Zdrowie dziecka na tle rodziny

Każdy kontakt dziecka z lekarzem powinien odbywać się w obecności jego rodziców lub opiekunów, w przyjaznych i bezpiecznych dla niego warunkach. Kluczową rolę w zapobieganiu chorobom powinien odgrywać lekarz rodzinny, znający dziecko, jego rodzinę oraz ich problemy zdrowotne.

To stanowisko Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce w sprawie organizacji opieki profilaktycznej nad dziećmi. Zostało ono przedstawione w ramach IX Kongresu Medycyny Rodzinnej, odbywającego się w dniach 4-7 czerwca w Białymstoku.

Prof. Witold Lukas, konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej wskazał na zaburzenia funkcji i struktury rodziny. Jakie są tego przyczyny? Z jednej strony praca zawodowa rodziców powoduje stres związany z zarobkami czy obawą utraty pracy. Z drugiej, zatrudnienie na kilku etatach przyczynia się do tego, że rodzice są nieobecni w domu. Zmniejsza się przez to kontakt i kontrola nad dzieckiem. Dodatkowym czynnikiem jest zjawisko emigracji zarobkowej. Ono również wpływa destrukcyjnie na rodzinę.

Do innych czynników, wpływających na zaburzenia funkcji rodziny prof. Lukas zaliczył zmiany kulturowe, zmiany stylu życia, zagrożenia związane ze środowiskiem rówieśników. Jakie to może rodzić skutki? Zaburzenia zachowania u dzieci, zaburzenia jedzenia, depresje, podatność na demoralizację czy uzależnienia.
Analizując obecny stan opieki lekarza rodzinnego nad dziećmi profesor stwierdził, że należy wprowadzić system rejestracji pacjentów na określone godziny. Dzieci w szkołach są badane i wyniki są dokumentowane u pielęgniarki szkolnej.

Profesor zwrócił również uwagę na powszechny problem, jakim jest wada postawy. Powodują je wady wrodzone kości, mięśni, schorzenia układu ruchu, młodzieńcze zapalenie stawów oraz zespoły przeciążeniowe. Skolioza występuje statystycznie u 71,9% dzieci. Co gorsza nie ma skutecznych metod zapobiegania występowania i jej rozwoju.

Swój wykład prof. Lukas zakończył przedstawieniem rozwiązań systemowych. Zaliczył do nich m.in. badania i profilaktykę u dzieci w wieku 0-6 lat, wdrożenie programu doskonalącego czujność onkologiczną, racjonalizacje antybiotykoterapii u dzieci oraz ujednolicenie przepływu informacji o sytuacji zdrowotnej i badaniach profilaktycznych do konsultantów wojewódzkich.

Z kolei "Profilaktyka u dzieci" to temat, który uczestnikom IX Kongresu Medycyny Rodzinnej przybliżył dr Maciej Godycki-Ćwirko z Zakładu Medycyny Rodzinnej i Medycyny Społeczności Lokalnych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, jednocześnie Prezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce.

Wspomniał w nim o roli lekarza rodzinnego w organizacji szczepień. Sprowadza się ona do odpowiedzialności za Program Szczepień Ochronnych, system powiadamiania telefonicznego lub listownego rodziców oraz informowania o szczepieniach zalecanych. Informacja o szczepieniach powinna być pełna, dostosowana do odbiorcy oraz zależna od sytuacji ekonomicznej rodziny.

Drugim poruszonym przez dr. Ćwirko tematem były bilanse zdrowia dziecka. Są to
pogłębione i kompleksowe badania lekarskie dziecka przeprowadzane w określonych przez przepisy odstępach czasu. Służą one systematycznej kontroli stanu zdrowia dziecka i jego rozwoju oraz wczesnemu wykrywaniu wszelkich nieprawidłowości zdrowotnych. Takie badania powinno się przeprowadzać 6 razy: noworodkom oraz w 2, 4, 6, 10 i 14 roku życia. W pierwszej fazie jest to ocena rozwoju oraz wykrywanie zachorowań. W kolejnych etapach (2 i 4 lata) ocenia się rozwój fizyczny i psychomotoryczny. W wieku 6 lat określa się zdrowotną gotowość szkolną i zwraca uwagę na potrzebę aktywności leczniczo-korekcyjnej. 10 rok życia to ocena adaptacji szkolnej ucznia i kwalifikacja do wychowania fizycznego oraz gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej. Natomiast w 14 roku życia bada się przebieg dojrzewania płciowego oraz określa przeciwwskazania do nauki zawodu.