Ceramiczna sterylność

Innym powodem, dla którego decydujemy się właśnie na ceramiczne wykańczanie ścian i podłóg, jest to, że w ten sposób ozdobione powierzchnie bardzo łatwo jest utrzymać w czystości.
Dodatkową zaletą jest także to, że są one wodoodporne, a zatem znakomicie sprawdzają się w naszych domach w miejscach szczególnie narażonych na kontakt z wilgocią, np. w przedpokojach, łazienkach czy kuchniach. Pozostaje więc tylko problem wyboru z bogatej oferty producentów polskich i zagranicznych, a także problem (lub może przyjemność) doboru odpowiednich płytek do charakteru naszego mieszkania.

Na podłogę

l Terakota - najbardziej popularny sposób "ceramicznego" wykończenia podłogi. Płytki te pokrywane są zazwyczaj warstwa szkliwa o różnej grubości. Mogą być - w zależności od rodzaju szkliwa - matowe i półmatowe. Ich powierzchnia może być gładka lub "chropowata".
l Klinkier - to rodzaj płytek wykonanych z naturalnej gliny o różnych odcieniach, np. pomarańczowy, brązowy jasny bądź ciemny. Jeśli przy produkcji klinkieru nie został zastosowany proces szkliwienia, to płytki takie mogą mieć różnorodny i dowolny kolor. To - ze wszystkich materiałów ceramicznych - najtwardszy materiał. Nie ściera się tak szybko, a także nie nasiąka wilgocią.
l Cotto - płytki te wykonywane są z gliny pochodzącej z rejonów Morza Śródziemnego. Ich barwa przypomina wypalaną glinę. Płytki cotto są zazwyczaj grubsze niż innego rodzaju płytki. Jeśli zdecydujemy się na założenie w domu ogrzewania podłogowego, to podłoga wykończona "cotto" będzie najbardziej praktyczna, ponieważ będą się one nagrzewać i trzymać ciepło niczym piec kaflowy. Ich sposób wykonania - z pozoru "niedbały", ponieważ płytki te mają firmowo nierówne brzegi, spękania i zarysowania - powoduje, że najlepiej nadają się do wykończenia wnętrz o charakterze wiejskim (rustykalnym) - dębowe, proste meble, ludowe kilimy i "cotto".
l Gres nieszkliwiony (techniczny) - to płytki kamionkowe wykonane z drobno zmielonego kwarcu, skaleni i kaolinu. Trwałością przypominają granit. Barwa gresu nieszkliwionego jest jasna (biała, lekko szara) lub ciemna (popielata).
l Gres szkliwiony - jest współczesną, bardziej wytrzymałą wersją terakoty. Płytki te są bardzo odporne na złamanie, dostępne w różnych kolorach.

Róg obfitości
Rodzajów i wzorów płytek ceramicznych jest mnóstwo. Różnią się one między sobą zarówno pod względem użytych do ich produkcji materiałów, jak i kształtów, stylu, a także wielkości. Możemy wybierać spośród płytek gładkich, a także porowatych (o bogatej fakturze powierzchni), utrzymanych w jednej tonacji kolorystycznej lub z regularnym, powtarzającym się deseniem (szlaczkiem) albo z różnorodnymi motywami obrazkowymi. Dostępne na rynku płytki produkowane są przez firmy włoskie lub hiszpańskie. Coraz ciekawszą ofertą dysponują także rodzimi producenci.
Płytki układane na ścianach mają zazwyczaj gładką fakturę, ale bardzo często ozdabiane są właśnie różnego rodzaju dodatkowymi motywami. Bogata jest także ich gama kolorystyczna - od białych i czarnych poprzez kolory ziemi, a na intensywnie pomarańczowym czy czerwonym kończąc.
Płytki podłogowe mają natomiast bardziej zróżnicowaną fakturę. Ich powierzchnia może być gładka lub chropowata - w zależności od naszych potrzeb i upodobań.
Jeszcze do niedawna bardzo dużą popularnością cieszyły się błyszczące płytki o fakturze marmuru (z nieco ciemniejszymi od koloru płytki spękaniami-żyłkami). Jednak od jakiegoś już czasu wyraźnie dominuje moda na jednobarwne płytki, ale nie ma tutaj jakichś specjalnych kolorystycznych preferencji - to, czy wybierzemy płytki w spokojnej tonacji pastelowej czy intensywny oranż albo czerwień, zależy tak naprawdę od naszego gustu.
Użycie przy dekoracji naszego wnętrza płytek błyszczących da nam np. efekt idealnej czystości panującej w mieszkaniu. Natomiast użycie płytek, których szkliwo (powierzchnia) jest matowe lub półmatowe, sprawi, że ich agresywne jaskrawe kolory będą trochę stonowane.
Dostępne są także na rynku tzw. płytki nierównomiernie cieniowane. Ten sposób ich wykończenia powoduje, że mogą one z powodzeniem imitować kamień albo starą terakotę, a ich lekko fabrycznie wytarta i spłowiała powierzchnia będzie wyglądała jak "stara" (zabytkowa). Takie płytki można kupić przeważnie w naturalnych kolorach piasku i ziemi. Zazwyczaj wykłada się nimi podłogi, lecz można także ściany.
Bardzo popularne są także tzw. serie wzornicze, czyli - oferowane przez producentów - gotowe zestawy kafelków na podłogę i ściany, o jednorodnym stylu i kolorystyce, ale równie ciekawy efekt może dać także dobranie płytek pochodzących z różnych serii. Należy jednak wtedy pamiętać o starannym dopasowaniu odcieni i wzorów.
Ułożone płytki ceramiczne - w zależności od barwy, kształtu i powierzchni - mogą (odbijając światło) rozjaśnić nam na przykład pomieszczenie, wydzielić kącik itp.
Oto kilka praktycznych wskazówek:
l wielkość kafelków należy przede wszystkim dobrać do wielkości wnętrza; sprawdza się tutaj zasada: im mniejsze wnętrze, tym mniejsze płytki i odwrotnie;
l w małym pomieszczeniu raczej nie należy kłaść płytek pod sam sufit; najlepiej zostawić ok. 12 cm przerwy (od sufitu);
l podłogi z ciemnych płytek zmniejszą nam optycznie pomieszczenie;
l przy małych powierzchniach najlepiej sprawdzają się dekoracyjne, rozmieszczone poziomo, pasy z płytek o wym. 20x20 cm lub 15x15 cm, a także mozaiki;
l łukowe lub skośne "wzory" z płytek najlepiej zastosować w pomieszczeniach, w których ściany wymagają optycznego podwyższenia.

