Grypa sezonowa a pandemia wirusa A/H1N1

Pandemia grypy występuje co 10-40 lat w wyniku tzw. skoku antygenowego, gdy pojawia się zupełnie nowy typ wirusa grypy, przeciw któremu system odpornościowy ludzi nie wypracował mechanizmów obronnych. Skok antygenowy zachodzi w rezultacie przemieszania (reasortacji) materiału genetycznego dwóch lub więcej różnych typów wirusów w zarażonym organizmie i powstania zupełnie nowego wirusa, którego materiał genetyczny jest połączeniem poprzednich . W powstaniu wirusa pandemicznego grypy zawsze mają udział szczepy zwieręce wirusów grypy. Dla porównania: sezonowe epidemie grypy wywołują wirusy, które z roku na rok zmieniają się nieznacznie w wyniku stopniowych mutacji, które nazywa się przesunięciem antygenowym .

Jak zaczęła się pandemia wywołana wirusem A/H1N1?

Dotychczas nieznany typ wirusa A/H1N1 wykryto po raz pierwszy w kwietniu 2009 r.
w Meksyku i USA. Powstał on w wyniku kilkukrotnego przemieszania się materiału genetycznego wirusów grypy atakujących trzodę chlewną, ptaki i ludzi. Wykryte poprzedniki nowego wirusa atakowały głównie zwierzęta - stąd nazwa "świńska grypa" - ale nowy wirus uzyskał zdolność łatwego przenoszenia się pomiędzy organizmami ludzkimi.

Epidemiologia i przebieg grypy sezonowej oraz pandemicznej

Przebieg tegorocznej grypy pandemicznej i sezonowej są bardzo zbliżone. Objawy grypy A/H1N1 obejmują wszystkie klasyczne symptomy grypy sezonowej, takie jak: gorączka, dreszcze, ból głowy, gardła, kości i stawów, katar i kaszel, problemy z przewodem pokarmowym. Jedyną różnicą w przypadku grypy pandemicznej A/H1N1 jest nieco częstsze występowanie objawów z układu pokarmowego, takich jak bóle brzucha czy biegunka. Podobnie jak w przypadku grypy sezonowej objawy te utrzymują się przez mniej więcej tydzień.

Na podstawie obserwacji dotychczas odnotowanych przypadków zachorowań szacuje się, z uwzględnieniem przypadków niewykrytych, że w roku 2009 liczba zaatakowanych przez wirusa A/H1N1, wymagających hospitalizacji nie przekroczy 1-2 procent populacji, a współczynnik zgonów zamknie się w granicach 0,1-0,2 procent .

Różnice pomiędzy tegoroczną grypą sezonową a pandemiczną widać natomiast w skali zachorowalności. Co roku na grypę sezonową zapada 5-15 procent populacji . Obecnie dokładne przewidzenie skali pandemii grypy A/H1N1, jak i momentu największego nasilenia w poszczególnych regionach świata, jest niemożliwe, ale prognozuje się, że obejmie ona 20-30 procent populacji . Pandemię spowodowaną wirusem A/H1N1 ocenia się obecnie jako "umiarkowaną" .

Na oba rodzaje grypy równie często zapadają kobiety i mężczyźni . Różnice wiążą się z wiekiem chorych. Grupa ryzyka grypy sezonowej, poza osobami z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, naczyniowo-sercowego oraz diabetologicznymi, obejmuje przede wszystkim osoby starsze, powyżej 65-tego roku życia. Z kolei wirus pandemiczny A/H1N1 częściej dotyka dzieci, nastolatków i młodych dorosłych, a 80 procent zachorowań przypada na osoby w wieku poniżej 30-tu lat . Grypa A/H1N1 częściej ma ciężki przebieg u kobiet w ciąży i dzieci poniżej 2. roku życia. Prawdopodobnie również osoby otyłe są częściej narażone na wystąpienie powikłań .