Konferencja "Sytuacja mniejszości polskiej w krajach Europy Wschodniej". Przedstawiciele społeczności polskich przedstawili swoją sytuację

Jesteśmy na konferencji "Sytuacja mniejszości polskiej w krajach Europy Wschodniej", która jest organizowana w ramach projektu Podlaski Międzynarodowy Dom Spotkań. Dlaczego takie spotkania są istotne?

Jest to bardzo ważna inicjatywa. Dzięki takim wydarzeniom Polacy mieszkający na wschodzie mają miejsce do integrowania się. Może wydawać się to paradoksalne, ale są olbrzymie problemy z komunikacją. Polacy z Litwy oraz Łotwy zupełnie się nie znają. Brakuje kontaktów instytucjonalnych. Podobnie jest z Polakami mieszkającymi na Białorusi. Dlatego też Białystok stanowi dla nas platformę do komunikacji.

Jak obecnie wygląda sytuacja Polaków mieszkających na Litwie?

Na Litwie mieszka obecnie około 200 tys. Polaków. Nasza sytuacja jest najlepsza spośród krajów okupowanych przez sowiecką Rosję. Nasze dziedzictwo kulturowe nie jest niszczone oraz nie musimy uciekać przed rosyjskim najeźdźcą. Posiadamy sieć publicznych szkół z polskim językiem nauczania. Jesteśmy jedyną polską społecznością poza granicami kraju, która posiada swoją wyższą uczelnię. Mamy własne media takie jak Kurier Wileński czy TVP Wilno.

Z jakimi problemami musi się zmagać polska społeczność?

Występuje problem z brakiem należytej opieki ze strony państwa litewskiego. Chcemy, aby nasza społeczność była traktowana tak jak w innych krajach UE. Najlepszym przykładem jest Polska. Mniejszość litewska w Polsce jest szczodrze finansowana. Chcielibyśmy, aby rząd litewski w podobny sposób nas wspierał. Polska mniejszość na Litwie jest ludnością rdzenną. Dlatego ważne jest, aby kultywować nas wspólny dorobek kulturowy.

Jak wygląda rozwój polskich stowarzyszeń działających na Litwie?

Zmagamy się z bardzo poważnym problemem demograficznym. Część z organizacji ma problem z zachowaniem ciągłości instytucjonalnej. W niektórych przypadkach brakuje nowych działaczy, przez co ich działalność zamiera. Jednak mamy też pozytywne przykłady. Przykładowo Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą nie tylko zachowuje ciągłość działań, ale także się rozwija. Mimo problemów demograficznych polskie organizacje prężnie się rozwijają.

Jak przebiega współpraca z urzędnikami litewskimi?

Z mieszkańcami Litwy współpracujemy lepiej niż z rządem. Duża część urzędników litewskich pozostała z czasów sowieckich. Widać w ich postępowaniu sowieckie schematy myślowe. Dążą do ujednolicania wszystkiego. Co jakiś czas mamy do czynienia z reformami uderzającymi w polskie szkolnictwo. Natomiast mamy też dobre przykłady. Bardzo dobrze współpracuje się nam z wojskiem litewskim. Przykładowo wojsko jest partnerem biegu „Tropem Wilczym”, który jest organizowany ku czci żołnierzy wyklętych. Litewska armia chce pokazać mniejszości polskiej, że jest także ich wojskiem.

Bardzo często się mówi o wpływie rosyjskiej propagandy na społeczności w państwach bałtyckich. Jak to wygląda na Litwie?

Na Litwie drugim najpopularniejszym językiem jest rosyjski. Jest to olbrzymi problem. Powszechność języka rosyjskiego sprawie, że propaganda nie musi się wysilać. Nie muszą m.in. tłumaczyć swojej propagandy. Rosyjskie media odwołują się do najniższych pobudek. Wynaradawianiu najbardziej podlegają osoby mające kompleksy czy problemy. Rosyjska propaganda wykorzystuje ich słabość, narzucając własną narrację. Widać również wpływ instytucjonalny Rosji. Zdajemy sobie sprawę z tego dopiero teraz. Mimo ponad 30 niepodległości nie posiadamy sensownych połączeń z innymi państwami UE jak Polska czy Łotwa. Najlepsze połączenie z Wilna prowadzi do Mińska. Obowiązkiem Polski oraz krajów UE jest pomoc wyciągnięcia państw wschodnich z tzw. ruskiego miru.

Jaką pan widzi przyszłość polskiej mniejszości na Litwie?

Jestem nastawiony optymistycznie. Losy polskiej mniejszości leżą w naszych rękach. Ciężko pracujemy, aby kultywować nasze dziedzictwo.

Rajmund Klonowski - członek zarządu Fundacji Młode Kresy, dziennikarz, publicysta, działacz społeczny. Od 15 lat współtworzy wydawany na Litwie dzienniku „Kurier Wileński”. Założyciel pierwszego polskiego bloga na Litwie, współtwórca Magazynu „Kurier Wileński”, Studia Wilno Radia WNET i ramówki TVP Wilno.

Zobacz też:Gołoledź w Białymstoku i w Podlaskiem. Komunikacja miejska wstrzymana, odwołane lekcje w szkołach. Na drogach w regionie groźne wypadki