Symbole na płytkach

l znak 1 - oznacza stopień twardości ceramicznych płytek podłogowych,
l znak 2 - oznacza stopień nasiąkliwości ceramicznych płytek podłogowych,
l znak 3 - oznacza płaskość powierzchni płaskość powierzchni w ceramicznych płytkach podłogowych,
l znak 4 - oznacza odporność na plamienie ceramicznych płytek podłogowych,
l znak 5 - oznacza odporność na działanie kwasów i zasad ceramicznych płytek podłogowych,
l znak 6 - oznacza odporność na zmiany temperatury ceramicznych płytek podłogowych.

Gdzie i co układać
W pomieszczeniach, które będą intensywnie użytkowane (kuchnia, łazienka) najlepiej jest stosować trwałe, wodoodporne płytki, wykonane np. z tłustej glinki lub marmuru. Bardzo dobrze sprawdzają się także malutkie płytki mozaikowe.
Gładkie płytki można zastosować np. w łazienkach, uzupełniając je np. płytkami z ozdobnym wzorem.
Zanim zdecydujemy się na wybór płytek, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach:
l jeśli dysponujemy niewielkim pomieszczeniem, najlepiej zastosować płytki w jasnych, pastelowych barwach lub w drobne delikatne wzorki. Taki zestaw sprawi, że wnętrze będzie się wydawało większe,
l duże ściany wykonane z jednobarwnego rodzaju glazury można ożywić stosując np. pojedyncze dekoracyjne płytki lub listwy i profile o kontrastowym kolorze - pamiętajmy, że poziome pasy listew optycznie poszerzą pomieszczenie, a pionowe - podwyższą je;
l jeśli zdecydujemy się na ułożenie wzorzystej ceramicznej podłogi, to lepiej będzie jeśli ściany zostaną ozdobione jednobarwnymi płytkami, bowiem zbyt duże nagromadzenie wzorów i kolorów może sprawiać wrażenie chaosu i niezbyt estetycznej pstrokacizny - zasada ta działa również w odwrotnym kierunku, gdy ściana jest wzorzysta;
l w kuchni zazwyczaj wykładamy glazurą wolny pas między szafkami wiszącymi i stojącymi. Glazura może harmonizować z wystrojem wnętrza albo kontrastować; można także ułożyć pas z płytek różnokolorowych, który ożywi wystrój kuchni. Na tle kafelków dobrze prezentują się stalowe sprzęty, ale tylko wtedy, gdy glazura będzie miała "chłodną" kolorystykę;
l w łazience rzadko już pokrywa się ściany płytkami od góry do dołu. Coraz częściej natomiast umieszcza się je w tzw. punktach newralgicznych, czyli tam gdzie ściana jest szczególnie narażona na pobrudzenie czy zachlapanie (okolice prysznica, umywalki, wanny). l w przedpokoju płytki można ułożyć np. na jednej ścianie - tej najbardziej narażonej na pobrudzenie - w okolicach wieszaka. Natomiast na wszystkich ścianach przedpokoju glazura może tworzyć rodzaj lamperii.

