Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Wynagrodzenie postojowe. Komu przysługuje wynagrodzenie za czas przestoju w pracy? Ile płatne jest postojowe i kiedy się należy?

Maciej Mituła
Maciej Mituła
Tomasz Hołod
Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, jeśli jest gotowy do jej podjęcia, a przyczyna postoju leży po stronie pracodawcy. W takiej sytuacji przysługuje tzw. wynagrodzenie postojowe płatne na zasadach określonych w kodeksie pracy. Zrozumienie przepisów komplikuje jednak fakt istnienia dwóch innych pojęć: świadczenia postojowego oraz przestoju ekonomicznego. Choć brzmią podobnie, to dotyczą innych sytuacji. Wyjaśniamy kiedy pracownik otrzyma pieniądze za czas postoju, czy należy się 100% czy tylko 60% wynagrodzenia oraz kiedy pracodawca nie musi płacić postojowego.

Zgodnie z przepisami, wynagrodzenie przysługuje pracownikowi za wykonaną pracę. W kodeksie pracy istnieją jednak wyjątki od tej zasady, które przyznają prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy. Najpopularniejszym przykładem takiej sytuacji jest urlop wypoczynkowy - pracownik nie świadczy fizycznie pracy, ale zachowuje prawo do pełnej pensji.

Podobna zasada będzie dotyczyć postoju w zakładzie pracy, jeśli doszło do niego z przyczyn nieleżących po stronie pracownika. Zanim jednak pracownik otrzyma wynagrodzenie postojowe muszą zostać spełnione warunki, które określił ustawodawca w kodeksie pracy, a dokładnie w art. 81. Zasady przyznawania wynagrodzenia za czas przestoju opisuje paragraf 1. wspomnianego artykułu, który brzmi:

Art. 81 par. 1 k.p.: Pracownikowi za czas niewykonywania pracy, jeżeli był gotów do jej wykonywania, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy, przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia. W każdym przypadku wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów.

Jak widać, przepis jest dość złożony. Aby go w pełni zrozumieć i wiedzieć jak stosować, należy wyjaśnić poszczególne pojęcia użyte w paragrafie.

Wynagrodzenie postojowe - jakie warunki należy spełnić

Art. 81 par. 1 k.p. określa dwa warunki, jakie muszą być spełnione, aby pracownik uzyskał prawo do wynagrodzenia za czas przestoju. Pierwszy warunek dotyczy pracownika - przez cały okres postoju musi być on gotowy do podjęcia pracy. Oznacza to, że pracownik na każde wezwanie musi się stawić w wyznaczonym przez pracodawcę miejscu i czasie. Pracodawca w czasie przestoju ma prawo wzywać do zakładu pracy wybranych pracowników i ponownie odsyłać ich do domu. Co więcej, pracodawca może na czas przestoju powierzyć pracownikowi inną odpowiednią pracę, za której wykonanie przysługuje pracownikowi wynagrodzenie nie niższe, niż te które otrzymuje za czas postoju (art. 81 par. 3 k.p.).

Niektóre firmy wprost informują, że w zaawansowany sposób kontrolują pracowników. Większość pracodawców śledzi jednak podwładnych bez informowania, wykorzystując do tego Facebooka, telefony, monitoring, a nawet detektywów.

Twój szef cię sprawdza, nawet jeśli myślisz, że tak nie jest

Drugi warunek jaki musi być spełniony, by postojowe zostało wypłacone nie leży już po stronie pracownika, lecz pracodawcy. Przepis wskazuje, że musi dojść do przeszkód z przyczyn dotyczących pracodawcy. Niestety pojęcie to jest często interpretowane na niekorzyść pracownika. Wielu pracodawców uważa, że jeśli zakład pracy stoi nie z ich winy (np: zamknięcie galerii z powodu koronawirusa), nie są zobowiązani do wypłaty postojowego. Jest to jednak błędna interpretacja przepisów.

Przepisy nie wspominają nic o winie pracodawcy, leczy o przeszkodach które go dotyczą. Te z kolei wpisują się w tzw. ryzyko pracodawcy i dotyczą każdej sytuacji, która nie powstała z winy pracownika. Oznacza to, że nie ma znaczenia czy przestój wynika z przyczyn zewnętrznych (niezależnych od pracodawcy) czy z powodów leżących po stronie pracodawcy - w każdej okoliczności pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia za czas przestoju. Brak wypłaty za ten czas jest naruszeniem podstawowych obowiązków pracodawcy i może być podstawą do wniesienia przez pracownika pozwu do sądu pracy lub złożenia zawiadomienia o naruszeniu prawa do inspekcji pracy.

Wynagrodzenie postojowe - ile jest płatne

Wysokość wynagrodzenia postojowego jest precyzyjnie opisana w art. 81 par. 1 k.p. Zgodnie z przytoczonym paragrafem, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, czyli pensja zasadnicza określona w umowie o pracę. Pełna kwota, tj. 100% wynagrodzenia za czas przestoju przysługuje kiedy w umowie została określona stawka godzinowa lub miesięczna.

Warto przeczytać:

W przypadku, gdy w umowie nie została określona konkretna stawka (godzinowa lub miesięczna), a praca świadczona jest np: na akord lub prowizję, przysługuje 60% wynagrodzenia. Pracodawcy często zwracają uwagę jedynie na ten fragment paragrafu i wypłacają pracownikom postojowe w wysokości 60%. Jest to działanie niezgodne z przepisami kodeksu pracy, gdyż artykuł 81 par. 1 jasno wskazuje, że 60% może być wypłacane tylko w sytuacji, jeśli pracownik nie ma określonej stawki godzinowej lub miesięcznej. W praktyce zdecydowana większość pracowników ma w umowie określoną stawkę (miesięczną lub godzinową), więc należy im się 100% postojowego.

