Odzież używana: Szmateks - raj dla ubogich

Ciuchy za złotówkę przerzuca lekarka i adwokatka. Nad stertą wymiętoszonych bluzek rzucają "jak idzie polowanie" z porozumiewawczym uśmiechem. Bez zażenowania, że spotykają się w takim miejscu.

- Jakim? Sklep, jak inne. Gdyby nie szmateksy, moje dzieciaki świeciłyby, za przeproszeniem, gołym tyłkiem - zwolenniczka grzebania w ubraniach z drugiej ręki, czy jak kto woli ciuchlandach, modosferach, tanich sklepach, dyskontach, broni do upadłego możliwości tańszego zaopatrywania szafy. Gdyby nie dyskonty, nie byłoby jej stać. A tak nie czuje się gorsza od kobiet, które umieją podążać za modą i trendami intuicyjnie dobierając odzież.

- Udaje mi się nawet wyprzedzać Polki w topowym ubieraniu się - mówi z dumą. - Bo sporo krajowych sklepów sprowadza nowe fasony bluzek, sukienek, spodni, spódnic nieco później. Boją się, że zachodni, bardziej odlotowy towar się nie sprzeda.

Magda nie ma kompleksów, zdarza jej się wyszperać hitową bluzkę z metką lub prawie nienoszoną w osiedlowym lumpeksie.

- Wyglądam jak rajski ptak na ulicy, chcę się wyróżniać, a nie wtapiać w szary, bezosobowy tłum. Rodzice z trudem wysupłują na studia i podręczniki, ubrać muszę się jak najtaniej.

Ale nie chwali się, że kupiła coś za złotówkę. Wybiera szmateksy na odległych osiedlach, aby nie natknąć się na znajomych, chociaż dzieli ich na tych, którzy przyznają się do odwiedzania tanich sklepów oraz tych, którzy nawet sami przed sobą ukrywają pociąg do szmateksów.

Dyskont w centrum miasta. Nowy towar. Tłum wbiega z koszykami, w ruch idą łokcie. Starsze kobiety wrzucają ciuchy jak leci. Jest miejsce pod ścianą, więc rudowłosa z nadwagą zrzuca spódnicę, zostaje w majtkach i szybciutko wsuwa się w spodnie, które przed chwilą wygrzebała. Potem zmiana - błyskawicznie zdejmuje bluzkę i wsuwa głowę w ażurowe poncho. Przymierzalnia zajęta, szkoda czasu.

Tłum polujących obojętny. Tylko mężczyzna przesuwający spodnie na wieszakach mruczy pod nosem:

- Jest na co popatrzeć.

W dyskoncie twarze te same, zazwyczaj kobiety z wydłużoną metryką. Pakują do koszy i worków wszystko, od śpiochów po sukienki, bez względu na rozmiary. Upiorą albo i nie, wyprasują, rozłożą na targowiskach. Dorobią do renty i emerytury.

Nagle zamieszanie. Klientka zdejmuje z wieszaka efektowną bluzkę, stojąca obok wyrywa jej ciuszek z rąk i biegnie do kasy. Płaci.

- Małpa - rzuca ta, która była pierwsza przy wieszaku. Szarpią się o buty, bo jedna trzyma lewy, druga prawy. Żadna nie ustąpi.

Ewę, młodą prawniczkę, żenują sceny z szarpaniem, więc nie zagląda tam gdzie była ich świadkiem.

Opiekunka wyjeżdżająca na kolonie z podopiecznymi Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej za grosze kupiła kilka metrów tkaniny w dyskoncie. Uszyje jednakowe chusteczki dla kolonistów.

- Liczymy każdy grosz, bo chcemy więcej wydać na jedzenie i zdrowy wypoczynek dzieci z ubogich rodzin - tłumaczy.

- Odzież i inne dodatki są zdezynfekowane - zapewnia pani Małgorzata, ważąca towar. - Nie mamy niczego do ukrycia, każda partia nowego towaru jest dezynfekowana.

- W poniedziałki sprzedajemy towar za połowę ceny, we wtorek za złotówkę, w środy jest nowy towar, a w czwartek, piątek i sobotę dokładamy nową odzież z każdego asortymentu - bluzek, spódnic, koszul, spodni, bielizny, pościeli, firan, obuwia, torebek, nawet włóczki i pasków - wymienia Małgorzata.

Zapewnia, że odzież jest dobrej jakości, po segregowaniu, bez uszkodzeń, zabrudzeń. Po praniu nie ulega odkształcaniu się, boczne szwy w bawełnie nie wędrują w okolice brzucha.