Ścieralność i twardość

Stopień ścieralności, który powinien znajdować się w opisie każdych płytek ceramicznych, ma duże znaczenie przede wszystkim przy płytkach podłogowych, bowiem te płytki - ze względu na to oczywiście, że po nich się chodzi - narażone są przede wszystkim na "zużycie". Od klasy ścieralności uzależniona jest ich wytrzymałość, a także to, gdzie dane płytki o określonej klasie ścieralności (symbol + rzymska cyfra na opakowaniu) możemy położyć:
l klasa I - płytki nadają się na podłogi pokoi dziennych i sypialni,
l klasa II - na podłogi pokoi dziennych oraz na blaty kuchenne,
l klasa III - na podłogi kuchni, balkonów, a także tarasów i łazienek,
l klasa IV - na podłogi garaży i tarasów,
l klasa V - na podłogi pomieszczeń użyteczności publicznej.

Twardość płytek, to określona odporność np. na zarysowania. Warto się nią sugerować chociażby przy wyborze płytek, które zechcemy wykorzystać do wyłożenia nimi blatu kuchennego:
l stopień twardości "3-4" - odpowiada II klasie ścieralności; dotyczy glazury i terakoty,
l stopień twardości "5-6" - odpowiada III klasie ścieralności; dotyczy terakoty,
l stopień twardości "7-8" - odpowiada IV klasie ścieralności; dotyczy terakoty, a także gresu,
l stopień twardości "9" - odpowiada V klasie ścieralności; dotyczy gresu i - rzadko - terakoty.

Sposoby układania płytek
Glazurę można układać na kilka co najmniej sposobów. Do najpopularniejszych należą:
l ułożenie proste (jedna płytka pod drugą) płytek tego samego koloru jest najbardziej rozpowszechnione,
l szachownica to rodzaj ułożenia prostego, ale przy zastosowaniu na przemian płytek w dwóch różnych kolorach,
l ułożenie rombowe (układamy płytki "na skos") wymaga już przycinania płytek na krawędziach,
l ułożenie cegłowe pasuje najbardziej do gładkich, prostokątnych płytek. Taki sposób ułożenia sprawia, że wnętrze nabiera charakteru staroświeckości.
Warto jeszcze pamiętać o kilku innych rzeczach:
l powierzchnie z gładkimi lub ozdobnymi płytkami można rozdzielać i wzbogacać rozmaitymi podłużnymi płytkami dekoracyjnymi. Płytki w kształcie szlaczków, listewek itp. uwydatnią granice tych powierzchni. Imitacji boazeryjnych listew używa się najczęściej po to, aby nadać częściowo wyłożonej glazurą ścianie solidne, fachowe wykończenie,
l miejsca, w których płytki stykają się z krawędziami wanny, umywalki czy brodzika powinny być uszczelnione. Wąskie płytki, których używamy zazwyczaj do uszczelniania ceramiki, występują w różnych rozmiarach i kolorach. Najlepiej je stosować razem z plastycznym uszczelniaczem. Spojenie możemy także dodatkowo wypełnić masą uszczelniającą lub silikonem,
Tapety z... włókna szklanego
Tapety z włókna szklanego można z powodzeniem zastosować zamiast glazury. Robi się zazwyczaj ze sprasowanych i wytłaczanych włókien szklanych. Są bardzo wytrzymałe i odporne na wszelkiego rodzaju zadrapania, a także łatwe do czyszczenia. Bogata kolorystyka, imitujących wzory tkanin, naturalnych tapet powoduje, że można dobrać je praktycznie do wystroju każdego wnętrza. Dodatkową zaletą tego typu tapet jest to, że jeśli nie spodoba (lub znudzi) nam się jej kolor, to można je przemalować.
Tapety takie można stosować co prawda we wszystkich pomieszczeniach, ale najlepiej sprawdzają się tam, gdzie jest duża wilgotność powietrza, czyli w łazienkach, kuchniach, pralniach itp. Ściana pokryta tapetą tego rodzaju znakomicie chroni pomieszczenia przed grzybem i pleśnią, bowiem przepuszcza powietrze i pozwala "oddychać" ścianie.
Tapety z włókna szklanego można stosować zamiast glazury, a efekt będzie kapitalny, ponieważ ściana będzie wyglądała tak, jakby była pokryta tkaniną. Wszystko jest jednak sprawą gustu, bowiem nic nie stoi na przeszkodzie, aby tapetę taką połączyć np. z płytkami ceramicznymi.
Istnieją dwa rodzaje tego typu tapet:
l wodoszczelne - zwykle najlepiej ułożyć je na ścianach, które mają "ciągły kontakt" z wodą - przy wannie, prysznicu itp.
l odtrącające wodę - najlepiej sprawdzają się w pomieszczeniach narażonych na stałą, dużą wilgotność, np. w pralniach czy kuchniach.
Tapety z włókna szklanego nie są zbyt kłopotliwe przy ich układaniu. Ze ściany należy usunąć wszelkie "pozostałości" po starej farbie lub zaprawie pod płytkami ceramicznymi. Przed ułożeniem tapety ścianę warto dodatkowo zabezpieczyć specjalnym środkiem grzybobójczym oraz farbą do mokrych pomieszczeń.
Następnie należy przykleić tapetę i pomalować ją farbą podkładową. Kiedy "to wszystko" wyschnie należy pomalować dwukrotnie tapetę farbą odporną na działanie wody.

