelowo-płucną o ciężkim przebiegu, tj. wymagające stałego stosowania leków rozkurczających oskrzela bez względu na czas trwania ciąży.

Ostateczna kwalifikacja do profilaktyki paliwizumabem była dokonywana przez Konsultanta Krajowego na podstawie zgłoszenia pacjenta przesłanego z ośrodka.

Ogółem zarejestrowano 557 dzieci (♂-255, ♀-302). Liczba dzieci posiadających od 1 do 9 rodzeństwa (1,63 1,11, mediana 1) wynosiła 313 (56,2%) , w tym 161 (28,9%) dzieci przebywało stale w tym samym pomieszczeniu co starsze rodzeństwo. W całej grupie dzieci objętych profilaktyką zakażeń RSV tylko 2 dzieci (0,4%) uczęszczało do żłobka. U 161 dzieci (28,9%) stwierdzono narażenie na dym tytoniowy.
Polska dołączyła do grupy krajów europejskich prowadzących profilaktykę zakażeń wirusem RS u niemowląt narażonych na ciężki przebieg zakażenia tym wirusem. Realizacja programu profilaktyki w sezonie epidemicznym 2008/2009 była objęta nadzorem Konsultanta Krajowego a przebieg profilaktyki i występowanie zakażeń dróg oddechowych u dzieci uczestniczących w programie były monitorowane. Na podstawie zebranych danych
sformułowano następujące wnioski:

Po kolejnych dawkach paliwizumabu statystycznie istotnie zmniejsza się:
- odsetek pacjentów z epizodami zakażeń dróg oddechowych;
- średnia liczba epizodów zakażeń dolnych dróg oddechowych;
- średnia liczba epizodów hospitalizacji z przyczyn oddechowych;
- średnia długość hospitalizacji z przyczyn oddechowych;
- częstość stosowania bronchodylatatorów i kortykosteroidów w czasie hospitalizacji z przyczyn oddechowych.
Epizody zakażeń dróg oddechowych występujące po kolejnych dawkach paliwizumabu ulegały skróceniu z 108 dni po pierwszej dawce do 63 dni po dawce 5. Odsetek pacjentów hospitalizowanych obniżył się z 10,2% w okresie po pierwszej dawce do 2,2% w okresie po dawce piątej (dokładny test Fishera: p<0,01), przy czym po piątej dawce nie stwierdzano już żadnej hospitalizacji z przyczyn oddechowych. Na tej podstawie można stwierdzić, że analizowany program immunizacji paliwizumabem okazał się skuteczny - zmniejszył liczbę i złagodził przebieg epizodów zakażeń dolnych dróg oddechowych.

Zgromadzone dowody naukowe wskazują jednoznacznie, że paliwizumab w profilaktyce zakażeń RSV powinien być objęty finansowaniem ze środków publicznych na stałe. W tym przypadku należy zalecić objęcie paliwizumabu programem terapeutycznym, jako że liczba potencjalnych pacjentów spełniających kryteria włączenia jest niewielka (mniej niż 600 dzieci w sezonie 2008/2009).

"Mamy nadzieję, że tegoroczna akcja udowodniła, iż podanie paliwizumabu profilaktycznie, przeciw wirusowi RS, jest nie tylko potrzebne, ale konieczne. Efektywność leczenia wcześniaków paliwizumabem jest niezaprzeczalna, a przede wszystkim korzystna finansowo. Podanie 5 dawek preparatu jest znacznie tańsze od przeciętnej hospitalizacji dziecka, nie mówiąc już o aspektach etycznych i powikłaniach, które mogą skutkować trwałym kalectwem, a nawet śmiercią. Efekty immunizacji dowodzą, że decyzja Pani Minister Ewy Kopacz była nie tylko słuszna, ale i ważna. Wszyscy liczymy na to, że również w tym roku Ministerstwo Zdrowia będzie przychylne najmłodszym pacjentom i zapewni im właściwą opiekę" - mówi prof. Helwich.

Dane epidemiologiczne wskazują, że szczyt zachorowań wywołanyach wirusem RS przypada na okres od listopada do marca, a więc wcześniaki z grup wysokiego ryzyka powinny zostać zabezpieczone preparatem paliwizumab na miesiąc przed rozpoczęciem sezonu, czyli najpóźniej w pierwszej połowie października.