Do Tarnobrzega wróciła ostatnia część Kolekcji Dzikowskiej. Wśród cennych eksponatów są unikaty - broń biała, obrazy, meble. Zobacz!

Dyrektor Muzeum - Zamku Tarnowskich Tadeusz Zych przypomniał, że dwa lata temu rodzina Tarnowskich odzyskała na drodze sądowej prawa do kolejnych przedmiotów zdeponowanych po drugiej wojnie światowej w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie.

Dzięki decyzjom przedstawiciela spadkobierców prawowitych właścicieli Jana Tarnowskiego i dyrektora rzeszowskiego muzeum Bogdana Jana Kaczmara ostatnia tak duża część Kolekcji Dzikowskiej wróciła tam, gdzie jej miejsce - do dawnej rodowej siedziby Tarnowskich, w której mieści się tarnobrzeskie muzeum historyczne.

Kolekcja Dzikowska wróciła do domu. To ważny dzień dla muzeum i dla Tarnobrzega

- podkreślił prezydent Tarnobrzega Dariusz Bożek podczas wtorkowej prezentacji eksponatów. - Zbiory mają ogromną wartość. To jest nasze dziedzictwo narodowe, które zostanie tu na wieki. Zamek Tarnowskich jest jednym z ważniejszych ośrodków na mapie kraju, które warto odwiedzić, żeby zobaczyć najlepiej zachowaną kolekcję ziemiańską w Polsce.

Spośród ponad 70 dostarczonych z Rzeszowa do Tarnobrzega eksponatów najcenniejsza jest broń biała. W gablotach można podziwiać między innymi turecką karabelę ze stali damasceńskiej, zdobioną turkusami i polskie szable husarskie. Prezentowane jest także srebrne okucie laski marszałkowskiej Jana Tarnowskiego, znalezione w gruzach po pożarze zamku dzikowskiego w 1927 roku.

Szczególnie cenny dla muzeum jest album ze zdjęciami dokumentującymi wystrój całego zamku w 1917 roku autorstwa Michała Affanasowicza. Można na nich dostrzec ocalałe eksponaty, które wrócą na swoje miejsce. W zbiorze znalazła się duża kolekcja obrazów, grafik i dziewiętnastowieczne rzeźby przedstawiające Junonę i Cererę.

Nowe eksponaty od 28 marca prezentowane są zwiedzającym Muzeum - Zamek Tarnowskich w sali wystawowej na piętrze.

Twórcami kolekcji byli w pierwszej połowie XIX wieku Jan Feliks Tarnowski (bibliofil, polityk Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego) i jego żona Waleria ze Stroynowskich Tarnowska (malarka miniaturzystka). Para ta, podzielająca zamiłowanie do sztuki, nauki i przeszłości Polski, poczyniła ważny krok dla kultury naszego kraju. Stworzony przez nich w latach 1804 - 1834 zasadniczy zrąb kolekcji, poszerzanej później przez kolejne pokolenia, doprowadził do powstania jednego z najważniejszych na ziemiach polskich zbioru gromadzącego dzieła sztuki, bezcenną bibliotekę z licznymi rękopisami (w tym „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza), inkunabułami, starodrukami oraz archiwum.

W 1939 kolekcja została rozproszona. Większość dzieł sztuki z Dzikowa trafiło do muzeów w Warszawie, Krakowie, Łańcucie, Rzeszowie. Dzięki wieloletnim staraniom rodziny Tarnowskich, najpierw ostatniego pana na Dzikowie, Artura Tarnowskiego, a w ostatnich latach jego syna Jana, obrazy w kolekcji dzikowskiej powróciły jako wieloletni depozyt „do domu”, tam gdzie ich miejsce.

Od 2015 roku w muzeum w Dzikowie - Tarnobrzegu, można podziwiać około 120 obrazów wybitnych malarzy. Znajdują się tu między innymi prace: Salvatora Rosy, Simone de Pesaro, Alonso Cano, Guercina, Schalkena, Thomasa Wycka, de Gryfa, Carracciego, oraz dzieła z warsztatów Rembrandta, van Dycka i Canaletta. Szczególną uwagę przyciągają obrazy polskich mistrzów: duży zbiór prac Juliusza i Wojciecha Kossaków, Henryka Rodakowskiego, Piotra Norblina i Kazimierza Pochwalskiego. Ozdobą kolekcji są miniatury.

Jak pisał znawca przedmiotu w katalogu do słynnej wystawy w Muzeum Narodowym “Ex Collectione Dzikoviana”: „Zbiory dzikowskie, mimo że w znacznym stopniu zostały uszczuplone i okaleczone wskutek pożaru, zawieruchy wojennej i ludzkiej niegodziwości, istnieją nadal jako cenny składnik narodowego dziedzictwa, jako jedna z niewielu zachowanych kolekcji polskich”.

Kolekcja w 2021 roku stała się własnością Tarnobrzega. Miasto, za symboliczną kwotę 4 milionów złotych, odkupiło od Tarnowskich obrazy artystów europejskich i polskich (XVI-XX wieku), zbiór miniatur, rzeźb, pamiątek narodowych (zdeponowanych w tarnobrzeskim muzeum i Muzeum - Zamku w Łańcucie).