Budynek administracyjny na terenie browaru do rejestru zabytków. Został zbudowany w 1901 roku [ZDJĘCIA]

W 1944 roku budynek został zniszczony przez wycofujące się wojska niemieckie. Spora część oryginału zachowała się jednak do naszych czasów - mówi Małgorzata Dajnowicz, podlaska konserwator zabytków.

Rozpoczęła właśnie procedurę wpisu do rejestru zabytków budynku administracyjnego stojącego na terenie Browaru Dojlidy. - Musimy poczekać jeszcze na opinię Narodowego Instytutu Dziedzictwa, ale w mojej ocenie obiekt zasługuje na objęcie go najwyższą formą ochrony. Szczególnie, że z wnioskiem wystąpił właściciel - mówi konserwator.

Czytaj też: Ty tu nie wejdziesz! Browar Dojlidy. Zobacz jak i gdzie powstaje piwo!

Budynek wzniesiono w latach 1901-05. - Na elewacji zachowała się gwiazda symbolizująca browar - podkreśla Małgorzata Dajnowicz.

Historia dojlidzkiego browaru sięga 1768 roku. Powstał z inicjatywy hetmana Jana Klemensa Branickiego jako niewielki browar warzącym piwo na użytek miejskiej karczmy.

Jak czytamy na stronie internetowej browaru, po hetmanie Branickim prowadzili go inni właściciele okolicznych dóbr: Radziwiłłowie, Lubomirscy i Rüdigerowie.

Czytaj też: Ławki z kapsli Żubra? Stanęły m.in. w Browarze Dojlidy w Białymstoku

- Choć zawirowania I wojny światowej oszczędziły zabudowania browaru, w 1915 r. Rosjanie zrabowali całe jego wyposażenie. Na piwną mapę Polski browar dojlidzki powrócił dopiero dekadę później, ale za to w wielkim stylu. Pod koniec lat 20. XX wieku zajmował w kraju siódme miejsce pod względem produkcji, a warzone w nim piwo sprzedawano w 40 składach na wschodnich kresach Rzeczpospolitej m. in. w Grodnie, Brześciu czy Wilnie. Jego smakiem mogli cieszyć się także warszawiacy - czytamy we wpisie.

Po pożarze w 1944 roku, piwo na powrót zaczęto tu warzyć w 1954 roku. - Browar został upaństwowiony. Prywatyzacja nastąpiła zaś w 1994 roku - dopowiada Małgorzata Dajnowicz.

Czytaj też: Dojlidy Górne w latach 50-tych XX wieku. Wspomina Hieronim Rybołowicz

Choć obecnie władze browaru chcą chronić historię, nie było tak w 2007 roku kiedy rozebrany został XIX-wieczny czworak. Jako że obiekt był wpisany do rejestru zabytków sprawą zajęła się prokuratura. W 2015 roku sąd nikogo jednak nie skazał. Orzekł, że szef zakładu działał nieumyślnie, bo nie wiedział, że obiekt jest w rejestrze. Ówczesny wojewódzki konserwator zabytków Andrzej Nowakowski odpisał zresztą władzom browaru, że budynku w rejestrze nie ma.

Czytaj też: Dyrektor Browaru Dojlidy bez kary za zniszczenie zabytku

Jak ustalił sąd, konserwator nie zrozumiał, o który budynek chodzi, bo w piśmie, które otrzymał nie było mowy o czworaki, ale "domu rybaka". W toku postępowania sądowego okazało się też, że zgodę na rozbiórkę dał urząd miejski, choć rok wcześniej wydał decyzję odmowną. Żaden z urzędników - ani z magistratu, ani z wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków - nie poniósł jednak konsekwencji. Sprawa się bowiem przedawniła.