Spis treści
Czym jest polio i co wywołuje infekcję?
Polio to zakaźna choroba, wywoływana przez poliowirusy, która powoduje porażenie nerwowe mięśni. Jej pełna nazwa to poliomyelitis, znana jest także jako nagminne porażenie dziecięce, choroba Heinego-Medina czy ostre zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego.
Zobacz: Wychodzisz ze szpitala? Od 4 sierpnia 2023 r. o tych chorobach dowie się Sanepid
Infekcja poliowirusem jest szczególnie groźna dla dzieci poniżej 5. roku życia, ale zachorować mogą także osoby starsze dzieci i dorośli, jeśli nie zostali zaszczepieni.
Sprawcą infekcji są dzikie wirusy polio (wild polio viruses, WPV), przy czym rejestrowane obecnie przypadki dotyczą tylko zakażeń typem 1. Typ 2 został wg WHO wytępiony w 2015 roku, natomiast typ 3 wyeradykowano (uznano za zwalczony) oficjalnie w 2019 roku.
Choć w poprzednich latach utrzymywała się tendencja spadkowa zakażeń dzikim wirusem w rejonach, gdzie wprowadzono szczepienia, programy podawania szczepionek z wielu miejscach zostało wstrzymanych z powodu pandemii, czego skutki widać już teraz.
Polio w Europie i na świecie
Główne obszary występowania dzikich typów serologicznych poliowirusa to Azja i Afryka. W 2021 r. do maja raportowano jeden przypadek polio w Pakistanie (w 2020 r. było ich 54), a w Afganistanie 5 przypadków było związanych z doustnej przyjęciem szczepionki przeciw polio, która w Polsce nie jest stosowana.
Jesienią 2021 r. ognisko zakażeń wykryto w Europie, w obwodzie zakarpackim na Ukrainie, który graniczy z Polską na obszarze Bieszczadzkiego Parku Narodowego. W ocenie WHO zagrożenie rozprzestrzenianiem się poliowirusa na Ukrainie jest wysokie, a powodem jest historycznie niski poziom wyszczepienia społeczeństwa.
Aby osiągnąć odporność zbiorową na polio, konieczne jest zaszczepienie 90 proc. społeczeństwa, tymczasem na Ukrainie w pierwszych 8 miesiącach 2021 roku szczepionki przyjęło zaledwie 53 proc. dzieci do 1. roku życia.
Polio wraca też na świecie. Najnowsze ognisko WPV typu 1 wykryto 17 lutego 2022 r. w stolicy Malawi, Lilongwe – wirus pojawił się w Afryce po raz pierwszy od 2016 roku. Wcześniej rejon ten był jednym z uznawanych za wolne od dzikich typów poliowirusa. Co więcej, według informacji Światowej Organizacji Zdrowia wykryte szczepy są spokrewnione z tymi z Pakistanu.
Jaką chorobą jest polio i jak się przed nią chronić?
Objawy choroby wywołanej przez poliowirusy są obserwowane u ok. 1 osoby na 150 zarażonych, a w przypadku ostatnich „wersji” typu 1 WPV – nawet u 1 na 190 osób, a u reszty infekcja jest asymptomatyczna. Prawdziwej skali problemu więc nie widać.
Na polio nie ma leku – łagodzi się objawy, które zwykle obejmują gorączkę, bóle głowy i zaburzenia żołądkowo-jelitowe, mogąc doprowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych albo porażenia nerwów mięśniowych, zwłaszcza kończyn lub tułowia, a w konsekwencji – do trwałego kalectwa.
Do zakażenia wirusami polio dochodzi drogą pokarmową i kropelkową, a w krajach rozwijających się ich rezerwuarem są ścieki. Jednym z elementów ochrony przed polio są ich badania na lotniskach. Obecnie transmisja wirusa jest możliwa na tysiące kilometrów. Choroba wylęga się zwykle w ciągu 9-12 dni, jednak okres wydalania wirusa trwa około 6 tygodni. Po latach może też wrócić jako zespół post-polio.
Profilaktyka polio to higiena i dezynfekcja oraz szczepienia ochronne podawane dzieciom w formie iniekcji – w Polsce już od lat 50. ubiegłego wieku. Maluchy otrzymują w sumie 4 dawki inaktywowanej szczepionki przeciw polio (IPV zawierająca 3 typy wirusa) po ukończeniu 3., 5. i 16. miesiąca życia, czwarta (booster) – w 6. roku życia. Od 2016 roku nie jest przy tym już stosowana żywa szczepionka doustna (oral polio vaccine OPV), która stanowiła dawkę przypominającą. W użyciu jest wyłącznie tradycyjnie podawana szczepionka inaktywowana, która zawiera 3 typy wirusa WPV.
W pełni zaszczepione przeciw poliomyelitis powinny być zwłaszcza osoby podróżujące w rejony, gdzie potwierdzono występowanie tej choroby. Szczególna ostrożność powinna być zachowana również w krajowych kontaktach z obcokrajowcami z regionów, gdzie pojawił się wirus.
- Szczepionka przeciw poliomyelitis Szczepienia Info
- Countries With Polio 2022 World Population Review
- Komunikat dla podróżnych dot. szczepień przeciwko poliomyelitis Główny Inspektorat Sanitarny
Zmiany w prawie o sprzedaży alkoholu
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?