Lena (mówi piękną polszczyzną ze wschodnim zaśpiewam) szuka ubranek dla dzieci wyłącznie w tanich sklepach.

- Pociechy rosną jak na drożdżach, a nowa odzież dla najmłodszych obłożona jest wysokim podatkiem.

- Sklep jak każdy - pani Krystyna bez żenady przyznaje się do szperania w szmateksach. Zawsze gustownie ubrana za przysłowiowe grosze, jak nikt umie podkreślić zalety swojej sylwetki. W ciuszki z drugiej ręki ubiera całą rodzinę.

- Gdzie kupiłaś taką ładną bluzkę?

- W "peweksie"- rzuca ze śmiechem i nadzieją, że znajoma, która też nie omija tanich sklepów, domyśli się. Krystyna uważa, że Polki mają duże poczucie własnej wartości i dobry smak, śledzą światowe trendy, sprawdzają marki, często udaje im się upolować markowy ciuch za śmiesznie niską cenę.

- Upiorę, wyprasuję i zawsze mam na sobie coś nowego. Dowartościuję się, lepiej się czuję we własnej skórze. Ostatnio bardziej przykładam się do wyszukiwania haftowanych serwet dla wnuczki. Kiedyś upolowałam obrus za pięć złotych i babcia męża wnuczki skwitowała z niedowierzaniem: Tak tanio? A ja się tyle naślęczę nad haftowaniem.

Ewę, wspomnianą prawniczkę interesują jedynie szmateksy ucywilizowane, z odzieżą na wieszakach, posegregowaną wedle asortymentu i koloru. Gdzie zamiast odoru stęchlizny i starzyzny wyczuwa się zapach środków odkażających.

- W uporządkowanym dyskoncie szybciej znajduję rzeczy, których szukam, chociaż bywa, że idę po bluzkę, a wychodzę ze spodniami. Nie muszę wertować wszystkiego, zmierzam prosto do wieszaków z kolorami, w których dobrze się czuję. Zdarzyło mi się kupić za 30 złotych skórzane kozaki w miodowym kolorze, noszę je trzeci rok.

Ewa potwierdza, że w tanich sklepach z zachodnią odzieżą miesza się społeczny przekrój. Od nauczycielek, lekarek, prawniczek, dziennikarek, artystów po urzędniczki, salowe i sprzątaczki.

- Żaden wstyd - śmieje się nestorka rzeszowskich dziennikarzy. Zauważyła, że na ulicy już nie spotyka kobiet w obuwiu ze zdartymi obcasami, a znany prezenter zadaje szyku w marynarce z second handu. Zaś ludzie stają się wybredniejsi - sprawdzają jakość, metki, omijają tandetę, nie zapełniają szaf bezkrytycznie. Znak czasów.

Ewa przyznaje, że jej mąż omija szmateksy, woli buszować w globalnej, internetowej ciucharni. Czuje się bardziej komfortowo kupując anonimowo.

W tanich sklepach mężczyznę rzadko spotkasz. Jakiś rodzynek, plastyk, wmiesza się w tłum od czasu do czasu. Wstydzą się? Nie, to raczej wynik mentalności, mocno zakodowanych stereotypów, że kobieta ubiera mężczyznę, a także większej cierpliwości pań w przerzucaniu góry ciuchów. Poza tym panie przywiązują większą wagę do wyglądu, chociaż młodsze pokolenie panów już samo zaczyna dbać o siebie.

Krystyna Waszkowska-Wójcik, psycholog z Rzeszowa uważa, że ubieranie się w tanich sklepach nikomu ujmy nie przynosi. Bywają w nich ubodzy i zamożni szukający firmowych, oryginalnych rzeczy, a także barwna młodzież ze szkół średnich i studenci, którzy nie chcą przepłacać, a nosić ciuchy wyróżniające się na ulicy. Tania odzież z Zachodu jest rozwiązaniem dla osób budujących własny styl, szukających niekonwencjonalnych rozwiązań i zestawień odzieżowych.

Komu grozi szmateksowe uzależnienie?

- Uzależnienie? - śmieje się pani psycholog. - Bez obaw, to żaden hazard, raczej zjawisko społeczne dostarczające dreszczyku emocji, albo rodzaj rozrywki z rozpiską, gdzie sprzedają za połowę ceny lub przysłowiową złotówkę. W bogatych krajach też mają swoje second handy z górnej i dolnej półki.

Słodkie okazje z wysokimi rabatami