Zakaz handlu w niedzielę. Prof. Robert Ciborowski: Nie ograniczać, ale zniechęcać

Kurier Poranny: Czy zakaz handlu w niedzielę to dobre rozwiązanie?

Prof. Robert Ciborowski, ekonomista z Uniwersytetu w Białymstoku: Nie. To byłaby zła decyzja. Uważam, że jeżeli ktoś prowadzi działalność gospodarczą, to od niego powinno zależeć, kiedy otwiera sklepy, kiedy je zamyka. To przedsiębiorcy powinni decydować, a nie jakaś odgórna regulacja.

Ale Solidarność znów postuluje, by wprowadzić taki zakaz. Rząd PiS poprze ten projekt?

Być może. Tym bardziej, że taki zakaz wprowadziło wiele europejskich krajów. Natomiast uważam, że porównywanie się do innych to średni argument. Trzeba pamiętać o tym, że regulacje zakazujące handlu obowiązują w tych krajach od wielu lat. Ich mieszkańcy są do tego przyzwyczajeni. Z kolei Polacy przyzwyczaili się do tego, że w weekendy można spokojnie zrobić zakupy. Chodzi szczególnie o osoby, które w tygodniu ciężko pracują. Moim zdaniem rozwiązanie tego problemu jest bardzo proste. Jeżeli nie chcemy, by sklepy były otwarte w niedzielę, nie róbmy tego dnia zakupów.

To oczywiście bardzo proste rozwiązanie, ale trudno będzie do niego namówić ludzi, którzy lubią niedziele spędzać w centrach handlowych. Może dzięki odgórnemu zakazowi zmieniliby przyzwyczajenia.

Na pewno po jakimś czasie ludzie zmieniliby przyzwyczajenia. I tak zorganizowali sobie czas, by robić zakupy w ciągu tygodnia, popołudniami, czy w soboty. Ale każda kolejna regulacja to dodatkowe koszty dla działalności gospodarczej. I powtórzę raz jeszcze: takie ograniczanie zakazami nie jest dobre. Lepiej zastanowić się nad tym, jak ludzi zniechęcić do kupowania w niedzielę i zachęcić do spędzania weekendu w inny sposób. Wtedy handlowcy zobaczą, że obrotu nie ma i dojdą do wniosku, że nie warto otwierać sklepów w niedzielę.

Przeciwnicy niedzielnego zakazu zawsze podnoszą argument ekonomiczny. Że sporo ludzi może stracić pracę, że odbije się to na naszej gospodarce. Słusznie?

Pojawiają się dane, że duże sklepy około 45 procent obrotu robią właśnie w weekendy. To będzie dla nich problem, przynajmniej przez pierwszy okres. Zanim ludzie zaczną robić zakupy w tygodniu, to może się okazać, że niektóre ze sklepów nie będą mogły działać. Jest też pytanie, czy wszystkie te obroty weekendowe przejdą na dni powszednie. Nie wydaje mi się. Dlatego uważam, że koszty ekonomiczne na pewno będą. Proszę pamiętać, że sklepy mamy czynne w niedzielę od 25 lat.

Z drugiej strony mamy pracowników obiektów handlowych, którzy niedziele, zamiast z rodziną, muszą spędzać w pracy.

Z punktu widzenia pracowników, oczywiście wolna niedziela byłaby jak najbardziej pożądana. Jeśli jednak konsumenci potrzebują sklepów w niedzielę, to jakiś przedsiębiorca powinien im to zaoferować. Jak to zrobić? Trzeba kogoś zatrudnić. Wiem, że można to jakoś pogodzić: na przykład praca w niedzielę raz w miesiącu.

Czy możliwe są masowe zwolnienia w sklepach, jeżeli zakaz wejdzie w życie?

Nie wydaje mi się. Oczywiście na początku przedsiębiorcy musieliby zobaczyć, jak wygląda obrót. Jeśli przeniósłby się z niedzieli na dni powszednie, czy sobotę, to raczej nie byłoby zwolnień. Ale to jest na razie dywagowanie.

A Pan robi zakupy w niedzielę?

Nie. Nie chodzę w niedzielę na zakupy. Ten dzień powinno się spędzać inaczej.

Tylko jak do tego przekonać ludzi, którzy nie wyobrażają sobie niedzieli bez galerii handlowej?

Faktycznie jest to trudne, tym bardziej, że duże centra handlowe oferują o wiele więcej niż tylko zakupy. Jest kino, są restauracje. Natomiast trzeba pokazywać ludziom, że w niedzielę można robić dziesiątki różnych rzeczy. Można iść na spacer, posiedzieć w domu i obejrzeć mecz, pójść do normalnej restauracji. W końcu trzeba kiedyś odpocząć.