Zmienił się sposób układania glazury - kiedyś układano kafelki równej wielkości, zazwyczaj w jednym kolorze z ewentualnymi motywami (np. roślinnymi) urozmaicającymi monotonię koloru. Teraz tendencja jest taka, by łączyć kafelki w różnych kolorach i wymiarach, a gładkie ozdabia się np. wklejonymi fragmentami muszli czy kamieni. Jednak nie wyszły z mody białe płytki glazury, które zawsze sprawdzą się w łazience z tego chociażby względu, że biały kolor doskonale harmonizuje z urządzeniami sanitarnymi i efektownie kontrastuje np. z chromowaną instalacją hydrauliczną, lustrami i innymi akcesoriami.

Z czym na podłogę
Bardzo modne ostatnio jest łączenie podłogowych płytek ceramicznych z innymi materiałami. Daje to bardzo interesujący wizualnie efekt, a także pozwala na optyczne wyodrębnienie i podzielenie pomieszczeń na strefy. Na przykład w pokoju dziennym podłogę można wyłożyć panelami bądź drewnianym parkietem, a kącik jadalny specjalnie wyodrębnić podłogę wykładając terakotą. Można także - jeśli chcemy, by nasza podłoga wyglądała oryginalnie - między klepki parkietu wklejać pojedyncze kafelki.
Inny rodzaj łączenia, to np. taki, gdy w kuchni otwartej na pokój leżą kafelki, a reszta pokoju wyłożona jest wykładziną. Przy "mieszaniu" poszczególnych sposobów wykończenia podłogi powinniśmy pamiętać o tym, że raczej nie powinno się łączyć różnych materiałów ceramicznych, np. terakoty z gresem, bo nie wygląda to dobrze.
Jeszcze do niedawna jedynym ceramicznym "materiałem", z jakiego można było skorzystać przy wykończaniu podłogi, była terakota w kilku zaledwie kolorach i o standardowej wielkości (niewielkie prostokąciki o wymiarach kilkunastu cm), łączone za pomocą fugi.
Obecnie na rynku dostępnych jest kilkadziesiąt różnego rodzaju podłogowych płytek ceramicznych w kilkunastu odmianach kolorystycznych (od różnych odcieni szarości, poprzez delikatne pastele, a na pomarańczowym czy brązowym kończąc) i o różnej wielkości. Dzięki zastosowaniu różnorodnych, nowoczesnych płytek, podłoga może swoim wyglądem przypominać zarówno idealnie gładką, odbijającą światło jak tafla lustra, powierzchnię, jak i porysowaną i specjalnie "postarzoną" posadzkę rodem z opactwa benedyktyńskiego. Ta różnorodność produkowanych i oferowanych płytek pozwala na dopasowanie ich praktycznie do wystroju każdego wnętrza.
Zazwyczaj produkowane są dwa rodzaje płytek podłogowych - o powierzchni gładkiej i porowatej (chropowatej).
l płytki porowate o bogatej, zróżnicowanej fakturze stosujemy zazwyczaj wtedy, gdy chcemy nadać wnętrzu charakter bardziej naturalny, bowiem faktura płytki może wyglądać tak jak spękane skały czy kamień. Musimy jednak pamiętać także o tym, że jeśli "fabryczne" spękania imitujące naturalną powierzchnię kamienia bądź drewna będą za bardzo regularne, to efekt naturalności, która zechcemy uzyskać nie będzie zbyt udany. Warto także wziąć pod uwagę również to, że zbyt głębokie rysy i szczeliny w płytkach utrudnią znacznie ich czyszczenie,
l płytki o gładkiej fakturze łatwiej utrzymać w czystości. Podłoga wyłożona gładkimi płytkami w jasnych barwach optycznie powiększy wnętrze. Jednak powinniśmy pamiętać także i o tym, że powierzchnia podłogi ułożona z gładkich płytek jest bardzo śliska.