Co ważne, niezależnie od wariantu, w każdym przypadku wynagrodzenie postojowe nie może być niższe od aktualnie obowiązującej płacy minimalnej.

Komu przysługuje postojowe

Wynagrodzenie postojowe przysługuje każdej osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Nie ma znaczenia, czy umowa jest na okres próbny, na czas określony czy nieokreślony. Postojowe przysługuje pracownikowi zatrudnionemu na pełen etat, a także osobie pracujące w niepełnym wymiarze czas pracy (np: pół etatu, 1/4 czy 3/4 etatu).

Komu nie przysługuje postojowe

Przepis o wynagrodzeniu za czas przestoju opisany jest w kodeksie pracy (art. 81). W związku z tym postojowe nie będzie przysługiwać osobom zatrudnionym na umowy cywilnoprawne (np: umowa zlecenia czy umowa o dzieło), gdyż takie umowy podlegają pod kodeks cywilny. Osoby zatrudnione na tzw. śmieciówkach mogą się jednak starać w czasie epidemii koronawirusa o świadczenie postojowe wypłacane przez ZUS.

Kto decyduje o postoju?

Decyzja o przejściu na postój należy wyłącznie do pracodawcy. To on ustala kiedy i na jak długo zostanie wprowadzony przestój w zakładzie pracy. Pracodawca ma prawo skierować na przestój wszystkich zatrudnionych lub tylko wybraną grupę pracowników (np: konkretny dział, linia produkcyjna lub zajmowane stanowiska). Pracodawca ma również prawo skrócić postój lub go wydłużyć.

Rozmowa z przełożonym o wynagrodzeniu może stanowić spore wyzwanie, dlatego warto się do niej wcześniej przygotować. Na kolejnych stronach podpowiadamy, jak skutecznie poprowadzić finansowe negocjacje.

Podwyżka sama nie przyjdzie. Jak skutecznie negocjować wynagrodzenie?

Wniosek o wynagrodzenie postojowe - kiedy należy złożyć?

Pracownik nie musi podejmować żadnych czynności, aby otrzymać wynagrodzenie za czas przestoju. Nie jest konieczne składanie podania czy wniosku o wypłatę postojowego. Postojowe płacone jest jak normalna pensja, w terminie określonym w regulaminie wynagrodzeń w danym zakładzie pracy, nie później jednak niż do 10. dnia następnego miesiąca.

Urlop postojowy - co to takiego?

Bardzo często w internecie lub w dyskusjach pomiędzy pracownikami pojawia się pojęcie "urlop postojowy". Taki termin nie istnieje w prawie pracy, a jego używanie wynika z niewłaściwego rozumienia przepisów. Postój nie może być traktowany jako urlop, gdyż pracownik przez cały czas musi być gotowy do podjęcia pracy. Jeżeli nie zaszły przyczyny usprawiedliwiające nieobecność w pracy (np: zwolnienie lekarskie) pracownik ma obowiązek w tym czasie stawić się w pracy na każde wezwanie pracodawcy. Szef ma prawo w dowolnym momencie odwołać postój lub ściągnąć pracownika do zakładu pracy na określony czas.

W sytuacji gdyby pracownik w okresie przestoju wyjechał na wakacje i w tym czasie pracodawca wezwałby go z powrotem do pracy, ten musiałby na własny koszt wrócić jak najszybciej z wyjazdu i stawić się w zakładzie pracy. Brak powrotu mógłby być potraktowany jako niewykonanie polecenia służbowego, co mogłoby być podstawą do nagany lub zwolnienia dyscyplinarnego.

Warto również podkreślić, że pracodawca nie może w czasie przestoju wysyłać pracownika na urlop bezpłatny lub bieżący urlop wypoczynkowy. Zmuszanie do wypisywania takich wniosków jest naruszeniem praw pracowniczych i naraża pracodawcę na konsekwencje opisane w kodeksie pracy.

Świadczenie postojowe - komu przysługuje i ile wynosi

Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadziła nowe pojęcie - świadczenie postojowe. Jest to rodzaj wsparcia dla osób samozatrudnionych lub zatrudnionych na umowy cywilnoprawne (umowa zlecenia, umowa o dzieło), kiedy w następstwie epidemii koronawirusa doszło do przestoju w prowadzeniu działalności lub wykonywaniu zlecenia.

Warto przeczytać:

Świadczenie wynosi 2080 zł brutto (80% kwoty minimalnego wynagrodzenia) i można starać się o nie trzykrotnie. Osoby zatrudnione na umowy cywilnoprawne mogą skorzystać ze zwolnienia, jeżeli zawarły umowę przed 1 kwietnia 2020 r. Wniosek o świadczenie postojowe jest składany do ZUS przez zleceniodawcę.

Przestój ekonomiczny - kiedy jest wprowadzony i ile wynosi

Wspomniana wyżej tzw. specustawa COVID-19, wprowadziła również drugie blisko brzmiące pojęcie - przestój ekonomiczny. W ramach Tarczy Antykryzysowej, pracodawca może zwrócić się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy, o wypłatę ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym.

Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, nie niższe jednak niż w 2600 zł brutto z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Decyzję o skierowaniu konkretnych pracowników na postój ekonomiczny podejmuje pracodawca.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na poranny.pl Kurier Poranny